Een kelder bouwen: metselen of beton?

Wie kiest voor een kelder, kan die laten metselen of in beton laten gieten. Tegenwoordig zijn prefabbetonkelders ook in trek. We sommen de kenmerken van de drie op, en geven enkele aandachtspunten bij de keuze en plaatsing.

 

Kelder of kruipruimte?

In een volwaardige kelder kan je rechtstaan en rondlopen, in een kruipruimte niet. Dat is in grote lijnen het verschil tussen de twee. Waar een kelder mogelijkheden biedt voor een extra leefruimte, is een kruipkelder vooral handig om nutsvoorzieningen makkelijk weg te werken en eventueel als opbergruimte te gebruiken. Uiteraard zal je voor en kruipkelder ook minder moeten betalen. 

 

Gemetselde kelder

Als je een volwaardige kelder wil onder je woning, dan is een gemetselde kelder doorgaans de goedkoopste optie. Het metselen van een kelder kan met gewone bakstenen of snelbouwstenen, maar vaak wordt er gekozen voor betonblokken. Die zijn minder poreus en je kan er sneller mee bouwen. Een gemetselde kelder wordt langs buiten ook steeds behandeld met een mengeling van teer en cement, de zogenaamde buitenbekuiping, om vocht buiten te houden. Je kan bij de bouw meteen ook je keldermuren en keldervloer langs binnen bezetten met een aangepast product.

Hoewel betonblokken het populairst zijn onder de gemetselde kelders, biedt kalkzandsteen ook een goede optie. Die heeft namelijk een zeer hoge weerstand tegen de doordringing van water. Bij een kalkzandsteenkelder volstaat in de meeste gevallen dan ook een afdichting enkel aan de buitenzijde. Eenmaal waterdicht afgewerkt aan de buitenzijde, is een bijkomende binnencementering of -bepleistering overbodig, wat kostenbesparend werkt.

Laag grondwaterpeil

Bij een laag grondwaterpeil - dus een peil lager dan de vloerplaat van de kelder - is de buitenbekuiping sterk aangeraden. Je kan immers nog altijd last hebben van insijpelend regenwater dat in de grond dringt, en zo je kelder kan binnenstromen. Hoewel de bekuiping traditioneel een mengsel van cement en teer is, kunnen vochtwerende folies ook een oplossing bieden.

Hoog grondwaterpeil

In een gebied waar het grondwaterpeil tot boven het kelder(vloer)niveau uitkomt, moet je strengere maatregelen treffen tegen vocht, dan zal een buitenbekuiping (mengeling van cement en teer) alleen niet volstaan. In dat geval voorzie je best een dubbele muur met een waterkeringslaag ertussen. Idealiter voorzie je ook onderaan een waterkerende DPC-folie, zo kan het water de kelder zowel langs de vloer als langs de wanden niet binnen.

Je kan bij een hoge grondwaterdruk ook een drainagesysteem installeren dat het insijpelende water wegpompt, maar dan bestaat de kans dat op lange termijn ook zanddeeltjes meegezogen worden en na verloop van tijd de constructie van je woning eronder lijdt.

 

Kelder uit gewapend beton

Een gemetselde kelder mag dan wel goedkoper zijn om te bouwen, wanneer je voor een betonnen kelder kiest, moet je een stuk minder aandacht (en geld) besteden aan vochtpreventie en/of -bestrijding. Er is immers geen extra bekuipingslaag nodig, noch een binnenbepleistering. Nog een voordeel van een kelder uit gewapend beton is dat deze als fundering voor je volledige woning kan dienen - uiteraard op voorwaarde dat je de volledige woning onderkeldert.

Voor een kelder uit gewapend beton wordt eerst een put gegraven, waarin de bekisting wordt geplaatst, en uiteindelijk het beton wordt gegoten. Ter versteviging wordt er hier meestal gewerkt met bewapeningsnetten of staalvezels die in het beton worden gemengd.

 

Kelder uit prefabbeton

Een kelder uit prefabbeton is qua vochtbestendigheid de interessantste oplossing, omdat wand en vloer naadloos in elkaar overgaan. Er wordt hiervoor vaak met zelfverdichtend beton gewerkt, waardoor een coatinglaag vaak niet meer nodig is. De brandvastheid maakt het ook een interessante optie als schuil- of noodruimte.

De temperatuur in een prefabkelder kan heel gemakkelijk constant worden gehouden. In de context van duurzaam wonen is het een meerwaarde dat het een natuurlijk koele ruimte is, de koelte komt namelijk uit de bodem. Daardoor is een prefabkelder ideaal om voedingswaren of wijn te stockeren.

Verder zijn prefabkelders interessant omdat ze – zoals de naam zegt – op voorhand worden vervaardigd in ateliers waar strenge kwaliteitseisen gelden. Doordat de productie in gesloten omstandigheden gebeurt, moet er ook geen rekening worden gehouden met weersomstandigheden. Hoe snel de prefabkelder kan worden geplaatst, hangt af van de toegankelijkheid van het bouwterrein zelf. Er is na de plaatsing ook slechts een geringe afwerktijd nodig. De optelsom van dat alles maakt van een prefabkelder een snelle oplossing.

De prijs hangt af van de afmetingen, dat beïnvloedt immers het vervoer en de plaatsing, wat uiteraard meer zal inhouden bij grote kelders dan bij kleine kelders. Meestal bestaan hier standaardmaten voor, waar er zelden van wordt afgeweken. Een prefabkelder zal altijd rechthoekig zijn, de afmetingen hebben dan weer een grote invloed op de vervoers- en plaatsingskosten. 

Een prefabkelder kan echter niet dienen als fundering voor je woning, mede doordat ze niet geschikt zijn om een woning volledig te onderkelderen. Prefabkelders worden vaker voorzien als kleine ruimte onder tuinhuizen, veranda’s en losstaande garages. Wil je toch een volledig huis onderkelderen met prefabelementen? Dan zijn prefabwanden – volledig op maat te maken – een interessantere optie.

 

VERLUCHTING EN VENTILATIE
Of je nu een gemetselde kelder, dan wel een betonnen kelder hebt, verluchting is een belangrijke factor. Zeker als die als woonruimte moet dienen, wil je schimmels en vochtplekken zo veel mogelijk vermijden. Het is in de eerste plaats belangrijk dat de kelder voldoende verlucht wordt. Dat kan door in de muren, kelderdeur of een eventueel kelderraam, ventilatieroosters te voorzien. Je kan ook je kelder te integreren in een mechanisch ventilatiesysteem (C+ of D), dan heb je naast aanvoer van verse lucht, ook afvoer van vervuilde lucht. Indien dat niet mogelijk is, kan je nog steeds decentrale ventilatie voorzien.