NATUURSTEEN ALS GEVELBEKLEDING: AFWERKINGEN

De oppervlakken van twee natuursteenpanelen uit eenzelfde groeve die een verschillende afwerking krijgen, kunnen esthetisch erg van elkaar verschillen. Afwerkingen hebben naast een esthetische ook vaak een praktische functie als bescherming tegen waterabsorptie en vervuiling. Hoe maakt u de juiste keuze?
MOGELIJKHEDEN EN BEPERKINGEN
De keuze van een oppervlaktebewerking hangt naast esthetische voorkeur sterk af van de aard van het materiaal (breeksterkte, aanwezigheid van aders, enz.) en het praktische aspect van de uiteindelijke toepassing als gevelbekleding. Hoe ruwer de oppervlakteafwerking, hoe gemakkelijker stof blijft plakken en hoe intenser de reiniging zal moeten gebeuren.
Een gladde afwerking daarentegen is onderhoudsvriendelijker. Niet alle afwerkingen kunnen worden uitgevoerd op alle soorten natuursteen, maar het aantal limitaties is beperkt.

Nemen we even marmer als voorbeeld:
- Voor marmer is een geschuurde afwerking minder zinvol, omdat de levendigheid van de steen, het decoratieve effect, verloren gaat.
- Marmer kan niet altijd worden gehamerd, omdat sommige soorten te zacht zijn en kunnen breken wanneer het veel aders bezit. Het kan wel worden gepolijst om de kleur en structuur goed te laten uitkomen. Het gepolijste laagje slijt wel vlugger af, waardoor marmer en andere zachte gesteenten hun glans snel zouden verliezen. Daar bestaat vandaag wel een beschermende behandeling voor.
De keuze van een oppervlaktebewerking hangt naast esthetische voorkeur sterk af van de aard van het materiaal
EFFEN AFWERKINGEN

- Geslepen of geschuurd
Het schuren dient om het oppervlak en de randen van harde natuursteen effen te maken nadat het werd gezaagd. Het oppervlak vertoont fijne cirkelvormige streepjes, zonder bepaalde richting. - Verzoet
Na het polijsten krijgt de steen een mat, effen oppervlak met behoud van de oorspronkelijke kenmerken van de steen. De cirkelvormige groefjes na het schuren verdwijnen bij verzoeting. Afhankelijk van blootstelling aan regen en zon bij buitentoepassingen zal de afwerking verdwijnen, waardoor de steen een eigen patina krijgt. - Gepolijst
Een populaire oppervlakteafwerking voor granieten en andere harde stenen. De structuur (aders, vlekken, fossieltjes) van de steen wordt beter zichtbaar. De versterkte kleuren vertonen genuanceerde tinten. Het vlakke, gladde oppervlak met hoge glans biedt een extra bescherming tegen vervuiling.
Het nadeel is dat ingedrongen vocht de vlakke plaat lokaal kan doen afschilferen. Ook kan de tint veranderen bij bevochtiging. Net als bij verzoet afwerken zal blootstelling aan weersomstandigheden buiten de afwerking doen verdwijnen.
RUWE AFWERKINGEN

- IJsbloem
Vijf beitels met lamellen draaien mechanisch rond op de plaat, wat een ijsbloemachtige tekening nalaat. - Oude frijnslag
De manuele en mechanische oude frijnslag hebben weinig met elkaar te maken. Groeven worden manueel aangebracht met hamer en beitel. Mechanisch gebeurt dat met een luchtbeitel waardoor de afwerking meer op een zeer fijn gebikte behouwing lijkt. - Gefrijnd
Met een puntbeitel worden er manueel vele fijne groefjes van 1 à 2 mm diep aangebracht. Dat geeft een wat schuin en ruw patroon. Het mechanisch bikken van evenwijdige groeven gebeurt met een multifrees met diamanttanden. De richting van de frijnslagen kan het gebouw een optisch verlengend of verbredend effect bezorgen. - Gehamerd/gebouchardeerd
De (manuele of mechanische) slagen met een punthamer creëren puntjes in vierkantige patronen, regelmatig verspreid over het oppervlak. De sporen van het zagen en andere bewerkingen worden zo uitgewist. Platen zijn liefst dikker dan 30 mm om barsten te vermijden. - Geborsteld
Gelijkaardig aan het polijsten, maar minder intensief, waardoor het oppervlak minder glans krijgt. - Gevlamd
Met deze populaire afwerkingsvorm wordt de gespikkelde structuur van graniet minder zichtbaar en wordt de kleur egaler. De vlammen zorgen voor een thermische schok die het oppervlak een "geschubt" uitzicht geeft.
FIJNE AFWERKINGEN
- Gezaagd
Steenblokken worden na de ontginning machinaal gezaagd met een raamzaag, een cirkelzaag of een diamantdraad. Kleinere blokken worden gezaagd met een diamanten schijfblad op een cirkelzaag. Elk type zaagblad laat een typische zaagsnede achter op het steenoppervlak. - Gezandstraald
Het verstuiven van zand onder druk zorgt voor een ruw effect op platen van minder harde steensoorten.
Met dank aan: Benelux Natural Stone Association en Brachot