Een bodemanalyse: wat houdt dat in?

Om te bepalen welke stoffen je grasmat, planten, bloemen of bomen nodig hebben, is het belangrijk om te weten wat ze precies nodig hebben en hoe de bodem is samengesteld. Daarom is het noodzakelijk om eerst een bodemanalyse uit te voeren. Op basis van deze analyse wordt bepaald welke voedingsstoffen er eventueel ontbreken en in welke hoeveelheid.

 

Waarom een bodemanalyse uitvoeren?

Wat is een bodemanalyse?

Een bodemanalyse is een onderzoek dat inzicht geeft in de samenstelling en kwaliteit van de grond in je tuin. Met een bodemanalyse kan je in kaart brengen welke voedingsstoffen aanwezig zijn - macronutriënten zoals stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K) en micronutriënten zoals calcium, ijzer magnesium of andere mineralen-, wat de pH-waarde of zuurtegraad is van de bodem en welke specifieke maatregelen nodig zijn om de bodem te verbeteren, indien nodig.

Dit helpt je om je gras, planten, bloemen en bomen optimaal te laten groeien en voorkomt overbemesting of het gebruik van de verkeerde meststoffen.

Hoe voer je een bodemanalyse uit?

Met teststrips

Als je een bodemanalyse van de grond in je tuin wil doen, kan je dat makkelijk zelf doen met teststrips die je in een tuincentrum of doe-het-zelfzaak kan vinden. Vaak is dit in de vorm van een testkit, met strips, een potje voor een bodemstaal en een kaart waarop je de resultaten kan aflezen.

Hoe ga je te werk?

• Om een goed resultaat te verkrijgen met een teststrip, neem je eerst een bodemstaal op minstens drie verschillende plekken in de tuin. Doe dit door met een handschopje tot 10 à 15 cm diep te graven.
• Van elke schep neem je een kleine hoeveelheid grond die je tot één monster mengt - let wel op dat er geen wortels, steentjes of ander grofvuil in het materiaal zit.
• Aan het gemengde bodemstaal moet je dan water toevoegen volgens de verhouding die aangegeven staat op de verpakking. Het best werk je met gedestilleerd water (condens dat wordt opgevangen van water te koken). Vermijd kraantjeswater, de aanwezige kalk kan immers de meting verstoren. Vaak wordt er bij een dergelijke testkit ook een vloeistof meegeleverd die je aan het bodemstaal moet toevoegen, in dat geval is er geen water nodig.
• Schud het potje met het mengsel goed en laat het even bezinken.
• Vervolgens kan je de teststrip onderdompelen in het bodemmengsel. Het kan zijn dat de testkit over een extra filterzakje beschikt om de strip eerst in te steken voor je die onderdompelt. Volg de instructies op de verpakking voor hoe lang je de strip moet onderdompelen.
• Haal de teststrip uit het water en laat deze enkele seconden drogen.
• Vergelijk de kleuren op de strip met de kleurenschaal op de verpakking of de infofiche om de waarden van bijvoorbeeld de pH, stikstof, fosfor of kalium af te lezen.
• Gebruik de aanbevelingen van de fabrikant of een tuinexpert om te bepalen welke maatregelen je moet nemen, zoals het aanpassen van de pH of bemesting.

Of met een elektrisch meettoestel

Naast teststrips bestaan er ook elektrische meettoestellen. Deze zijn uitgerust met sensoren die je in de (vochtige) grond kan prikken. Via het display op het toestel lees je direct de pH-waarde en aanwezige voedingsstoffen in de bodem af. Daarnaast bieden dergelijke toestellen vaak ook de mogelijkheid om andere zaken na te gaan, zoals de bodemtemperatuur, de vochtigheid en elektrische geleidbaarheid (wat een indicatie geeft van het zoutgehalte).

Deze toestellen bieden een snelle bodemanalyse en maken herhaald meten op meerdere plekken eenvoudig. De aanschafprijs is een pak duurder, maar voor de gevorderde hobbyist is het wel een interessante optie, want je moet niet steeds testkits bijkopen. Voor nauwkeurige resultaten moeten ze wel regelmatig gekalibreerd worden, en hun precisie is vaak ook beperkt, vooral als het over voedingsstoffen gaat. 

Bodemanalyse lezen

De belangrijkste pijlers van een bodemanalyse zijn de pH-waarde en de aanwezigheid van macro- en micronutriënten. De pH-waarde van de bodem heeft een directe invloed op de beschikbaarheid van die voedingsstoffen.

Wat zegt de pH-waarde?

Een lage pH-waarde

Als de pH-waarde lager is dan 6,5 dan is de bodem zuur. Dat is goed nieuws voor blauwe bessen of hortensia's. Voor een grasmat is dat minder optimaal, want een te zure bodem zal het gras doen uitdunnen en vrij spel geven aan mos en ander onkruid. In dat geval moet je met een kalkhoudende meststof de pH-waarde verhogen, wil je een egale grasmat behouden. Kalk zal ervoor zorgen dat voedingsstoffen zoals calcium, kalium en magnesium beschikbaar gemaakt worden voor de planten.

Als de waarde nog lager is dan 4,5 moet je zeker in actie schieten, want dan is de bodem te zuur en kunnen planten maar moeilijk overleven. 

Een hoge pH-waarde

Is de pH-waarde van de bodem 7,5 of meer? Dan wordt er gesproken van een hoge pH-waarde of een basische/alkalische bodem. De concentratie aan kalk ligt hier heel hoog. Net zoals te laag, is ook te hoog niet goed voor de overlevingskansen van je planten.

Als de pH-waarde hoger is dan 9, moeten er zeker maatregelen genomen worden om de bodem neutraler te maken. In een basische bodem is er veel bodemleven. Dit kan leiden tot een overmaat aan voedingsstoffen, wat schadelijk kan zijn voor planten. Het is dus nodig om het overmatige bodemleven en de vrijkomende voedingsstoffen te reguleren.

In de eerste plaats moet er bij een te hoge pH-waarde zuur materiaal aan de bodem toegevoegd worden. Denk aan turf of compost (mulch, bladeren, keukenafval ...). Een te hoog kalkgehalte in de bodem kan ook te wijten zijn aan het gebruik van hard leidingwater in de tuin. Gebruik dus voor het bewateren van je planten zo veel mogelijk regenwater. Qua bemesting, kies je in dit geval voor een meststof die zo weinig mogelijk kalk bevat.