TRILPLATEN VOOR OPTIMAAL VERDICHTINGSWERK

Ergonomie en veiligheid van primordiaal belang

Een correcte bodemverdichting is een absolute must voor hedendaagse bouwbedrijven. Trilstampers en trilplaten maken gebruik van vibratie om de bodem optimaal te verdichten. Het betreft een kwaliteitsverhogende techniek die iedere zichzelf respecterende aannemer of bouwfirma dient toe te passen. Met welke parameters moet er rekening gehouden worden bij het verdichten van de bodem? En welke opties of accessoires voor trilplaten en -stampers bestaan er?

VERDICHTEN

Het verdichten of compacteren van de bodem bestaat erin druk uit te oefenen, zodat korrels, zand, aarde en andere grondsoorten samengedrukt worden en de lucht uit de poriën ertussen verdwijnt. Op die manier wordt de bodem 'dichter' en vermindert het volume van de grondsoort. Hierdoor wordt een vaste bodemlaag verkregen die meer draagkracht heeft.

Verdichtingstechnieken
Het verdichten van de bodem kan aan de hand van verschillende verdichtingstechnieken. Bij trilstampers en trilplaten gaat het om vibratie: herhaaldelijk en snel opeenvolgend druk uitoefenen op de bodem via een mechanisch aangedreven plaat. Voor grotere verdichtingswerken kan een rollende compacteertechniek aan de hand van een wals soelaas brengen.

Verdichtingsgraad
De introductie van bodemverdichting en bijbehorende compacteringsmachines verliep in de beginjaren echter niet van een leien dakje. De toestellen vonden wel ingang op de werf, maar de precieze verdichtingsgraad van de bodem bleef lang een raadsel. Aannemers gebruikten hun ervaring en gevoel om te beslissen of een verdichting al dan niet voldoende was. Vandaag bestaan er verschillende hulpmiddelen die de bodemverdichting meten en aanduiden. Op tijd stoppen met compacteren bespaart immers niet alleen tijd en geld, het voorkomt ook oververdichting, waarbij de voldoende verdichte bodem weer uit elkaar wordt getrild en zo verbrokkelt. Een correcte verdichting is een must voor hedendaagse bouwbedrijven.

GRONDSOORTEN

De bodem kan hoofdzakelijk in drie soorten worden onderverdeeld. Niet-gebonden bodem, gebonden bodem en gemixte bodem.Niet-gebonden bodem: deze bodem bestaat uit losse en alleenstaande korrels met een korreldiameter van meer dan 0,06 mm. Het gaat hierbij om stenen, kiezels, zand ... In droge toestand stoten die korrels elkaar af, en de bodem beschikt bijgevolg procentueel over veel holle ruimtes, een hoge waterdoorlatendheid en vorstzekerheid.
Gebonden bodem: onder een gebonden bodem verstaan we een mengsel van aggregaten en bindmiddel. Deze bodem heeft een geringe waterdoorlatendheid. Gebonden bodems zijn slechts beperkt verdichtbaar. Deze bodemsoort kan naast getrild, ook gekneed en gewalst worden. We spreken hier over mager beton en asfalt.
Gemixte bodem: deze bodem bestaat uit een samenstelling van verschillende korrelgroottes. Gemixte bodems met gladde en ronde korrels zijn gemakkelijker te verdichten dan korrels met kanten en hoeken.

MOTOR

Voor het middelgrote verdichtingswerk zijn trilplaten de ideale oplossing. In de dagelijkse praktijk bepaalt een geotechnisch ingenieur welke bodemdichtheidsgraad vereist is. Belangrijk bij het verdichten is om al van bij de beginlaag de geschikte verdichtingsgraad te bereiken. De daaropvolgende lagen kunnen zo optimaal verdicht worden.

Vooruit vs. Omkeerbaar
Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen trilplaten die één richting uitgaan en de exemplaren die omkeerbaar zijn. Die laatste bevatten een hendel op het handvat waarmee de trekrichting omgekeerd kan worden om ook achterwaarts te verdichten. De keuze voor eenvoorwaartse of omkeerbare trilplaat hangt af van de uit te voeren werkzaamheden. 

TRILSTAMPERS

Complementair aan de trilplaten voor het middelgrote verdichtingswerk, zijn er de trilstampers. Die bereiken dezelfde of zelfs een nog diepere verdichting, maar zijn inzetbaar op plaatsen waar de ruimte beperkt is. Een stamper wordt gebruikt voor het verdichten van grond in sleuven. Ook bij het aanvullen van grond rond ondergrondse constructies moet het aanvulmateriaal met de stamper aangetrild worden. Een trilstamper wordt manueel bediend.

OPTIES EN ACCESSOIRES

Verdichtingsmachines kunnen uitgerust worden met talrijke opties. Deze accessoires kunnen mogelijk een rol spelen in het beslissings- of aankoopproces van een trilplaat of -stamper.

Ergonomie
Trilplaten en -stampers die manueel worden bediend, zijn voorzien van een hendel en een handvat. Ergonomie is hierbij een belangrijk onderwerp. De trilling moet gedempt worden, zodat de operator zo min mogelijk de trillingen ondergaat die de machine produceert. De vering en de bevestiging van de handvaten krijgen van fabrikanten daarom bijkomende aandacht. Zij introduceren de laatste tijd verregaande antivibratiestuurgrepen. In sommige gevallen betreft het een kantelbare beugel, waardoor bij een omkeerbare trilplaat de machine snel van de andere kant bediend kan worden. Trilplaten op afstandsbediening bieden de operator veel werkcomfort. Dankzij een infrarood- of radioverbinding wordt de trilplaat vanop afstand bediend, waardoor de bestuurder niet blootgesteld wordt aan trillingen, stof, uitlaatgas of geluidsoverlast. Een intelligent systeem stopt automatisch wanneer de machine binnen de veiligheidsperimeter tussen de operator en de trilplaat komt. Ook een elektronische startknop komt de ergonomie ten goede. Deze vermijdt immers eindeloos gesleur aan de trekstarter.

Verwisselbare platen
Om de werkbreedte van de trilplaat te kunnen variëren, zijn verwisselbare platen een nuttige optie. Bij een bredere of smallere werkruimte kan de plaat gewoon worden aangepast. Zo kan ook een zachte plaat op de machine worden uitgerust. Deze platen zijn omhuld met kunststof en zijn een must bij het aantrillen van delicate ondergronden.

Veiligheid
Een dodemanskop voorkomt dat een zelftrekkende machine de operator kan klemmen of pletten tegen een obstakel. Dergelijke veiligheidsfuncties zijn nooit overbodig bij trilplaten. Daarnaast gelden voor trilstampers en -platen een aantal veiligheidsvoorschriften met betrekking tot de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM's). Zo wordt een strak zittende werkkleding aangeraden die de beweging niet hindert, is een veiligheidsbril met zijbescherming en gehoorbescherming geen overbodige luxe en kunnen trillingsisolerende handschoenen soelaas bieden. Ook een veiligheidshelm en werkschoenen behoren tot de PBM's voor trilstampers en -platen.

Verdichtingsmeters
Zoals eerder geschreven, is nattevingerwerk bij het verdichten van de bodem verleden tijd. Aan de hand van een verdichtingsmeter wordt de maximale homogeniteit van de bodem getoond. Ze geven aan of de bodemverdichting al dan niet nog verbeterd kan worden. Met een verdichtingsmeter kunnen ook de zwakke plekken in de verdichting van de grond worden opgespoord.

INNOVATIES

Actieve motorbewaking
Recent werden in de markt trilplaten met actieve motorbewaking (MDM) geïntroduceerd. Die controleert continu de belangrijkste motorgerelateerde parameters, zoals motoroliedruk, oliepeil, motortemperatuur en luchtfilter, en zal, bij het overschrijden van bepaalde minimum- en maximumwaarden, automatisch worden uitgeschakeld. Dit moet voorkomen dat de trilplaten motorschade oplopen die wordt veroorzaakt door een ontoereikend onderhoud. Het systeem van actieve motorbewaking waarschuwt de bediener als de motor onderhoud behoeft. Met actieve motorbewaking moeten de efficiëntie en betrouwbaarheid van trilplaten nog worden versterkt.

Tegeltrilplaten