DE JUISTE DEUR OP DE JUISTE PLAATS

Correct geplaatste deuren en poorten in isotherme constructies verhinderen onnodig energieverlies

In firma's die diepvriesproducten vervaardigen, voeding verwerken of fruit en groenten bewaren, is er veel bedrijvigheid. De grootste uitdaging ligt dan in het feit dat de temperatuur ondanks dit alles constant moet blijven. Een cruciale factor hierin zijn deuren en poorten die de toegang vormen tot de koel- en vriescellen.

DEUREN EN POORTEN VOOR KOEL- EN DIEPVRIESCELLEN

Het hoofddoel van een isotherme constructie is om een bedrijf te ondersteunen bij het uitoefenen van zijn activiteiten, en dat op een zo efficiënt mogelijke manier. Voor een firma is elke open ruimte in een koel- en vriescel verloren. Het kost namelijk veel geld en energie om die cellen op temperatuur te houden. Het spreekt voor zich dat elke doelloze opening nodeloos energieverlies met zich meebrengt. Daardoor wordt er bij de montage altijd naar gestreefd om een doorgang maximaal af te sluiten en die altijd net op tijd te doen sluiten en openen, zodat het energieverlies minimaal is.

SOORTEN DEUREN EN POORTEN

Om de temperatuur in een koel- en vriescel te behouden, zijn er gespecialiseerde poorten en deuren op de markt. De keuze bestaat uit verschillende modellen, die meestal zowel in koel- als vriescellen kunnen worden toegepast (alleen zal de afwerking meer zijn afgestemd op ofwel het koelen, ofwel het vriezen).

Sectionaalpoorten

Sectionaalpoorten worden hoofdzakelijk geplaatst ter hoogte van laadplaatsen voor vrachtwagens, 'docken' genoemd. Deze worden dan opgedeeld in een dock 'leveller' om de vracht in de vrachtwagen te kunnen rijden en een dock 'shelter' om de ruimte tussen laadplaats en vrachtwagen af te sluiten, waardoor er geen onderbreking is van de koudeketting. Sectionaalpoorten zijn licht geïsoleerd en verticaal openschuivend in secties. Er kunnen tevens raampjes voorzien worden in een bepaalde sectie.

 

Schuifpoorten en -deuren

Schuifpoorten worden doorgaans in grotere koel- en vriescellen geplaatst. In geconditioneerde productie- en stapelplaatsen worden handbediende of automatische geïsoleerde schuifdeuren gebruikt.

Hefpoorten

Het derde type zijn hefpoorten. Zij kunnen zowel in koel- als diepvriescellen worden geïmplementeerd. Dit type poorten wordt enkel gebruikt waar horizontaal schuivende schuifdeuren niet geplaatst kunnen worden. 

Draaideuren

Draaideuren worden hoofdzakelijk gebruikt als personentoegang in kleine of grotere koel- en vriescellen. In deze grote cellen worden ze dikwijls ook als nooddeur voorzien met antipaniekbar.

Snelrolpoorten

Om verschillende lokalen met ongeveer dezelfde temperaturen af te sluiten, worden er snelrolpoorten geplaatst. Deze kunnen heel snel geopend en afgesloten worden, maar de isolatie is daarentegen minimaal.

Pendeldeuren

Polyethyleen pendeldeuren worden eveneens verkozen wanneer verschillende lokalen met ongeveer dezelfde temperaturen moeten worden afgesloten. In combinatie met stootranden zijn zij daarenboven praktisch stootvast. Daarnaast bestaan er ook geïsoleerde pendeldeuren die worden toegepast om ruimtes met verschillende temperaturen af te sluiten.

VOLUME EN FLOW ALS BEPALENDE FACTOREN

Bij het plaatsen van poorten en deuren in koel- en diepvriescellen moet men bepaalde zaken in acht nemen. De beslissing om al dan niet een bepaalde poort te monteren, hangt af van zowel de flow als het volume van de cel. Er moet dus worden afgestemd hoeveel keer de deur of poort zal moeten openen en sluiten per dag, of er al dan niet veel passage zal zijn, en er moet rekening worden gehouden met de grootte van de cel. De gebruiksfrequentie van een doorgang in een isotherme constructie is dus allesbepalend. Pas na deze vaststelling is het mogelijk om een geschikte deur of poort te kiezen die aansluit bij het profiel van de klant.

Fruitverwerkende bedrijven gaan bijvoorbeeld verse aardbeien diepvriezen en bewaren in ULO-cellen (Ultra Low Oxygen-cellen), waardoor de kwaliteit van het fruit onaangetast blijft. Wanneer de cel volgeladen is, gaat die dicht voor een aantal maanden. Voordat de cel zuurstofvrij is en de juiste temperatuur heeft, gaat de deur zichzelf een beetje opblazen om zo de gewenste parameters in stand te houden. Het spreekt voor zich dat in dit geval het isolatiecriterium primeert op dat van de efficiëntie, doordat de cel gedurende enkele maanden dicht blijft. Een deur bij de slager moet voornamelijk isolerend zijn, doordat de koelruimte aansluit op de keuken of het atelier waar warme en koude bereidingen worden gemaakt. Dit wekt stoom op en zou de temperatuur van de cel kunnen beïnvloeden. In een diepvriescel waarbij de verschillende zones gecontroleerd zijn en de cel een constante temperatuur van -22 °C heeft, ligt de prioriteit bij efficiëntie.

FEATURES

Ramen

Meestal heeft de klant de keuze om al dan niet een raam te laten installeren in een koel- of diepvriesdeur. Hiervoor wordt voornamelijk geopteerd bij draaideuren omdat zij het vaakst geïnstalleerd worden op drukke voetgangersdoorgangen.

Ook bij sectionaalpoorten is deze optie mogelijk. Het spreekt voor zich dat een raam hoofdzakelijk om veiligheidsredenen wordt geplaatst. Daarnaast is het verplicht om een raam te installeren in de doorgang van een ULO-cel, doordat er nauwelijks tot geen zuurstof in deze ruimtes is, wat levensbedreigende situaties zou uitlokken.

Automatische opening

Daarnaast vormt de onvoorzichtigheid van heftruckchauffeurs eveneens een grote risicofactor. Niet alleen ten aanzien van het personeel, maar het gebeurt wel vaker dat er een aanrijding gebeurt met een poort of deur, omdat er blindelings vertrouwd wordt op het automatisch openen of sluiten van de doorgang. Bij geautomatiseerde poorten en deuren wordt de beweging geregeld met behulp van een radar, een trektouw of een inductielus. Om meer van soortgelijke ongelukken te voorkomen, is het interessant om chauffeurs rechtstreeks te laten participeren en hen attent te maken op het feit dat men de deur een signaal moet geven om te openen. Bij een inductielus, die vaak als de veiligste oplossing wordt gezien, moet de chauffeur stil komen te staan alvorens de lus hem detecteert en de poort in beweging zal komen.

Er bestaat wel een poort die zichzelf herstelt wanneer zij wordt aangereden. De deurplaten zetten uiteen bij een cruciale impact en herstellen zichzelf wanneer deze is verdwenen.

Extra veiligheidsmaatregelen

Bijkomende veiligheidsmaatregelen ten aanzien van het personeel worden eveneens belangrijk geacht. Zo kunnen er seinposten worden ingesteld, bestaande uit groene en rode lichten of ledstrips die op hun beurt aangeven wanneer de poort geopend zal worden. Zo kan het personeel veilig met elkaar communiceren. Bij het eerste soort lichten bestaat het gevaar er wel in dat er condensatie kan optreden en zo het licht vertroebelt, waardoor ledstrips vaak de voorkeur genieten.

Normen en regels

De belangrijkste regel waar fabrikanten en leveranciers van koel- en diepvriesdeuren en -poorten rekening mee moeten houden, zijn de HACCP-normen, aangezien elke deur of poort geïnstalleerd wordt in een omgeving die voedselveilig moet zijn. Daarnaast moeten het K-peil en de U-waarde ook in acht worden genomen, maar in realiteit gaat het voedselagentschap voornamelijk na of de diepvriescel de verplichte temperatuur van -22 °C of -25 °C zal aanhouden. Of de daarbij behorende deur of poort goed isoleert of niet, is slechts bijzaak. Het voornaamste is dat zowel het openen als het sluiten van de poort of deur zo precies mogelijk gebeurt om zo min mogelijk energieverlies te bewerkstelligen. Als laatste is het belangrijk dat elke koel- en diepvriescel sinds enkele jaren verplicht brandveilig moet zijn, aangezien deze ruimten brandbare en licht ontvlambare chemische stoffen be­vatten. Een ontbrandbare isolatiekern, daarentegen, is vaak weinig isolerend. Vandaar dat er bij de installatie dan ook vaak voor geopteerd wordt om een bijkomende brandveilige deur erbij te nemen, geheel conform de nieuwe eisen.

INSTALLATIE EN MONTAGE

Er wordt dikwijls vanaf het prille begin samengewerkt met de klant en de bouwheer in kwestie voor het realiseren van een koel- of diepvriescel. Intense gesprekken moeten verhelderen wat er nodig is om zo het doel en het gebruiksgemak voor de klant vast te stellen. Op basis van deze conclusies kan er bepaald worden welk type deur of poort er voor de constructie zal worden gekozen. Deze wordt pas geïnstalleerd wanneer de vloer van de cel er ligt.

Koel- en vriesdeuren en -poorten worden voornamelijk in sandwichpanelen geïnstalleerd. Dit is het beste isolerende materiaal. Het is eveneens mogelijk om in betonconstructies of metselwerk een poort te plaatsen, maar dan wordt er alsnog met sandwichpanelen gewerkt, omdat hun isolerende karakter cruciaal is voor het behoud van de temperatuur in de koel- of diepvriescel.

Verschillen met een gewone deur

Een van de meest kenmerkende zaken bij koel- en vriesdeuren en -poorten is dat ze lichtjes opheffen tijdens het openen, zowel tijdens het draaien als het schuiven. Het grootste verschil tussen koel- en diepvriestoepassingen is dat bij diepvriescellen de vier randen van zowel deur als poort moeten afsluiten.

De vloer moet eveneens afgedicht en verwarmd zijn. Indien dit niet het geval is, zal het rubber aan de grond vastvriezen, wat nefast is voor zowel de deur als de gestockeerde producten. Elke deur en poort kan worden afgewerkt naar de noden en wensen van de klant. Vaak wordt hiervoor gewerkt met roestvrij staal (rvs). Op het deurblad wordt er een schimmelwerende foodsafe coating aangebracht, verkrijgbaar in verschillende kleuren. Deuren in roestvrij staal mogen met verscheidene detergenten behandeld worden.

Eerst de cel afwerken

Primair is dat de diepvries- of koelcel afgewerkt is alvorens de gepaste deur of poort erin te verwerken. Daarna wordt het kader geïnstalleerd. Contact met ijzer wordt vermeden, zodat er geen doorgave van temperatuur kan zijn. Aansluitend wordt de connectie gemaakt met het isolerende materiaal en worden er eventuele railsystemen, aandrijvingen en andere technische aspecten bevestigd. Pas als laatste wordt het deurblad zelf gemonteerd. Dit is al bij de fabrikant uitgebreid getest op eventuele problemen of defecten.

Koudebruggen voorkomen

Tijdens de installatie moet de nodige voorzichtigheid geboden worden voor het ontstaan van koudebruggen. Dit veroorzaakt condensatie en ontwikkelt na een tijdje schimmel of geurhinder, wat in strijd is met de HACCP-normen. Ook transmissieverliezen worden te allen tijde vermeden omdat zij de cruciale temperatuurbalans in koel- en diepvriescellen in gevaar brengen. Bijgevolg veroorzaken zij een energieverlies, wat op termijn nefast is voor de klant en zijn goederen.

ONDERHOUD

De meest kwetsbare elementen aan isotherme deuren en poorten zijn de bewegende delen, zeker wanneer zij zeer intensief worden gebruikt. Hun levensduur wordt uitgedrukt in het aantal 'bewegingen'. Daardoor wordt het best een preventief onderhoud aangewend, zodat defecten geen al te zware schade kunnen aanrichten. Soms wordt er ook predictief gewerkt en wordt er een risicoberekening gedaan, waardoor het onderhoud al gebeurt voordat de eerste gebruikssporen zichtbaar zijn. Dit om vaak onverwachte, grote kosten te vermijden.

Met dank aan Alpido en Isomasters