Hoe kies je je radiatoren?
Je bent aan het verbouwen, maar je weet nog niet met welke elementen je je woning wil verwarmen? Dan zijn radiatoren zeker nog steeds een goede keuze, zeker nu er heel wat designs op de markt zijn die geen storend element hoeven te zijn in je interieur. Bij de keuze van je radiatoren kijk je echter eerst naar het benodigde vermogen. Maar hoe kan je dat weten? En welke soorten radiatoren bestaan er? De installatie van meerdere radiatoren omvat ook een systeem voor de regeling van het water. We geven een woordje uitleg bij dat alles.
De werking van een radiator
Het principe
Radiatoren maken gebruik van warm water. De cv-ketel verdeelt het water over de leidingen waarmee de radiatoren zijn verbonden. Het water stroomt door de radiator, die de warmte absorbeert en die uitstraalt in de ruimte waarin het toestel zich bevindt. Een radiator geeft dus stralingswarmte vrij en verwarmt de lucht in de ruimte waar hij is geplaatst. Via de retourleidingen wordt het retourwater terug naar de ketel of warmtepomp geleid.
Lage temperatuur of hoge temperatuur?
Radiatoren kan je opdelen in lagetemperatuurradiatoren en hogetemperatuurradiatoren. Het verschil zit hem hier in de aanvoertemperatuur van het cv-water.
Hogetemperatuurradiatoren
Traditioneel werken radiatoren op hoge temperatuur. Hogetemperatuurradiatoren zijn ontworpen om te functioneren met hogere watertemperaturen, meestal tussen de 70 °C en 90 °C. Deze radiatoren zijn compatibel met verwarmingssystemen zoals conventionele gas- of mazoutcondensatieketels.
Lagetemperatuurradiatoren
Lagetemperatuurradiatoren zijn ontworpen om te werken met een lagere watertemperatuur, doorgaans tussen de 30 °C en 60 °C. Als je je woning wil verwarmen met een warmtepomp, en je wil nieuwe radiatoren kiezen, dan moet je kiezen voor lagetemperatuurradiatoren.
In serie of parallel?
Om ervoor te zorgen dat de verschillende radiatoren in je woning gelijkmatig opwarmen, is het belangrijk dat er een hydraulisch evenwicht is in het systeem, waarbij elke radiator een gelijkaardig debiet heeft. Er bestaan verschillende systemen voor het verdelen van het water over verschillende radiatoren. Welke het best bij jouw situatie past? Die beslissing laat je over aan een vakman. We schetsen kort even het principe van elk systeem.
Eénpijpsysteem
Bij een eenpijpsysteem worden alle radiatoren in serie aan elkaar geschakeld. Hierbij vertrekt het aangevoerde water van de ketel naar de dichtstbijzijnde radiator, het retourwater van die radiator is op zijn beurt is het aanvoerwater van de tweede, enzovoort. Van de laatste, verst gelegen radiator keert het retourwater terug naar de ketel.
De laatste radiator zal hierbij altijd minder warmte afgeven dan de eerste. Over het algemeen geldt dan: hoe verder van de ketel, hoe groter de radiator moet zijn. Bij eenpijpsystemen zorgt tegenwoordig een ventiel met bypass ervoor dat de watertemperatuur tussen de radiatoren niet te veel afneemt, waardoor je dus niet noodzakelijk grotere toestellen moet installeren. Zo’n bypass zal het retourwater mengen met warm aanvoerwater om zo de watertemperatuur te doen stijgen en ervoor te zorgen dat de verdere radiatoren voldoende kunnen opwarmen.
Bij oude systemen zonder bypass kan het dus zijn dat, wanneer je meerdere radiatoren tegelijkertijd opendraait, de radiatoren dichter bij de ketel sneller zullen opwarmen dan radiatoren op de bovenste verdieping van je woning. Als je dat wil verhelpen, draai je de radiatoren het dichtst bij de ketel gewoon niet te ver open. Daardoor warmen die trager op en is er voldoende warm water om de verder gelegen radiatoren op te warmen.
Tweepijpsysteem
Radiatoren kunnen ook parallel geschakeld worden, dan spreekt men van een tweepijpsysteem. Hier zijn er aparte leidingstelsels voorzien voor aanvoerwater en retourwater. Tegenwoordig wordt deze techniek meer toegepast dan een serieschakeling. Wanneer er met pvc of koperen leidingen wordt gewerkt, heeft elke radiator een aparte aanvoer- en retourleiding. Daarbij is er dan een collector voorzien voor alle aanvoerleidingen, en een collector voor alle retourleidingen.
Bij een tweepijpsinstallatie met stalen leidingen wordt er niet gewerkt met collectoren, maar is er een algemene aanvoer- en retourleidingen, waarop elke radiator apart wordt aangesloten.
Tichelmannsysteem
Dit is een tweepijpssysteem waarbij elke radiator op eenzelfde verdieping een even lange distributieleiding heeft (aanvoer en retour gemeten van de pomp via de radiator en terug). Radiatoren met een korte aanvoer hebben dan bijvoorbeeld een langere retourleiding en vice versa. Zo wordt overal een gelijkaardig debiet bekomen zonder dat die voor elke radiator afzonderlijk afgesteld moet worden.
Vermogen
Om het vermogen (Watt) van je radiatoren te berekenen heb je het volume nodig van de kamer waarin je de radiator plaatst en de gewenste temperatuur. Voor een woonkamer is dat doorgaans 22 °C (85 W), voor een slaapkamer 18 °C (77 W), voor een keuken 20 °C (70 W) en voor een badkamer 24 °C (93 W). Als je het volume van de kamers en het nodige wattage per m³ hebt, vermenigvuldig je het aantal m³ van de kamers met het aantal Watt.
Het benodigde aantal radiatoren en hun vermogen hangt ook af van hoe goed je woning is geïsoleerd, de oriëntatie en het aantal ramen. Je CV-ketel moet het ook aan kunnen. Een ketel die telkens een zware inspanning moet doen voor alle radiatoren verbruikt meer energie.
Uiteraard is het hier ook aangewezen om dit door een professional precies te laten bepalen. Doorgaans zal die een warmteverliesberekening maken. Daarmee weet je per ruimte wat het verlies is in die ruimte en kan er een warmte-afgiftesysteem geselecteerd worden om dat verlies te compenseren. En dan kom je uit bij het benodigde vermogen per ruimte.
Bepaal eerst het benodigde vermogen en kijk dan pas naar de optische aspecten
Soorten radiatoren
Radiatoren werken door de bank genomen volgens hetzelfde principe, het verschil zit hem vooral in het design ervan. Er zijn tegenwoordig heel wat speciale en plaatsbesparende designradiatoren op de markt, maar standaardmodellen zijn nog steeds in trek.
De meest klassieke vorm is de buisradiator, ook wel kolomradiator of ledenradiator genoemd. Deze bestaan uit een reeks leden die naast elkaar staan en veel water kunnen opnemen. Zo kunnen ze veel warmte opnemen en afgeven. Echter nemen deze radiatoren doorgaans veel plaats in.
Paneelradiatoren nemen dan weer minder plaats in dan buisradiatoren. Paneelradiatoren zijn uitgerust met een vlak of geribbeld paneel. De ribbels zorgen voor een snellere verwarming, doordat ze het contactoppervlak vergroten. Deze kunnen designgewijs beter ingepast worden in een interieur, daar ze bij verschillende fabrikanten in heel wat kleuren en designs verkrijgbaar zijn.
Handdoekradiatoren
Een populaire optie die voornamelijk in badkamers wordt toegepast, is de handdoekradiator. Handdoekradiatoren zijn dunne radiatoren in paneeluitvoering of met horizontaal lopende buizen waartussen genoeg ruimte zit om bijvoorbeeld handdoeken aan op te hangen. Dergelijke radiatoren bestaan in elektrische uitvoeringen die je gewoon op het stopcontact kan aansluiten, maar er zijn ook modellen die kunnen worden aangesloten op een centraal verwarmingssysteem.
Temperatuur regelen op radiatoren
Op een traditionele radiator kan je de temperatuur regelen met een draaknop waarop standen staan aangegeven, te beginnen met de vorstbescherming. Dan schakel je tussen stand 0 en 1 – wat op een twaalftal graden wijst.
Daarna ga je trapsgewijs omhoog om de radiatoren meer en meer open te kunnen zetten en de temperatuur te kunnen opvoeren. Let wel: de kamerthermostaat geeft aan welke algemene temperatuur je uiteindelijk wil bereiken.
In de ruimte waar de thermostaat zich bevindt, ga je normaal de radiator volledig open zetten. Niet elke ruimte heeft die warmte echter nodig. Draai daarom de radiatorthermostaat dicht zodat er minder warm water in de radiator kan en de temperatuur dus wat kan dalen. Hoeveel je dicht draait, is afhankelijk van de ruimte. Stand 2, 1 of vorstbescherming kan dus al perfect zijn voor de hal of bergruimte bijvoorbeeld.
Thermostatische kranen
Tegenwoordig zijn radiatoren meestal uitgerust met een thermostatische kraan om de temperatuur per ruimte in te stellen. Een dergelijke kraan heeft een thermometer, die ervoor zal zorgen dat ze stopt met warmte geven wanneer een bepaalde temperatuur is bereikt.
Radiator als bijverwarming
Je kan geen radiatoren aansluiten op je CV-ketel? Dan kunnen elektrische radiatoren, meestal gevuld met olie, een oplossing bieden. Doordat deze op elektriciteit werken en relatief veel verbruiken, kan je deze niet als hoofdverwarming inzetten.
