Zo zet u een gevel strak voor het schilderwerk

Correct aan de slag met buitenplamuren

Gevels herstellen en uitvlakken, doet u het beste met vul- en plamuurmiddelen die voor buitengebruik geschikt zijn. Het aanbod hiervan is echter omvangrijk, en wordt nog uitgebreider door de opkomst van polyvalente producten, namelijk vul- en plamuurmiddelen in één.

1) CORRECTE VOORBEREIDING: hard, hechtend, gezond, (droog) en proper

Vooraleer u tot de herstelling van een gevel kunt overgaan, moet de gevel:

• bij voorkeur droog zijn. Al hoeft dat niet steeds zo te zijn. Sommige vul- en plamuurmiddelen kunnen ook op vochtige (niet-sijpelende) ondergronden worden geplaatst. Deze producten zijn meestal op basis van cement gemaakt.
• gereinigd zijn. Algen, schimmels, vetvlekken, was, nicotine en andere ontkistingsmiddelen dienen te worden verwijderd. Bescherm en isoleer metalen delen met een anticorrosieprimer.
• geschikt zijn om gewicht te dragen. Broze ondergrond dient te worden verwijderd, afbladderende verf moet worden gedecapeerd en slecht hechtende verflagen dienen mechanisch te worden verwijderd. Sterk zuigende en/of poederende ondergronden dienen vooraf gefixeerd te worden. Een zachte ondergrond kan eventueel worden verstevigd met een (liefst doordringende) verharder. Breng eventueel versteviging aan op kritische punten in de gevel, zoals aansluitvoegen en structuurvoegen.

2) GOEDE BUITENPLAMUUR KIEZEN

Het assortiment vul- en plamuurmiddelen voor buitengebruik is groot. Maar hoe herkent u nu een kwalitatief product? Dat is:

• makkelijk verwerkbaar: de vul- en plamuurmiddelen blijven goed aan het gereedschap kleven en er is voldoende tijd om het product strak te zetten. Voor vulmiddelen is dat ongeveer 30 minuten, voor plamuurmiddelen tussen de 1 en 6 uur.
• dampopen en waterdicht: het product is waterdicht, maar (rest)vocht kan via de plamuurlaag uit de ondergrond ontsnappen.
• flexibel: het product verdraagt bewegingen en trillingen zonder zelf te scheuren.
• compatibel met alle gangbare verfsystemen: in sommige gevallen is het nodig om op de plamuur een aangepaste primer te zetten. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als de afwerking gebeurt met een tweecomponentensysteem.

Om een bepaalde look te kunnen imiteren, beschikken sommige vul- en plamuurmiddelen over extra kenmerken

Om een bepaalde look te kunnen imiteren, beschikken sommige vul- en plamuurmiddelen over extra kenmerken. Zo zijn bepaalde vul- en plamuurmiddelen bijvoorbeeld sculpteerbaar (wat handig kan zijn om voegen na te bootsen) en bevatten anderen een granulaat waardoor u een bepaald afwerkingsaspect kunt bekomen (bv. kalkzandsteeneffect bij klassieke gevels).

Handig is ook als de producten een witte kleur hebben bij uitdroging. Hierdoor zijn minder tussenstappen vereist om tot de gewenste afwerking te komen (al zijn producten die geschikt zijn voor vochtige ondergronden meestal grijs omwille van de cement die erin zit).

Vullen en herstellen

Voor snelle en kleinere herstellingen, zoals het opvullen van barsten en gaatjes (bv. ankerpunten van een stelling) zijn er vulpasta’s en -poeders op de markt die binnen het uur al overschilderbaar zijn.

Bij grote herstellingen wordt meestal voor poeders geopteerd. Ze zijn erg geschikt om barsten/gaten en oneffenheden op te vullen die diep zijn (enkele cm’s). In de praktijk is er meestal de keuze tussen:

• poeders op cementbasis: deze hechten enkel op onbehandelde, minerale ondergronden, maar zijn ook geschikt voor het herstellen van vochtige (niet-sijpelende) ondergronden.
• harsgebonden poeders: deze hechten op een verscheidenheid van ondergronden, onbehandeld of geschilderd en zelfs op geblokkeerde ondergronden (bv. glasmozaïek). De ondergrond dient wel droog te zijn.

Let op: Breng geen poederplamuren aan in volle zon, of op te warme ondergronden! Dat heeft alles te maken met het droog- en uithardproces van deze plamuren. Bij het mengen van het poeder met water vindt er eerst een fysico-chemische reactie plaats: het poeder kristalliseert door het contact met water. Verliest de plamuur echter te snel zijn vocht? Dan heeft de poeder de tijd niet om te kristalliseren en dus correct uit te harden. Na de uitharding zet het droogproces zich verder: het restvocht wordt door de ondergrond geabsorbeerd of aan de buitenlucht afgegeven.

Voor het herstellen van hoeken, kroonlijsten, vensterbanken, enz. is het handig om voor herstellingsproducten te kiezen die geen bekisting nodig hebben (en bewerkt, besneden en gesculpteerd kunnen worden).

Fijn is als vulmiddelen geen of zeer weinig krimp vertonen (en dus niet inzakken), snel drogen en goed schuurbaar zijn.

Uitvlakken en afwerken

Met een uitvlakplamuur wordt de muur vlak gezet. Deze plamuren hebben ook een vullende functie (met sommige producten kan er plaatselijk tot wel 5 cm worden gevuld). Uitvlakplamuren voor buiten dienen ook meteen als afwerkplamuur. Voor binnen, daarentegen, wordt vaak nog een aparte afwerkplamuur (met bv. een extra gladde look) voorzien. Uitvlakplamuren moeten worden afgewerkt met een (aangepaste) buitenverf om ze te beschermen tegen vocht, erosie, verontreiniging en groenaanslag. Er is de keuze tussen poeders en pasta’s. Als plamuur winnen pasta’s zeker aan populariteit. Pasta’s worden immers vooral ingezet wanneer een langere open tijd is vereist en voor dunlagige toepassingen (enkel mm’s = plamuren). Schilders en façadiers grijpen ook steeds vaker naar een wormpomp voor het aanbrengen van de plamuur. Zowel poeders als pasta’s kunnen verspoten worden.

Van uitvlakplamuren wordt verwacht dat die nat-in-nat kunnen worden aangebracht en er dikkere lagen kunnen worden gezet zonder dat die uitlopen (evenwel zonder de 5 mm per laag-norm hierbij te overschrijden). Een goede uitvlakplamuur is eveneens goed (mechanisch) schuurbaar.

Vullen, herstellen en uitvlakken in één

Voor wie wil vullen, herstellen en uitvlakken met eenzelfde product, zijn er de polyvalente plamuren. Die zijn er ook op cementbasis (voor vochtige ondergronden) en harsgebonden (voor alle ondergronden – open en gesloten, maar droog). Het belangrijkste nadeel van deze producten is dat de open tijd ervan meestal eerder beperkt is (in vergelijking met uitvlakplamuren). Die bedraagt meestal minder dan 1 uur. Dat maakt het natuurlijk moeilijker om op grotere muuroppervlaktes nat in nat te werken zonder aanzetten.

3) BASISREGELS BIJ HET AANBRENGEN

De messen en spanen waarmee wordt gewerkt, moeten roestvrij en proper zijn, zonder bramen en oneffenheden.

Vullen en herstellen

Barsten en kieren worden uitgekrabd met een schraper en zuiver gemaakt. Alle loszittende delen worden weggehaald. Het uitkrabben gebeurt in de vorm van een zwaluwstaart. Het gat wordt tot in het vlak opgevuld (met een mes dat enkele cm’s breder is dan het gat) en wordt bij krimp door uitharding bijgevuld tot er van een niveauverschil geen sprake meer is. Het vulmiddel wordt laag na laag breder uitgetrokken. Dynamische, maar niet-structurele, barsten kunnen worden gewapend vooraleer het oppervlak wordt overtrokken met plamuur.

Voor wie wil vullen, herstellen en uitvlakken met eenzelfde product, zijn er de polyvalente plamuren

Uitvlakken

Eenmaal het vulmiddel uitgehard is, verwijdert u de bramen. Waak erover dat de uitvulling en de reparatiezones zeker volledig uitgedroogd zijn. De ondergrond moet goed vlak staan. U brengt immers een dunne laag aan. In hoeveel lagen u de plamuur moet aanbrengen, hangt af van de ondergrond. Eventueel schuurt u het ook, ter voorbereiding van schilderwerken. Of u kunt uitvlakplamuur ook oppolijsten of opborstelen, afhankelijk van het uitzicht dat u wenst te verkrijgen. Voorzie een primer op de plamuur voor het verven om te vermijden dat de verf sneller geabsorbeerd wordt in bepaalde zones.

Vullen, herstellen en uitvlakken met één product

Vul eerst de barsten, scheuren en oneffenheden, en herstel eventuele mankementen. Laat drogen zoals aangegeven door de fabrikant. Ga daarna over tot het uitvlakken. Voor het uitvlakken kan de polyvalente plamuur eventueel iets worden aangelengd met extra water (zie technische fiche product).

WAT MET LICHTGEWICHT PASTA’S?
In lichtgewicht pasta’s wordt het aandeel dolomietmarmer, dat meestal in standaard kant-en-klare pasta’s als vulstof wordt gebruikt, grotendeels vervangen door een lichtgewicht vulstof zoals aluminiumsilicaten, perliet of microsferen. Deze lichtgewicht vulstoffen zijn 30 tot 75% lichter dan dolomietmarmer. Hierdoor wordt het gewicht van het product zelf ook lager. Deze lichtgewicht pasta’s:
– zijn gemakkelijker te transporteren
– vertonen een minimale krimp
– hebben een beter vulvermogen omdat er minder gewicht aan de wand of het plafond wordt aangebracht (hierdoor zijn grote laagdiktes mogelijk).
Het grootste minpunt van lichtgewicht pasta’s is dat ze minder sterk en minder hard zijn. Hierdoor zijn ze ideaal voor lokale, kleine herstellingen, maar minder geschikt voor het repareren van structurele schade.

Met dank aan: Cantillana, Dalapro, Rust-Oleum, Toupret en Vosschemie