WELKE GEVELVERF OP WELKE ONDERGROND?

In feite is de voorbereiding bij het aanbrengen van een gevelverf vaak meer tijdrovend dan het schilderwerk zelf. Zo moet er zeker een grondige analyse van de ondergrond worden uitgevoerd. Een eerste onderdeel daarvan is het herkennen van de ondergrond. Dat heeft namelijk een grote invloed op welke verf (op basis van welk bindmiddel) kan worden gebruikt.

 

STEEN

De ene baksteen is de andere niet. De vele varianten worden op verschillende manieren vervaardigd en hebben ook een ander uitzicht en typische kenmerken:

• Handvormstenen bestaan uit gebakken klei en dragen hun naam omdat ze vroeger met de hand werden gemaakt. Handvormstenen kunnen worden geschilderd met silicaatverven of verven op basis van acrylaat en siloxaan.
• Vormbakstenen zijn verwant aan handvormstenen, maar hebben een meer egale vorm. Ze kunnen ook worden geschilderd met silicaatverven of acrylaat- en siloxaanverven.
• Strengpersstenen worden gemaakt door klei door een rechthoekige, geperforeerde opening te stuwen. Net zoals handvorm- en vormbakstenen kunnen ze worden geschilderd met een silicaatverf of een acrylaat- of siloxaanverf.
• Recuperatiestenen zijn oude stenen die opnieuw worden gebruikt (gerecupereerd). Meestal kan men ze gewoon schilderen met een acrylaatverf, maar in bepaalde gevallen zal een siloxaanverf meer aangewezen zijn. Men weet meestal niet waar ze vandaan komen: ze kunnen vervuild zijn (vlekkendoorslag) of een hoge zoutconcen­tra­tie bevatten. Test recuperatie­stenen dus zeker op de aanwezigheid van zouten.
• Retrostenen zijn stenen uit gebakken klei die worden getrommeld opdat ze zouden lijken op recuperatiestenen. Net zoals bij die variant is het aangewezen om daarop te schilderen met een acrylaat- of een siloxaanverf.
• Betonstenen zijn – zoals de naam het zegt – opgebouwd uit beton en worden bij voorkeur geschilderd met een siloxaan-, silicaat- of acrylaatverf.
• Kalkzandstenen (natuurlijk) zijn opgebouwd uit de grondstoffen kalk, zand, enkele additieven en water. Schilderen kan met een verf op basis van siloxaan of een mineraal bindmiddel.
• Silicaatstenen (industrieel) zijn op dezelfde manier opgebouwd als kalkzandstenen, maar er wordt ook silicaat toegevoegd. Daardoor is schilderen enkel mogelijk met een silicaatverf of een siloxaanverf of een minerale verf.
• Cellenbeton wordt vervaardigd uit een mengsel van zand, kalk, cement, water en aluminiumpoeder. Daarvoor wordt idealiter een verf op basis van siloxaan of een matte poreuze acrylaat gebruikt.
• Geglazuurde stenen zijn gemaakt van klei, maar op het oppervlak wordt dan nog een laag glazuur aangebracht. Daardoor is er bij het schilderen van zo’n steen sowieso een hechtprimer nodig, daarna moet een verf met acrylaat als bindmiddel worden gebruikt.

 

BEZAND OF NIET?

Bij het schilderen van bakstenen is het echter ook belangrijk om na te gaan of er aan de oppervlakte al dan niet een laagje zand kleeft (‘bezande stenen’). De mate van bezanden kan sterk variëren van weinig tot erg bezand. Erg bezande stenen worden idealiter eerst geschilderd met een zeer goed fixerend voorstrijkmiddel. De meeste niet-bezande stenen, daarentegen, kunnen ook geschilderd worden met een mineraal verf­systeem, maar dan zal er worden ingeboet aan duurzaamheid.

Daarnaast moet bij de verfkeuze voor het schilderen van natuursteen rekening worden gehouden met de porositeit van de steen. Op een zeer gesloten steen moet immers eerst een hechtprimer worden aangebracht.

 

PLEISTERS

Bij het schilderen van pleisters moet er voorzichtig te werk gegaan worden, want niet zomaar alle verftypes kunnen worden gebruikt. Er moet sowieso een opdeling worden gemaakt tussen minerale pleisters en kunstharspleisters. In de minerale groep kunnen de volgende pleisters worden onderscheiden:

• Cementmortel/-pleister is opgebouwd uit een mengeling van cement, zand en water. Schilderen met een sol-silicaatverf of een acrylaatverf is de beste oplossing.
• Bastaardmortel is cementmortel waaraan kalk werd toegevoegd. Het kalkgehalte is bepalend voor het verfsysteem waarmee de mortel kan worden overschilderd. Bij veel kalk wordt er idealiter met een silicaat- of siloxaanverf gewerkt, aangezien die spanningsarm is en een groter ademend vermogen heeft. Bestaat de mortel uit meer cement dan kalk, dan is een acrylaatverf zeker mogelijk.
• Kalkmortel/-pleister bestaat uit een combinatie van kalk en zand. Daardoor wordt die het best overschilderd met een verf die voldoende dampopen is, meer bepaald verf op basis van siloxaan of een minerale verf.

Kunstharspleisters voor buiten kunnen op basis van acrylaat of op basis van siliconen worden vervaardigd. Die eerste kunnen worden overschilderd met een verf op basis van acrylaat of siloxaan. Op de tweede variant wordt een siloxaanverf aangeraden.

 

BETON

Bij het schilderen van beton is het belangrijk om rekening te houden met carbonatie en betonrot. Vandaar de bewuste keuze voor een carbonatatieremmend verfsysteem. Hierbij gebruikt men verf die de penetratie van CO2 en water voldoende afremt. De verf moet met andere woorden voldoende afsluiten. De meeste acrylaatgevelverven beschikken over zo’n carbonatatieremmende werking en zijn dus prima geschikt voor het schilderen van beton.

Ook voor sier- en silexbeton kan er met een verf op basis van acrylaat worden gewerkt. Maar aangezien die betonsoorten niet poreus of absorberend zijn, is een hechtprimer sowieso vereist.

 

VEZELCEMENT

Panelen in vezelcement die voorzien zijn van een organische coating, kunnen in bepaalde gevallen geschilderd worden met een acrylaatverf. Het is echter aangewezen om eerst een hechtprimer te plaatsen. Sol-silicaatverven zijn hier ook aangewezen omdat ze esthetisch bijzonder goed overeenstemmen met deze ondergrond.

Voor het schilderen van sidings moet gecontroleerd worden of het om een gecoate of een ongecoate variant gaat. Bij gecoate sidings is een hechtprimer in sommige gevallen noodzakelijk, waarna er kan worden geschilderd met een acrylaatverf. Bij ongecoate vezelcementsidings wordt er idealiter gewerkt met een erg dampopen verf, meer bepaald een silicaatverf of een verf op basis van siloxaan is hiervoor aangewezen.

 

REEDS GESCHILDERDE ONDERGROND

Indien je een ondergrond wenst te herschilderen, is het cruciaal om te bepalen hoe de bestaande verflaag is opgebouwd. Zoals de tabel aantoont, zijn immers niet alle verven compatibel met elkaar.

Er zijn ook nog wat aandachtspunten tussen de verven onderling:

• Een recente elastische gevelverf bevat weekmakers die door een sol-silicaat kunnen migreren;
• Een recente siloxaanverf kan behoorlijk waterafstotend zijn, let er bij het overschilderen dus op dat de nieuwe verflaag niet begint weg te trekken;
• Een recente (sol-)silicaatverf is alkalisch, waardoor oliehoudende afwerkingen kunnen verzepen.

Bij ondergronden die reeds geschilderd zijn, moet je jezelf ook de vraag stellen of de bestaande verflaag nog intact is. Indien dat niet het geval is (en er dus beschadiging is), is de kans groot dat een onderliggend defect (bijvoorbeeld een vochtprobleem) aan de basis daarvan ligt. Dat probleem moet uiteraard eerst hersteld worden vooraleer er op­nieuw kan worden geschilderd.