Elektriciteitskabels en draden: een overzicht

Ben je van plan om je elektriciteitsinstallatie zelf te plaatsen, of je bestaande installatie uit te breiden? Grote kans dat je kabels zal moeten inwerken. Je gebruikt echter niet gelijk welke elektriciteitskabel je te pakken krijgt. Wie een domoticasysteem wil installeren, zal daar andere kabels voor moeten gebruiken dan bij een klassieke installatie. Elk type kabel is geschikt voor een specifieke toepassing. We lichten de meest courante types toe, en geven een woordje uitleg over de kleurcodes van de draden.

 

De basis

VOB of VOBST

Binnenin een elektriciteitskabel bevinden zich VOB-draden. Deze bestaan uit een koperen kern, overtrokken met een isolerende vinyllaag. Elke draad heeft een andere kleur, en elke kleur staat op zijn beurt voor een andere functie.

• de fasedraad is roodbruin van kleur en zorgt voor de stroomtoevoer. Normaalgezien is dit de enige draad die onder spanning staat;
• de nulgeleider of nuldraad heeft een blauwe kleur en zorgt voor de afvoer van de stroom;
• de aardingsdraad is de geelgroene draad die in verbinding staat met de aardingslus. Deze dient ter beveiliging.

VOB-draden mogen nooit zomaar bloot in de muur worden gebruikt. Deze worden daarvoor altijd door een beschermende preflexbuis getrokken.

 

Waarom aarden?

Op een defect toestel of stopcontact kan er stroomverlies zitten. Die stroom zoekt steeds de weg van de minste weerstand, dat kan een object zijn maar ook een persoon. De aarding zorgt ervoor dat deze spanning naar de bodem wordt afgevoerd.

Principe

Het principe van de werking van een aarding is als volgt: wanneer je een geleider verbindt met een referentie, dan krijgt de geleider hetzelfde potentiaal als de referentie. De grond (aarde) heeft nul als potentiaal, dus gebruiken we die als referentie. Wanneer we dus de geleiders verbinden met de grond, zal het spanningsverschil tussen beide weggenomen worden. Een goede aarding biedt een minimale elektrische weerstand naar de aarde. 

In je woning moeten volgende delen geaard zijn:

• alle stopcontacten;
• alle verlichtingspunten;
• alle metalen onderdelen van
• het gebouw die je rechtstreeks aan kunt raken (je hoeft dus niet onmiddellijk het pleister­werk te verwijderen om een verborgen metalen steunbalk te aarden);
• alle metalen leidingen;
• alle vreemde geleidende delen in de badkamer (water- en gasleidingen, badkuip, douchevloer ...).

Lees hier meer over aarding

 

VOB-varianten

VOBST

VOBst-draden zijn soepelere varianten van de VOB-draad. Deze beschikken over een meerdradige kern van getint koper. VOBst mag echter niet gebruikt worden als vaste bekabeling, enkel in verdeelkasten, armaturen, machines en dergelijke.

Schakeldraden

Naast de gebruikelijke VOB-draden heb je ook schakeldraden. Die zijn meestal zwart of grijs. Schakeldraden verbinden de stroomtoevoer van een schakelaar naar bijvoorbeeld een lamp.

 

Installatiekabels

XVB EN AFGELEIDEN

XVB-kabel

Iedereen kent wel de XVB-kabel: drie VOB-draden in een stevig omhulsel. XVB-kabels worden toegepast bij zowel nieuwe installaties als bij renovaties. XVB-kabels zijn zowel geschikt voor verlichting, schakeling als in de zekeringkast. In een XVB-kabel worden drie VOB-draden beschermd door een binnen- en een buitenmantel uit kunststof. Deze heeft dus geen extra bescherming (buis) nodig om in een muur in te werken of te gebruiken.

Als je een XVB-kabel in de grond wil gebruiken, moet die in een beschermende wachtbuis gestoken worden, ongeveer 60 cm diep

EXVB-kabel

EXVB-kabels hebben een extra versterkte mantel en mogen daardoor rechtstreeks in de grond worden geplaatst zonder wachtbuis – ze worden dan ook “grondkabel” genoemd en worden hoofdzakelijk toegepast om de stroom van het net naar de meterkast in je woning te brengen. Een EXVB-kabel is tevens het best geschikt voor buitentoepassingen, zoals buitenverlichting.

XGB-kabel

Een XGB-kabel is in feite hetzelfde als een XVB-kabel, maar dan zonder halogeen. Bij een eventuele brand zorgt deze voor minder zwarte rookontwikkeling. Een XGB-kabel moet daarom verplicht worden gebruikt in openbare gebouwen, maar kan ook gebruikt worden in installaties van particuliere woningen.

 

Kabeldoorsnede

Naast het type kabel dat je kiest, is de doorsnede van de draden erin ook belangrijk. Naast kabels geldt dit uiteraard ook voor preflexbuizen met VOB-draden in. De draaddoorsnede staat altijd op de verpakking en wordt uitgedrukt in mm², alhoewel dit meestal niet zo staat aangeduid. Er staat bijvoorbeeld 3G1,5:

• De 1,5 slaat dus op de doorsnede in mm²;
• de 3G duidt aan dat er drie geleiders in de verpakking zitten, waarvan één een aardingsdraad is. Zit er geen aardingsdraad bij de geleiders, dan wordt dit aangeduid door een 3X.

Juiste dikte voor de juists stroomkring

Belangrijk is natuurlijk om de juiste diameter voor de juiste stroomkring te gebruiken:

• Voor een stroomkring met enkel verlichting gebruik je een draad van 1,5 mm². Die is ook afgezekerd in de elektriciteitskast met een automaat van 10 A, maximaal 16 A.
• Voor gemengde kringen of kringen met een stopcontact wordt een diameter van 2,5 mm² bij gebruikt. Deze zijn gezekerd op een automaat van 16 A, maximaal 20 A.
• Grotere diameters dienen voor grotere verbruikers van elektriciteit zoals een fornuis. Je zekert ze dan ook op een groter ampèrage (32 tot 40 A).

BRANDVEILIGHEID
In bundel geplaatste kabels (waarbij de onderlinge afstand 2 cm of minder bedraagt) en bedrade preflexbuizen die in opbouw of in een holle wand worden geplaatst, moeten minimaal voldoen aan de CCA-norm. Voor afzonderlijk in opbouw geplaatste kabels moeten voldoen aan de ECA-classificatie.
Bij kabels en buizen die tenminste 3 cm in een volle muur ingewerkt zitten, moet eveneens minimaal voldaan worden aan de ECA-standaard. Deze ECA-genormeerde kabels mogen maximaal 3 m uit de muur komen (bvb. voor aansluiting op de zekeringskast).
Bij een installatie die wordt uitgevoerd in een brandbaar gebouw of een gebouw waarin brandbaar materiaal komt te staan (aangeduid als uitwendige invloedsfactor CA2), moeten de kabels/preflexbuizen ook een CCA-normering hebben, behalve als ze in een bijkomende mantel met een karakteristiek gelijkwaardig aan deze normering worden geplaatst.

Andere kabels

Kabels voor domotica en smarthomes

Naast een klassieke elektrische installatie, kan je ook kiezen voor een smarthomesysteem, waarbij een centraal systeem in de zekeringkast alle elektrische toestellen in je woning beheert. 'Smart home' is een verzamelterm voor de technieken die bepaalde processen in en rondom het huis automatiseren. Denk bijvoorbeeld maar aan het aan- en uitdoen of dimmen van lichten, het regelen van de temperatuur, de bediening van de rolluiken en de muziek enzovoort. 

Buskabel

De bekabeling van een dergelijk systeem gebeurt anders dan bij een klassieke installatie. Bij een klassieke installatie is een schakelaar bijvoorbeeld steeds rechtstreeks verbonden met pakweg een lamp of een rolluik. In een domoticasysteem is er wel een voedingskabel nodig, maar daarnaast wordt er ook gewerkt met een datakabel, aangeduid een EIB/KNX-buskabel, voor de communicatie tussen de verschillende elementen van het systeem. 

Buskabels zijn groene kabels (idealiter geïnstalleerd in een groene preflexbuis). Dat kan zowel in serie gebeuren, waarbij er wordt doorgelust van de ene schakelaar naar de volgende, als in sterconfiguratie, vanuit de kast naar verschillende verdiepingen.

SVV-kabel

Naast buskabels, kan er ook gewerkt worden met SVV-kabels of signaalkabels. Deze worden vooral gebruikt in domoticatoepassingen waarbij signalen uitgestuurd en ontvangen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een videofoon.

Lees hier meer over smarthomesystemen

 

Kabels voor telecom

COAX-kabel

Voor de aansluiting van een televisie wordt vaak nog een coax-kabel gebruikt. Hierin zit rond een centrale geleider nog een tweede geleider. Het signaal wordt dan binnen de buitenste geleider getransporteerd, zodat interferentie niet mogelijk is.

UTP-kabel

Een UTP-kabel kennen we als internet- of ethernetkabel. Varianten hierop zijn de FTP-, STP- en S/FTOP-kabels. Werk je deze in een muur in? Dan steek je ze best nog eens door een preflexbuis. Deze kan tevens gebruikt worden als buskabel bij domoticasystemen, al wordt een EIB- of KNX-kabel daar geprefereerd wegens zijn stevigheid.

 

Kabels voor toestellen

CTMB- en CTLB-kabels

Om bijvoorbeeld een verlengkabel te maken, kan je CTLB-kabels gebruiken. Deze beschikken over een rubberen mantel waardoor ze vochtbestendig zijn. Voor zwaardere aansluitingen (denk aan werfkabels) worden dan weer CTMB-kabels toegepast.

VTMB- en VTLB-kabels

VTMB-kabels zijn geschikt voor zwaardere huishoudtoestellen zoals koelkasten en wasmachines. Voor lichtere apparaten, zoals een stofzuiger of een blender worden VTLB-kabels gebruikt.