Spangereedschap

Spangereedschap in houtbewerking zijn hulpmiddelen zoals klemmen, lijmtangen en bankschroeven die werkstukken stevig vastzetten tijdens bewerking of drogen. Ze zorgen voor stabiliteit en nauwkeurigheid bij zagen, boren, lijmen of schuren.

 

Soorten spangereedschap

Lijmtang

Een klassieke lijmtang is een handgereedschap om houtwerkstukken stevig samen te klemmen tijdens het lijmen. Het bestaat uit een metalen of houten rail met een vaste bek en een verstelbare bek die met een schroefmechanisme strak aangedraaid kan worden.

Zwaardere exemplaren beschikken ook over een hardmetalen blokkeringsvijs aan de achterkant van de zwevende vergrendelings­beugel. Wie houten delen zonder beschadigen wil klemmen moet zorgen dat er zowel op de drukkop als op de beugel een kunststof beschermingskapje zit.

Eenhandspanklem

Een eenhandspanklem of snelspanklem is een klem waarmee je met één hand snel en gemakkelijk werkstukken kunt vastzetten. Het heeft een mechanisme met een pistoolhandgreep of hendel om de bekken te sluiten en vast te spannen met één hand, ideaal voor efficiënte houtbewerking.

Bandklem

Om een kadervorm of een rond werkstuk in verschillende richtingen tegelijk te spannen gebruik je een kaderspanner of bandklem. Den bandklem is een spangereedschap met een flexibele band en enkele (meestal 4) klemmen die rond een werkstuk wordt gespannen om gelijkmatige druk uit te oefenen.

Hoekklem en verstekspanners

Een andere manier om twee planken in een mooie rechte hoek te verlijmen is gebruik te maken van een hoekklem of een verstekspanner. Dit zijn kleine klemstukken zonder spandband. Draai de stukken gelijkmatig aan voor een mooie verlijming. Er zijn ook klemmen verkrijgbaar voor andere hoeken dan 90°, al zal je die wellicht niet vaak nodig hebben.

Bankschroef

Een bankschroef is een klemgereedschap dat op een werkbank is gemonteerd en wordt gebruikt om werkstukken vast te houden. Het bestaat uit twee metalen bekken die door een schroefmechanisme naar elkaar toe bewegen wanneer de draaischroef wordt gedraaid, waardoor het werkstuk stevig tussen de bekken wordt geklemd.

Schroefklem

Een schroefklem wordt met een tafelklem aan de werkbank vastgemaakt. Je kan er de meeste van je werkstukken in vastzetten, zodat je er makkelijk aan kan werken. Door een eenvoudige draai aan de schroef klem je het werkstuk vast of maak je het los. Een schroefklem zonder geleiderstangen kan je ook gebruiken voor het schuin spannen.

Kniehefboomspanners

Kniehefboomspanners worden gebruikt om werkstukken tegen de werktafel te drukken. Wanneer ze zo op hun plaats worden gehouden kunnen ze worden bewerkt. De kniehefboomspanners moeten daarbij wel aan de werktafel worden gefixeerd. Vandaar dat ze vaak gebruikt worden voor het maken van kleine series.

Meestal moet je met een stelschroef de spanner nog aanpassen aan de dikte van het werkstuk. Bij een model dat beschikt over een zelfinstellende spanbreedte is dit niet nodig.

Veerklemmen

Je zou kunnen zeggen dat een veerklem een soort uit de hand gelopen wasknijper is. Vaak worden ze ook op die manier gebruikt: om een tentzeil of iets dergelijks vast te houden.

Toch komen veerklemmen ook bij houtbewerking van pas, om dat ene onderdeel vast te houden dat steeds weer wegglijdt, of tijdens voorzichtiger werk, zoals modelbouw. Veerklemmen bestaan in meerdere vormen, zoals extra brede of haakse modellen.