ASBEST BLIJFT ONDERSCHAT PROBLEEM
WAAROM BESCHERMEN TEGEN ASBEST?
Studie na studie toont aan dat het asbestprobleem onderschat wordt. Dat geldt zowel voor de omvang en draagwijdte van het probleem als voor de mogelijke gevolgen. Uit recent doctoraatsonderzoek van sociologe Laura Van den Borre (VUB) bleek bijvoorbeeld dat België tussen 1948 en 1998 maar liefst 2 miljard ton van de kankerverwekkende stof importeerde, alsook dat ons land mondiaal de op drie na hoogste sterftecijfers heeft wat betreft de aan asbestblootstelling gerelateerde longvlies- en buikvlieskankers. Het voorbeeld van Sweeney - de Schotse vrouw die door het herhaaldelijk knuffelen van haar man zelf aan asbest werd blootgesteld en kanker kreeg - toont aan dat niet alleen wie rechtstreeks met asbest te maken krijgt, risico loopt, maar tevens zij die in tweede (of derde) lijn met de stof in aanraking komen. Asbestvezels hechten zich namelijk eenvoudig op kledij en andere materialen vast, en kunnen zo over grote afstanden verspreid worden.
BOUWSECTOR IS UITERST KWETSBAAR
De bouwsector is volgens het onderzoek van Van den Borre een van de meest kwetsbare industrieën, naast de metaalproductie, de spoorwegnijverheid en vijf andere sectoren. Toch betekent het niet dat het bewustzijn er hoger ligt: heel wat aannemers beseffen nog onvoldoende wanneer ze met asbest in contact komen.
Eén ding dient daarom van meet af aan duidelijk te worden gesteld: het risico beperkt zich in geen geval tot de alom bekende golf- en vezelcementplaten! Ook in vinylproducten, isolatiematerialen (bv. rond ramen en leidingen), keukenpanelen en heel wat andere bouwmaterialen kan er asbest schuilen.
Meer nog, aangezien een groot deel van die asbesthoudende producten stilaan het einde van zijn levensduur bereikt, zal het risico op besmetting de komende jaren alleen maar toenemen. Materialen zullen immers gemakkelijker verweren, met als gevolg dat ook asbestvezels sneller en eenvoudiger vrijkomen.
WETTELIJKE VERPLICHTINGEN
Codex over het Welzijn op het Werk
Een grondige bescherming tegen asbest is echter meer dan enkel een noodzaak. Het is een wettelijke verplichting. Volgens de Codex over het Welzijn op het Werk is elke werkgever verplicht het risico op asbest op de werkplaats te inventariseren en, indien van toepassing, zijn werknemers ertegen te beschermen. Dat geldt des te meer voor ondernemingen die onderhouds-, verwijderings- of sloopwerken uitvoeren, en wie op locatie werkt, moet voor elke werkplaats een specifieke inventaris voorzien. Bij bedrijven en publieke gebouwen wordt die in principe door de opdrachtgever aangeboden; bij woningen zal de aannemer ze nog veelal zelf moeten opmaken. Met de invoering van de Vlaamse woningpas en de daarbij verplichte asbestinventaris bij verkoop van een woning, voorzien voor 2019, zal daar wellicht verandering in komen, maar voorlopig is het voor de aannemer nog steeds van essentieel belang om bij elke opdracht attent te zijn op het bouw- en/of verbouwjaar van het betrokken pand. Gaat het om een gebouw dat tussen 1950 en 2000 opgetrokken of gerenoveerd werd, dan is het risico op asbest reëel en moet het verder onderzocht worden. Blijkt uit de inventaris dat er een risico op asbestblootstelling bestaat, dan moet er volgens de Codex een risicoanalyse- en -beheersprogramma opgesteld worden. Bij bouw- en afbraakwerken moeten de asbesthoudende materialen voor aanvang van de andere werken verwijderd worden.
Wie mag de werken uitvoeren?
Afhankelijk van de aard van het aanwezige asbest, de staat van het materiaal en de wijze van bevestiging mogen de werken al dan niet door de reguliere aannemer uitgevoerd worden.
Voor het verwijderen van losgebonden asbest of materialen in slechte staat dient men sowieso een beroep te doen op een erkende asbestverwijderaar. Gaat het om asbest in hechtgebonden vorm, dat volgens de methode van de eenvoudige handelingen verwijderd kan worden, dan is de verwijdering door de aannemer in veel gevallen wel mogelijk. Daarvoor moet voldaan zijn aan:
- de werken worden tijdig (min. 14 dagen voor aanvang) bij FOD WASO gemeld;
- alle betrokken werknemers beschikken over het attest van opleiding eenvoudige handelingen (8 uur) en de verplichte jaarlijkse bijscholing (8 uur);
- alle betrokken werknemers zijn medisch gekeurd voor asbestwerken;
- er is een werkplan en -procedure met stofbeperkende maatregelen;
- er worden luchtmetingen uitgevoerd ter controle van de grenswaarde (< 0,01 vezels/cm3);
- het personeel wordt geregistreerd;
- de werf wordt uitgerust met aangepaste signalisatie, afscherming en voorzieningen;
- er wordt gewerkt met gescheiden verpakking, inzameling, verwerking en storting van het asbestafval;
- alle betrokken werknemers worden voorzien van de nodige PBM's.
