Welk schakelmateriaal heb je nodig?

Schakelmateriaal is een verzamelnaam voor alles waarmee je de elektriciteit in je woning regelt, denk aan schakelaars, stopcontacten en afdekplaatjes. Die kan je inbouwen in je muren, of in opbouw erop monteren. In dit artikel overlopen we de verschillende soorten die je kan gebruiken in jouw elektrische installatie.

 

Schakelaars

Voor de lichtpunten in huis heb je uiteraard schakelaars nodig:

• een enkelpolige schakelaar is de standaard, hiermee kan je met één schakelaar het licht bedienen vanop één plaats. Lees hier hoe je deze kan aansluiten;
• een dubbelpolige schakelaar wordt eveneens gebruikt om het licht vanop één plaats te bedienen, maar deze schakelt een stroomkring in of uit en onderbreekt daarbij zowel de nulgeleider als de fasedraad. Voorbij de schakelaar zit er dan geen stroom meer op het circuit als die af staat – dit is een extra beveiliging waardoor ze perfect zijn voor in vochtige ruimtes. Bekijk hier hoe deze worden aangesloten;
• wisselschakelaars worden gebruikt om het licht te bedienen vanop twee punten. Je kan één wisselschakelaar ook aansluiten om het licht te bedienen vanop één plaats. Lees hier hoe de aansluiting gebeurt;
• kruisschakelaars zijn de overtreffende trap. Deze verbinden of onderbreken twee wisselschakelaars, waardoor je een lichtpunt op drie of meer plaatsen kan bedienen. Lees hier hoe je de aansluiting aanpakt;
• een serieschakelaar wordt gebruikt om vanop één plaats meerdere lichtpunten of -groepen te bedienen. Deze heeft 3 aansluitklemmen;
• dimmers zorgen ervoor dat je de lichtintensiteit kan regelen met een draaiknop. Niet elke spaar- of ledlamp is dimbaar, check hiervoor dus altijd de verpakking van de lampen voor aanschaf;
• tijdschakelaars beschikken over een ingebouwde klok die het licht op een slimme manier kunnen aan- of uitschakelen naargelang van hoe je de klok instelt;
• detectoren zijn een andere besparende methode om het licht te regelen. Dit zijn schakelaars die het licht aan- of uitschakelen aan de hand van sensoren of hoeveel daglicht er is;
• er bestaat ook een slimme schakelmateriaal om je verlichting en toestellen vanop afstand met de smartphone of met een voice assistant te bedienen.

 

DRAADLOZE SCHAKELAAR INSTALLEREN

Het kan gebeuren dat je ergens spots wil installeren die met een schakelaar bediend zouden moeten worden. Alleen, er is geen ruimte om een schakelaar in te bouwen. Gelukkig bestaan daarvoor draadloze wandschakelaars. Die zijn vrij eenvoudig te installeren zonder dat er geslepen, geboord of geschroefd moet worden. Bekijk in de video hoe je een draadloze schakelaar stap voor stap installeert. 

 

Stopcontacten

Voor elektrische apparaten

Als je ergens een elektrisch apparaat wil aansluiten, heb je uiteraard stopcontacten nodig. Tegenwoordig zijn stopcontacten geaard en bevatten ze een metalen omhulsel ter beveiliging.

In oudere woningen kan je echter nog stopcontacten zonder aardig aantreffen. Deze mogen niet meer worden geïnstalleerd en zijn enkel toegelaten wanneer er geen nieuwe bedrading bijkomt.

Voor media-apparaten

Voor media-apparaten worden er andere stopcontacten gebruikt, zoals UTP-stopcontacten en USB-stopcontacten. Veel nieuwe modellen van mobiele apparaten zoals smartphones en digitale camera’s worden op deze manier zonder aparte netvoeding direct via USB-voeding opgeladen.

 

Slimme stopcontacten en schakelaars

Verschillende aanbieders van schakelmateriaal bieden slimme stopcontacten aan die kunnen communiceren met de centrale van een energiebeheersysteem.

Via de app van het systeem kan je het energieverbruik op dat stopcontact in kWh aflezen en, afhankelijk van het systeem, vanop afstand bedienen. Bij grote afwijkingen kunnen sommige systemen je dan op de hoogte houden met een alert op je smartphone. Dergelijke slimme stopcontacten zijn voorts handig om sluimerverbruik efficiënt op te sporen en uit te schakelen.

Er zijn beheersystemen die naast slimme stopcontacten ook beschikken over slimme schakelaars en dimmers. Die kan je eveneens connecteren aan het beheersysteem en bedienen vanop afstand. Bij sommige systemen kan je de schakelaar nog extra uitrusten met een (draadloze) bewegingsmelder. Handig voor plaatsen waar je al eens durft vergeten om het licht uit schakelen, zoals het toilet.

 

Plaatjes

Schakelaars en stopcontacten die je in de muur inwerkt bestaan uit een sokkel, de centraalplaat en de afdekplaat:

• de centraalplaat zorgt voor de afdekking van je stopcontact of schakelaar. Je kan deze afzonderlijk kopen, maar er zijn ook fabrikanten die samengestelde combinaties aanbieden waarbij de sokkel reeds voorzien is van een centraalplaat;
• afdekplaatjes worden gebruikt ter afwerking. Er bestaan enkelvoudige afdekplaatjes voor één stopcontact of schakelaar en meervoudige voor stopcontacten of schakelaars die naast elkaar worden gemonteerd.

 

Dozen

Voor de aansluiting van elektriciteitspunten gebruik je inbouw- of opbouwdozen. Om draden te connecteren komen aftakdozen dan weer beter van pas.