Aan welke vereisten moet de ideale gevelverf voldoen?
Hoe herkent u een kwalitatief gevelverfsysteem? Het aanbod gevelverven is niet alleen erg uitgebreid, ook het lijstje karakteristieken per verf is lang. Waarop dient u als schilder te letten bij uw verfkeuze? Wij lijsten voor u de belangrijkste eigenschappen op waaraan een goed gevelverfsysteem dient te voldoen.
WAT BEPAALT DE KWALITEIT?
De klant gedurende tien jaar een mooi schildersresultaat garanderen, is zeker een haalbare kaart. Voorwaarden zijn wel dat de ondergrond correct wordt voorbereid en dat het verfsysteem is afgestemd op de ondergrond. Maar wat bepaalt nu de kwaliteit van een verfsysteem?
Voldoende laagdikte
De verflaag wordt in de loop der tijd afgebroken onder invloed van de weersomstandigheden (uv-licht, regen …). Om die reden gaat een gevelverfsysteem met een grote laagdikte in principe langer mee. Een diklagig systeem (waarbij 300 à 400 ml verf per m² wordt aangebracht) heeft dan ook een langere levensduur dan een dunlagig systeem (met een rendement van 100 ml verf per m²). In de praktijk wordt omwille van de arbeidsintensiviteit van diklagige systemen veelal geopteerd voor een dunlagig systeem in meerdere lagen. Daarbovenop is het aan te raden om op een diklagig systeem voort te werken met diklagige systemen bij het herschilderen. De invloed van de laagdikte op de levensduur van schilderwerken wordt bij het uitschrijven van garantie door verschillende fabrikanten onderstreept. Zo geven fabrikanten meestal vijf jaar garantie voor dunlagige gevelverfsystemen bestaande uit één grondlaag en maximum twee afwerkingslagen. Indien het daarentegen om een elastisch diklagig systeem gaat, bestaande uit één grondlaag, twee tussenlagen of een diklagige tussenlaag en één of twee afwerkingslagen, kan die garantie oplopen tot 10 jaar. Sommige fabrikanten geven echter ook op dunlagige systemen tot 10 jaar garantie. Vaak gaat het dan om erg dampopen verfsystemen.
De kleurkeuze
Verf die rijk is aan kwalitatief bindmiddel gaat langer mee: er is een beter kleurbehoud, minder vuilaanhechting... Het is belangrijk dat de verf voldoende vrij bindmiddel bevat zodat alle aanwezige deeltjes zoals pigmenten en andere toevoegingen in de verf ingekapseld zitten, of met andere woorden omringd zijn met bindmiddel. Is dat niet zo, dan wordt de verf poreuzer en houdt die meer vuil vast, en blijven bepaalde deeltjes onbeschermd voor weersinvloeden. Om die reden takelt gevelschilderwerk in donkere kleuren sneller af. In verf in donkere kleuren zitten namelijk meer pigmentdeeltjes en daardoor minder vrij bindmiddel dan in verven met een lichte kleur. Hoe groter het aandeel pigment in de verflaag, hoe meer de verflaag onderhevig is aan degradatie, door onder andere uv-licht. Wilt uw klant toch het populaire zwart? Raad dan bij voorkeur een ready mixed variant aan. Bij ready mixed varianten zijn de pigmenten reeds in de fabriek toegevoegd. In geval van zwart gaat het dan om één pigmenttype, in plaats van een mengeling van meerdere pigmenttypes. Verven met één pigment zijn uv-stabieler dan een mengeling, want als bij een mengeling één pigment uv-gevoeliger is dan de andere pigmenten, dan is direct een kleurverandering merkbaar.
Gladde afwerking
Aan een verflaag met korrel of structuur blijft vuil beter hechten. Verf met een gladde afwerking heeft in feite een zelfreinigende werking doordat het vuil gemakkelijk afspoelt bij regen. Verkiest de klant toch een gevelverf met een kwartskorrel? Rol de verf dan na van boven naar beneden zodat de puntjes van de korrels zich naar beneden richten en vuil bijgevolg makkelijker afspoelt bij regen. Of voorzie een matte, waterafstotende verflaag waar het vuil ook vanaf spoelt.
Watergedragen versus solventgedragen oplosmiddel
Watergedragen gevelverfsystemen hebben over het algemeen een langere levensduur dan de solventgedragen varianten omdat ze langer elastisch blijven. Een zuiver solventgedragen systeem, zoals een alkyd, blijft onder invloed van uv-licht doorharden tot op het punt dat de verflaag gaat barsten. Watergedragen systemen daarentegen behouden een zekere elasticiteit, en hebben solventgedragen gevelverf dan ook van de markt verdrongen. Ook voor ondergronden, zoals geglazuurde tegels, waar vroeger een verfsysteem op solventbasis vereist was, zijn watergedragen oplossingen verkrijgbaar.
Waterdampdoorlatend
Gevelverven dienen enerzijds waterdampdoorlatend te zijn zodat vocht in de muur uit kan drogen en dus geen vochtproblemen veroorzaakt, en anderzijds slagregendicht te zijn zodat de regen de ondergrond niet benat. De mate van waterdampdoorlaatbaarheid wordt aangeduid met een sd(H2O)-waarde. Standaard gevelverven zitten meestal in klasse V2 met een gemiddelde sd-waarde groter of gelijk aan 0,14 en kleiner dan 1,4 m. Voor bepaalde gevels echter is dat niet voldoende. Denk aan nageïsoleerde gevels, daar raadt het WTCB aan om een gevelverfsysteem met een waterdampdoorlaatbaarheidscoëfficiënt kleiner dan 0,05 meter te gebruiken. Die zijn te vinden binnen de categorie siloxaanverven, silaan-hybrides of mineraalverven (bv. silicaatverven). De sd-waarde is bij gevelverven op de technische fiche terug te vinden.
CO2 doorlatend of carbonatatieremmend
Om de kwaliteit van het gevelverfsysteem te garanderen, is het in sommige gevallen nodig dat CO2 de verflaag kan doordringen richting de ondergrond. Dat is bijvoorbeeld het geval als de ondergrond met kalei of kalkverf is afgewerkt. Kalk dat niet in contact komt met CO2 verkrijt en verpoedert immers. Daarom is het belangrijk dat een ondergrond op kalkbasis wordt overschilderd met een CO2 doorlatend verfsysteem. Bij betonnen constructies is dat net andersom. Hier is het belangrijk dat de verflaag carbonatatieremmend is en de CO2 niet doorheen de verflaag kan dringen. Door indringing van CO2 verlaagt de pH-waarde van het beton en verliest het betonijzer (dat soms niet diep genoeg in het beton zit) na verloop van tijd zijn natuurlijke bescherming en begint die te roesten, met alle gevolgen van dien.
Niet onderhevig aan groenaanslag en schimmelvorming
Een goede gevelverf bevat toevoegingen (biociden) die groenaanslag en schimmelvorming tegengaan. Bij voorkeur zitten die biociden ingekapseld in het bindmiddel van de verf omdat de biociden dan niet zo snel zullen vrijkomen uit de verffilm (door afbraak van het bindmiddel door uv-licht of door uitloging) en dus minder snel hun werking verliezen. Bij een silicaatverf wordt geen biocide toegevoegd. Deze verfsoort heeft door zijn hoge pH-waarde van nature weinig last van schimmelvorming en algaanslag.
Weerstand tegen zout- en kalkuitbloeiingen
Bij het uitdrogen van een gevel kunnen zouten en kalk vrijkomen die de verffilm aantasten. Hoewel lang niet elke gevel gevoelig is voor zoutuitbloeiingen en kalk, is het toch een meerwaarde als de gevelverf hiertegen bestand is. Zo niet kan de verffilm worden aangetast deze mineralen en verpoederen en/of verzepen.
WAT BEPAALT DE VERWERKBAARHEID?
Voor de schilder is niet alleen de levensduur van het eindresultaat belangrijk bij de keuze voor een verfsysteem, maar ook de verwerkbaarheid van de verf. Wat maakt een verf nu aangenaam verwerkbaar?
Makkelijk te verdelen
Een makkelijk verwerkbare verf wordt goed opgenomen door het verfgereedschap en vervolgens makkelijk verdeeld over het verfoppervlak. Zodat zonder veel inspanning een gelijke laagdikte kan worden gerealiseerd over het gehele oppervlak.
Snel stofdroog en slagregendicht
“Buiten lakken is enorm leuk als het windstil is, de zon niet schijnt, het niet regent en als het niet te koud of te warm is … en als er geen pollen rondvliegen of Saharazand opwaait.” Zo horen we vaak bij schilders. Gelukkig zijn de vereisten bij gevels schilderen net iets minder vergaand, maar toch is het handig als de verf snel stofdroog en slagregendicht is (snel is na twee uur). Vooral in het voor- en najaar wanneer de temperatuur ‘s ochtends en ‘s avonds sterk kan verschillen met overdag (vaak met dauwvorming tot gevolg) is het aan te raden om voor een gevelverf te kiezen die snel een resistente film vormt.
Weerstand tegen lekstrepen
Komt er kort na het schilderen toch een regenbui? Dan is het voor de schilder een geruststelling om met een verf te werken die bestand is tegen lekstrepen. Vooral bij gebruik van donkere kleuren, kunnen zich strepen in het eindresultaat voordoen op de plaats waar regendruppels van de gevel naar beneden zijn gegleden. Deze lekstrepen worden veroorzaakt doordat stoffen uit de verftoplaag opgenomen worden in het lekwater. Na verdamping van het water blijven de stoffen dan als een glimmend spoor op de verf achter. Deze leksporen lijken op slakkensporen en worden daarom ook ‘snail marking’ genoemd. Deze lekstrepen zijn eenvoudig te verwijderen door het oppervlak te wassen met een zachte borstel en handwarm water, zonder daarbij te schrobben. In de regel lossen de lekstrepen zich in de tijd vanzelf weer op omdat ook regen en/of condensbelasting een ‘wassend’ effect hebben op de toplaag. Daarom wordt behandeling veelal achterwege gelaten, al is de klant bij oplevering van de werken natuurlijk niet erg opgezet met de lekstrepen.
Aangepast aan de ondergrond
Voor ondergronden met lokale problemen zoals vochtschade, vochtkringen, roestvlekken of roetvlekken, zijn primers die vlekken isoleren de oplossing. Voor (vooral recente) betonnen constructies is het dan weer van belang dat de verf onverzeepbaar is en niet gaat degraderen of blaasjes gaat vertonen bij contact met een te alkalische ondergrond (waarvan de pH-waarden boven de neutrale pH-waarde 7 liggen).
Met dank aan: Peintagone, Sikkens, Sigma Coatings, Rewah en Rigo Verffabriek
