MEER DAN EEN SPUITPISTOOL ALLEEN
DE BELANGRIJKSTE ONDERDELEN VAN SPUITAPPARATUUR
Spuitapparatuur bestaat uit meer dan een spuitpistool alleen. Ook de keuze van de pomp, eventuele compressor en slang heeft een bepalende invloed op het eindresultaat. Hier bespreken we de belangrijkste onderdelen en hoe ze in topconditie te houden.
POMP
De pomp is zowel voor airless als air-assisted spuiten het hart van het toestel en zorgt voor de benodigde druk. Men heeft daarbij de keuze uit twee types: plunjer- en membraanpompen.
Plunjerpomp
De plunjerpomp is de meest klassieke pomp, waarbij het materiaal door de slagbeweging van de plunjer getransporteerd wordt. Op deze manier geniet de pomp van een hoog aanzuigvermogen, wat onder andere voor het verspuiten van spuitplamuur of hoogviskeuze materialen interessant is, maar bijvoorbeeld ook voor toepassingen waarbij gelijktijdig gebruikgemaakt wordt van twee spuitpistolen. Bij lage drukken kan de plunjertechniek echter leiden tot pulsatie in het spuitbeeld.
Een plunjerpomp is over het algemeen onderhoudsgevoeliger dan een membraanpomp. Wegens het grote aantal kleine doorgangen en dode hoekjes behoeft de pomp alleszins een grondige spoeling, terwijl de op- en neergaande beweging van de plunjer op termijn altijd voor slijtage zorgt. De pakkingen zijn in dat opzicht een belangrijke factor. Als zij tijdig vervangen worden, heeft de pomp doorgaans een lange levensduur. Om het onderhoud van plunjerpompen te reduceren, zetten sommige fabrikanten daarnaast actief in op het optimaliseren van de pakkingen, het spoelproces en de demontage. Door het vervangen van de pomp gemakkelijker te maken, hoeft de gebruiker zijn toestel overigens geen weken meer te missen.
In aankoop is een plunjerpomp in principe wel goedkoper dan een membraanpomp.
Membraanpomp
Voor het verspuiten van lakken en afwerkingslagen is men in veel gevallen meer gediend met een lichtere, maar doorgaans ook duurdere, membraanpomp. Hierbij gebeurt de materiaaltoevoer via een op- en neergaande slagbeweging van het membraan, waardoor er ook bij lage druk geen pulsatie in het spuitbeeld optreedt. De inhoud van het verfhuis is bij dergelijke pompen beperkt en er zijn ook geen pakkingen die kunnen verslijten, waardoor zowel de reiniging als het onderhoud snel en eenvoudig kan gebeuren, wat bijvoorbeeld snelle kleur- en materiaalwissels mogelijk maakt.
Aandrijving
Pompen kunnen elektrisch, hydraulisch, pneumatisch of benzineaangedreven zijn. Voor schilderstoepassingen wordt er quasi altijd gebruikgemaakt van elektrisch aangedreven pompen, terwijl de zwaardere hydraulische aandrijving vooral interessant is voor hen die enkel een spuitplamuur gebruiken. Pompen met pneumatische aandrijving worden voornamelijk in de industrie en de schrijnwerkerij gebruikt.
Ergonomie
Pompen bestaan al vanaf 15 kg. Deze lichte toestellen zijn doorgaans echter slechts beperkt geschikt voor muurverf en worden vooral gebruikt voor kleine oppervlakken. Een veelzijdige membraanpomp voor gemiddeld werk weegt eerder rond de 30 kg en de zware, hydraulisch aangedreven plunjerpompen hebben een gewicht van 70 à 80 kg. De meeste toestellen worden, afhankelijk van het gewicht, wel standaard uitgerust met een handvat of rolwagen, wat het transport aanzienlijk vergemakkelijkt.
Om geluidsoverlast en vervuiling van het toestel te vermijden, wordt aangeraden om het toestel zelf buiten de ruimte te plaatsen.
COMPRESSOR
Naast de pomp, die de nodige druk levert, is er bij de airmix techniek ook lucht nodig, en dat aan een debiet van minimaal 80 l/min. Dat kan zowel door een aparte compressor geleverd worden als door een compacte, geïntegreerde compressor op de spuitinstallatie. Bij die laatste kan men bovendien opteren voor een compressor die rechtstreeks door de trekker geactiveerd wordt en dus niet werkt wanneer er niet gespoten wordt.
MATERIAALSLANG
De functie van de slang is om de verf vanuit de pot naar het pistool te transporteren. Bovendien doet zij ook als aarding dienst om de statische elektriciteit veilig af te voeren. Een slang bestaat uit een nylon binnenwerk met aarding, een heel gladde structuur, wat het verftransport en het uitspoelen ten goede komt, met daaromheen een bewapening van polyurethaan in een bepaalde kleur en met daarop gedrukte specificaties om het de gebruiker gemakkelijk te maken.
Welke druk?
Slangen bestaan in de uitvoeringen: tot 250 bar, tot 310 bar en tot 530 bar, waarbij de eerstgenoemde voor bouwgerelateerde toepassingen met elektrische spuitapparatuur volstaat, want een elektrische pomp heeft nooit een groter vermogen dan 250 bar. Een slang moet trouwens altijd beantwoorden aan de maximale pompdruk.
Welke lengte?
De slanglengte is afhankelijk van de verfkwaliteit. Wanneer de viscositeit van de verf heel laag is, is er ook een minimaal drukverlies. Wanneer er in dat geval bijvoorbeeld 100 bar druk is aan het begin van de slang, zal dat zelfs 100 meter verder nog minstens 80 bar zijn. Wanneer er echter dunpleister gespoten wordt, is de druk aan het einde van de slang significant verminderd. De meest courante slanglengte is 15 m, maar 30 m is geen uitzondering voor verf.
Welke diameter?
Een slang is verkrijgbaar in verschillende diameters: voor muurverf bedraagt die standaard 6 mm, 10 mm voor minder viskeuze verfproducten en 13 mm voor dunpleister. Alle gerelateerd aan het product dat door de slang stroomt. Naast het functionele heeft een slang ook een veiligheidstechnisch aspect. Er wordt immers gewerkt met pompen die minimaal 200 bar druk opleveren. Als een slang beschadigd raakt (bv. door over een ruwe ondergrond te slepen, tussen deur en deurlijst gekneld te raken …), dient die meteen vervangen te worden om risico’s uit te sluiten. In de praktijk blijkt echter dat een slang pas vervangen wordt wanneer nagelaten werd om deze uit te spoelen en zij daardoor volledig verstopt is geraakt of als die een lekkage heeft opgelopen.
SPUITPISTOOL
Naast het alom bekende ‘bekerpistool’ met lagedrukspuittechnologie en heel weinig overspray kunnen de meest gangbare spuitpistolen in twee belangrijke varianten opgedeeld worden: airless en airmix.
