VERDICHTING VOOR KWALITEITSVERHOGING
Trilplaten voor middelgroot verdichtingswerk
Terwijl lang geleden de term 'verdichting' nog door sommigen werd beschouwd als een vloek in de kerk, is het besef dat het om een kwaliteitsverhogende techniek gaat, nu doorgedrongen. De focus ligt hier op het kleinere materieel: trilplaten en trilstampers. Dit artikel behandelt de trilplaten, die uitverkoren zijn voor het middelgrote verdichtingswerk. Ze zijn dan ook complementair met de trilstampers die geknipt zijn voor kleiner werk met diepere capaciteit.MENTALITEITSWIJZIGING
De verdichting werd zoals eerder vermeld lange tijd stiefmoederlijk behandeld: aannemers vonden de methode te tijdrovend, te ingewikkeld om nauwkeurig mee te kunnen werken … Gelukkig kwam er een kentering in die houding, beginnend bij de grotere verdichtingsmachines. Die werden toen ook uitgerust met verdichtingsmeetsystemen, waardoor ze eenvoudiger werden in gebruik. De positievere houding t.o.v. de verdichting zet zich in minder mate weliswaar ook door bij de kleinere machines. De hoop van de trilplaten- en trilstamperfabrikanten is dat ook hun materieel steeds meer de weg vindt naar het machinepark van de bouwfirma's. Het is namelijk onzinnig te investeren in talrijke 3D-geografische technieken, terwijl de verdichting niet goed wordt aangepakt.
BRANDSTOF
Trilplaten kunnen motoren voor viertaktbenzine bevatten, maar ook dieselexemplaren. Voor die laatste wordt voornamelijk geopteerd omdat de bevoorrading zo eenvoudiger wordt; een dieseltank is al vaak aanwezig op de werf voor andere machines. De dieseloptie wordt vooral gekozen door grotere firma's die de zwaardere trilplaten in hunmachinepark hebben. De platen met benzinemotoren worden dan weer voornamelijk door kleinere aannemers (met kleinere machinerie) benut. Die trilplaten zijn ook goedkoper, waardoor ze vaak opgenomen worden in het gamma van machineverhuurders.
VOORUIT VS. OMKEERBAAR
De plaatverdichtingsmachines zijn steeds zelftrekkend, wat zeker bij de zwaardere exemplaren een must is. Wel kan er een onderscheid gemaakt worden tussen de trilplaten die één richting uitgaan en de exemplaren die omkeerbaar zijn. Die laatste bevatten een hendel op het handvat waarmee de trekrichting omgekeerd kan worden om ook achterwaarts te kunnen verdichten. De keuze voor een vooruitlopende of omkeerbare trilplaat hangt af van de uit te voeren werken. Voor het verdichten van hoeken, kantjes ... geniet het omkeerbare model de voorkeur.
OPTIES
Naast de keuze voor vooruitlopende of omkeerbare mogelijkheid, kan een trilplaat uitgerust worden met talrijke opties:
- Ergonomie is natuurlijk een belangrijk item, dat al van bij het ontwerp van de machine in beschouwing wordt genomen. Het belangrijkste daarbij is de trillingsdemping, zodat de operator zo min mogelijk de trillingen ondergaat die de machine produceert. Aandacht dus voor de vering en bevestiging van de handvaten.
- Verwisselbare platen zijn een nuttige optie om de werkbreedte van uw trilplaat te kunnen variëren. Bij een bredere/smallere werkruimte vijst u gewoon de bredere/smallere plaat op de trilmachine.
- Zachte platen m.a.w. platen die omhuld zijn met kunststof zijn een must bij het aantrillen van delicate ondergronden zoals klinkers, tegels ...
- Een kantelbare beugel is een eenvoudige, maar zeer handige optie. Het laat toe om door het variëren van de beugel een machine snel aan de andere kant vast te nemen.
- Een dodemansknop is een veiligheidsfunctie die voorkomt dat de zelftrekkende machine in werking de operator kan klemmen of pletten tegen een obstakel.
- Een elektronische startknop faciliteert het opstarten van de machine en vermijdt eindeloos gesleur aan de trekstarter.
Verdichtingsmeters maakten in een bepaalde vorm al eerder hun intrede bij de grote walsmachines, maar worden nu ook door sommige fabrikanten aangeboden op hun trilplaten. Die tonen de maximale homogeniteit van de bodem en geven aan of de bodemverdichting al dan niet nog verbeterd kan worden. Zo wordt er kostbare werktijd bespaard en vermeerdert de kwaliteit van het werk. Daarnaast is de verdichtingsmeter op de trilplaat ook de geschikte tool om zwakke plekken in de verdichting van de grond op te sporen.- Afstandsbediening is een optie die vooral de operator veel werkcomfort biedt. Dankzij een infraroodverbinding wordt de trilplaat op afstand bediend, waardoor de bestuurder niet blootgesteld wordt aan trillingen, stof, uitlaatgas en geluidsoverlast. De bediening kan via verschillende kanalen, waardoor meerdere machines op één werf kunnen opereren. Een intelligent systeem stopt de machine automatisch wanneer de veiligheidsafstand tussen operator en trilplaat wordt overschreden en ook wanneer het zichtcontact wordt verbroken.
- Een watersysteem kan zijn nut bewijzen bij het aantrillen van vers asfalt. Het systeem bestaat uit een watertank die systematisch de bodem voor de trilplaat bevochtigt.
Verdichten (of compacteren) bestaat erin druk uit te oefenen op een bodem, zodat de korrels zand, aarde ... samengedrukt worden en de lucht uit de poriën ertussen verdwijnt. Op die manier wordt de bodem 'dichter' (of compacter): het volume van de grondsoort wordt verminderd. Daardoor wordt een meer draagkrachtige, vaste bodemlaag verkregen.
Verdichtingstechniek
De druktechnieken voor verdichting zijn talrijk, maar bij trilplaten en trilstampers gaat het om vibratie: herhaaldelijk en snel opeenvolgend druk uitoefenen op de bodem. Dit via een mechanisch aangedreven plaat. Het verdichten met een wals hoort bij de rollende compacteertechniek, alhoewel sommige walsen met vibratietoestellen de combinatie maken van de rollende en de vibrerende aanpak.
Perceptie: van 'natte vinger' naar 'precisiewerk'
Het begrip 'verdichting' werd in zijn eerste stadia argwanend bekeken. De compacteringsmachines vonden gelukkig wel ingang op werven, maar de precieze verdichtingsgraad van een bodem bleef lang een mysterie: aannemers gingen prat op hun ervaring en fingerspitzengefühl om te beslissen of de verdichting al dan niet voldoende was.
Vandaag heeft bijna elke fabrikant hulpmiddelen die perfect aanduiden of het nog de moeite loont om verder te verdichten. Op tijd stoppen met compacteren bespaart niet enkel tijd (werkuren) en geld (brandstof, loon, machineslijtage ...), het voorkomt ook 'oververdichting' waarbij de voldoende verdichte bodem weer uit elkaar wordt getrild en zo verbrokkeld.
Verdichting in de praktijk
In de dagelijkse praxis bepaalt een geotechnisch ingenieur welke bodemdichtheidsgraad vereist is. Belangrijk bij het verdichten is om van bij de beginlaag de geschikte verdichting te bereiken. De tweede laag wordt even dik, uiteraard met dezelfde exacte verdikking. De daaropvolgende lagen kunnen zo optimaal verdicht worden, volledig volgens het (geotechnische) boekje.
