Een NETTE composthoek MET windschermEN

Composteren is een ecologische manier om met groenafval om te gaan, maar de composthoop vormt niet zo'n idyllisch zicht als je op je terras zit. Met een windscherm en een plantenbak kan je de composthoek echter behoorlijk opfleuren. Tot slot maak je alles praktisch én natuurvriendelijk door een insectenhotel en solar tuinverlichting toe te voegen. 

Windscherm

palen

Het is de bedoeling de composthoek te verstoppen achter enkele windschermen. Daarvoor heb je tuinpalen nodig en twee afsluitingspanelen. De palen worden verankerd in de grond met snelbeton.
De diepte van de put is afhankelijk van de lengte van de gekozen tuinpaal. In ons geval moeten we 50 cm diep geraken. Verwijder alle overtollige aarde. 

snelbeton

Met wat snelbeton veranker je vliegensvlug elke tuinpaal. De werkwijze is heel simpel. Positioneer de eerste tuinpaal in de bijhorende put. Bevloei rijkelijk met wat schoon water. Voeg wat snelbeton eraan toe. Dankzij de klaargemaakte specie win je tijd en is de samenstelling steeds correct. Kieper de zak niet volledig in één keer uit. Werk in stappen en voeg telkens wat water eraan toe. Het beton heeft het water namelijk nodig om uit te harden. Dan hoef je enkel nog de natte specie goed aan te drukken. Daardoor verwijder je mogelijke luchtbellen, die het beton verzwakken.

De snelbeton hardt vlug uit, dus controleer je tijdig om de paal recht staat met de waterpas. Nu is er nog tijd om de paal wat te verduwen tot hij pas staat. Tevreden van het resultaat? Kieper dan de laatste resten uit de zak, wat water erbij en dan nog eens goed aanduwen. 

Waar moet de tweede paal uitkomen? Dat weet je door de breedte van het tuinscherm op te meten. Om de palen op eenzelfde lijn en hoogte te krijgen, kan je een metserskoord spannen. De funderingsputten staan dan wel grosso modo op één lijn, toch controleer je dit nog eens met de waterpas. Door een rechte paslat te klemmen aan de eerste paal, kan je de volgende tuinpaal in één lijn zetten en klemmen. Werk nauwkeurig en haast je niet. Een tuinpaal die scheef staat, daar ben je niets mee. Haal er op tijd en stond de waterpas bij, en regel de paal bij waar nodig. Als hulplijn - zeker over lange afstanden - kan je metserskoord spannen maar voor korte afstanden doet een rechte plank ook dienst. Daarop teken je de lengte vanaf de eerste tuinpaal tot de laatste op af. Als je die nu waterpas klemt, kan je hem gebruiken als richtlijn. 

Een beetje verderop komt er ruimte vrij voor de compostbak, maar dan netjes opgesteld achter een extra windscherm. Ook hier moet de positie nog wat bepaald worden. Het is een beetje op het zicht dat je de juiste plek voor dit scherm inschat, wel rekening houdend met het platform dat er komt als ondergrond voor de compostbak. Zeker omdat je het windscherm even hoog als de eerste rij moet houden. Met de waterpas zet je dat punt over. Regel de paal zelf ook nog bij. En dan is het alweer tijd om te betonneren.

TIP
Draag handschoenen als je met cement werkt. De specie irriteert de huid, en dat vermijd je beter!

De tweede paal volgt op dezelfde lijn, met de breedte van een windscherm tussen de laatste en de eerste paal. Dan laat je het snelbeton uitharden.

SOKKEL

In tussentijd kan je de sokkel voor de compostbak maken. Hier komt een kleine laag in stabilisé. Rakel en hark de grond eerst zo effen mogelijk en haal stenen weg. Opdat de stabilisé straks niet wegvloeit na toevoeging van wat water, komt er een houten kader om alles tegen te houden. Dat hoeft niets bijzonders te zijn. Wat resthout is hiervoor voldoende. Zaag op maat af. En schroef alles stevig aan elkaar vast.

De klaargemaakte stabilisé mag worden uitgegoten in het kader. Verdeel over de oppervlakte. Sproei wat water om de specie te laten uitharden. Egaliseer alles en als je tevreden bent van het resultaat, bevloei je het platform nog eens zodat de stabilisé niet te snel uitdroogt.

schermen monteren

Na het uitharden, verwijder je de stelplank. Met enkele lijmklemmen maak je het windscherm aan de palen vast.

TIP
Plaats het windscherm enige centimeters van de grond. Zo hoeft het niet op een natte ondergrond te blijven staan, wat makkelijker houtrot oplevert.

Gebruik rvs-schroeven om de windschermen aan de palen te bevestigen. Rvs is beter bestand tegen alle weersomstandigheden. Om de tuinschermen op hun plaats te houden terwijl je schroeft, schakel je een helpende hand in of gebruik je telkens lijmklemmen om de panelen op hun plek te houden. 

plantenbak

Wil je je compostbak volledig aan het zicht onttrekken? Plaats er dan een plantenbak voor. Hier werd gekozen voor gedrenkt vurenhout. De opgemeten maat van de compostbak dient als breedte van de plantenbak.

TIP
Indien mogelijk, en als het weer het toelaat, installeer je dan buiten voor al het zaagwerk. Dat scheelt wat stof in het atelier of de garage.

Het komt erop neer een aantal planken op maat af te korten. Neem er zoveel als nodig is om het gekozen model van compostbak te verbergen achter de plantenbak. Zodra je één plank op maat hebt, hergebruik je die om de afmeting over te zetten op de volgende. Zo kan je in serie doorwerken.

Het wordt een smalle plantenbak met zeer korte zijkanten. De gebruikte planken bevatten een tand en groef, wat de latere montage makkelijk zal maken.

monteren

Als alle planken verzaagd zijn, kan je monteren. Dankzij de tand en groef is het als een puzzel die zichzelf vlot legt. De houten wanden hebben nog een steunlat nodig waar alles tegenaan wordt geschroefd. 

Gebruik roestvrijstalen schroeven, omdat die beter bestand zijn tegen de weersomstandigheden. Laat ze voldoende diep verzinken, zonder dat ze doorheen de tweede lat uitkomen. 
Eens de zijwand is gemaakt, kan je er de lange planken aan vastmaken. Klik ze goed in elkaar. Let daarbij op dat de zijde met groef naar onderen wijst. Zo kan vocht altijd naar beneden lopen als de plantenbak rechtop staat. Werk alle wanden af en schroef ze aan mekaar vast.

De box kan nog wat extra stevigheid gebruiken. Alle bloemaarde en planten zorgen namelijk voor extra gewicht en druk op de wanden. Schuif er in het midden nog een restlat tussen en schroef vast. Doe dat eerst langs de voorkant van de bak en eindig aan de overzijde.

Er is nog een bodemlat nodig om later alle aarde in op te bergen. Deze pas je er in op maat. Even meten en afkorten. Dan opnieuw met de boormachine aan de slag. Als dat klaar is, nog de bovenste latten erop. 

De hoeken zijn nog niet stevig genoeg. Met een reststuk van de eerder geplaatste windschermen, heb je voldoende latten om de hoeken te verstevigen. Die kan je elk van buiten naar binnen schroeven.
Heb je resthout over, dan kan je handgrepen maken zodat je de plantenbak makkelijker kan  verplaatsen. Boor even voor, zodat het hout niet splijt, en zet definitief vast met enkele schroeven.

TIP
Als je de bak rechtstreeks op de grond laat staan, komt hij meer in contact met de vochtige aarde. Zet er enkele voetjes onder, dan kan de bak steeds uitdrogen. Dat is veel duurzamer.

Een gronddoek is ideaal om de bodem van de plantenbak te bekleden. Het houdt de aarde vast en zorgt ervoor dat het hout niet rechtstreeks in contact komt ermee, wat veel duurzamer is. Met een schaar knip je het doek op maat. Plooi aan de bovenste randen het doek om, en niet vast. Knip wat overtollig doek weg zodat je makkelijker de hoeken kan fixeren. Een paar gaten knippen onderaan het doek is voldoende. Neem er dan de boormachine bij, en gebruik een houtboor met een grote diameter. Dan ben je zeker dat overtollig water makkelijk zal draineren.

Nu hoef je enkel nog je plantenbak te vullen. Doet dat met geurende plantjes die de geur van compost wat maskeren of ga voor bijvriendelijke beplanting. 

compostbak zetten

Nu de structurele elementen van je composthoek er zijn, kan je de eigenlijke compostbak plaatsen. Je kan een model kiezen in de winkel, zelf een bak maken of contact opnemen met de bevoegde dienst van je gemeente. 

composteren

Onthoud een simpele vuistregel als je goed wil composteren. Je vult in laagjes, en wisselt daarbij vers, groen materiaal (gras, bladafval, fruitschillen ...) af met bruin, dor materiaal (stro, gevallen bladeren ...). Vul nooit een dikke laag gras in de composthoop. Dat klit samen en vertraagt het composteringsproces. Wissel af met bijvoorbeeld bijeen geharkte bladeren. Bouw zo laag per laag op.

Vers snoeiafval is nog een mogelijkheid. Rits bladeren van de takken, en verknip alles tot kleine stukken. Al wat té houterig en té dik is, vermijd je best. Stro of hooi van bij de dieren, mag je ook gerust in de compostbak doen. Dat is dan opnieuw een laag droog materiaal. Ook geschikt daarvoor is karton. Let er dan wel op dat het geen karton is met belettering of gekleurde oppervlakken. Stickers verwijder je ook uiteraard.

LET OP
Alles wat met vlees, vetten, olie of sauzen te maken heeft, smijt je absoluut niet in de compostbak. Dat trekt ongedierte aan.

Meer info over wat wel en niet op de composthoop kan, vind je op www.vlaco.be.

Ecologische afwerking

In en rond de composthoop willen we de biodiversiteit omhoog krikken. Dat kan je met enkele kleine aanpassingen al verwezenlijken.

insectenhotel

Met wat restmateriaal uit de tuin maak je al gauw zelf een insectenhotel. Zoek enkel wat onbehandeld resthout en kippengaas bijeen, aangevuld met allerlei natuurlijk nestmateriaal.

Maak eerst een vierkanten houten kader. Zorg ervoor dat de vier latten dezelfde afmeting hebben. Een simpele handzaag doet het werk prima. Versplintert het hout op de randen? Vijl het dan even weg.

TIP
Wil je het hout toch verduurzamen? Gebruik dan lijnzaadolie. Dat is een natuurlijk product dat het hout indringt waardoor het beter bestand is tegen de weersomstandigheden. 

Het frame in mekaar zetten doe je door eenvoudig te schroeven op de uiteinden, zonder voor te boren of haaks te willen klemmen. In het frame komen enkele ‘kamers’ waar telkens ander nestmateriaal aan toegevoegd zal worden. Die onderverdeling bestaat wederom uit enkele latjes resthout. Kies een indeling naar jouw smaak, en kort af op maat. Klem het hout vast en schroef het op z'n plaats.

Als je het frame nu kantelt, kan al het nestmateriaal eruit vallen. Dat verhinder je door kippengaas te bevestigen over de open kant. Haal er een kniptang bij en knip het gaas op maat uit. Met een handtacker of krachtige nietmachine bevestig je het gaas op het frame. Duw de tacker zo vlak mogelijk, en mik de nietjes goed op de draad zodat ze niet tussen de mazen vallen.

Dan kan er al begonnen worden aan het opvullen van het hotel. Het komt er eigenlijk op neer dat je allerlei plekjes creëert waar diverse insecten zich in kunnen verschuilen. Je creëert eigenlijk een verwilderde bodem waar allerlei beestjes zich welkom in voelen. 

Metselbijen nestelen zich graag in hout. Een onbewerkt reststuk Douglas is er ideaal voor. Boor enkele gaten zodat je enkele lange gangen creëert. Boor niet volledig door het hout! Wissel de diameters van je boren af.

Een ander geschikt materiaal is bamboe. De holle stelen zijn ideaal om erin te nestelen voor diverse insecten. Even opmeten hoelang de stukjes bamboe mogen zijn. Leg de stelen in een verstekbak. Zo rollen ze niet weg tijdens het zagen.
Stro is nog zo’n dankbaar natuurlijk nestmateriaal. Je geraakt er makkelijk aan, en is voor oorwurmen een ideale plaats om te vertoeven. Knip het in kleine stukken of verfrommel het tot een bol. Dennenappels en twijgen zijn ook bruikbaar. 
Zitten er nog lege ruimtes in? Vul die dan op met schors. Zo zit alles netjes tegen elkaar aangedrukt. 

Met een stuk ijzerdraad wordt dit insectenhotel opgehangen. Vlecht het doorheen het frame en kippengaas nu je er nog toegang tot hebt. Straks wordt de tweede zijkant afgedekt met kippengaas en wordt dat dus moeilijker. Eens dat gebeurd is en alles vastgehouden wordt door gaas, kan het hotel op zijn definitieve plaats worden opgehangen.

beplanting

Nu insecten welkom zijn in en rond de composthoop, kan je hen ook voedsel aanbieden. Bovendien oogt jouw composthoek dan ook mooier!

BLOEMENWEIDE

Heb je nog een stuk braakliggende grond zoals hier? Waarom zou je er dan geen bloemenweide in zaaien? Rakel eerst de aarde wat los en haal stenen, takken en wortels weg. Zaai het zaaigoed breedwerpig uit. Het lijkt alsof er maar weinig zaadjes voorhanden zijn, maar eens alles is gekiemd en gegroeid, zal je zien dat de planten het perceel voldoende zullen innemen. Geef nog wat water om het kiemen te stimuleren en hark heel zachtjes de aarde wat aan.

VLIER

Voor het windscherm planten we hier nog een vlier. Maak een plantgat met de spade. Dat mag wat ruimer zijn dan de wortelkluit van de plant. Het overschot van de potgrond voor de plantenbak kan dienen als wat bodemverbeteraar. Giet ook al een beetje water onderaan het gat. De struik zal het goed kunnen gebruiken. Zet de plant op zijn plaats, vul aan met aarde en vergeet niet te bewateren. Takjes die gesneuveld zijn, snoei je nog weg. 

verlichting

Een lampje kan wonderen doen als je in de donkere winteravonden naar de compostbak moet met wat keukenafval. Onnodig om hiervoor bekabeling door te trekken. Tuinverlichting op zonne-energie - met of zonder bewegingssensor - is nog zo makkelijk. Markeer waar je wilt schroeven. Zodra de schroeven vastzitten, hoef je enkel nog het apparaat erop te klikken, en de zon doet de rest. 

Wil je alles nog eens stap per stap overlopen? Bekijk dan onderstaande video's: