Hoe werk je met een schaafmachine?

Wie liever niet met de hand werkt, kan ook een elektrische schaafmachine gebruiken om een glad resultaat te behalen met relatief weinig moeite. Lees hier waarop je moet letten bij de aankoop van een dergelijke machine.

 

Werkingsprincipe

Een vlakschaaf werkt – misschien bizar – volgens het principe van een frees. Twee hardmetalen beitels draaien zeer snel rond en snijden zo het hout weg. Het niveauverschil tussen de achterste (vaste) zool en de voorste (variabele) bepaalt hoeveel van het houtoppervlak je weghaalt. Je kan dat instellen met de grote instelknop vooraan op het toestel.

 

GEBRUIKSMETHODE

Wanneer je aan het werk gaat met je schaafmachine, vergeet je best je eigen veiligheid niet. Klem het hout goed vast en draag bescherming. Vervolgens stel je de schaaftafel - de zool van de machine - in op de juiste diepte.

Neem de schaafmachine vast bij het handvat. Gebruik eventueel de instelknop als tweede handgreep tijdens het werken. Ga na dat je in een vlotte beweging het volledige te schaven stuk kan bewerken. Zorg dat je stevig en stabiel staat.

Zet de voorzool op het hout. Laat de machine (rustig) starten. Als de machine op haar volle toerental zit, haal je die met gelijkmatige kracht en druk over het hout. Let op het eindpunt van het hout. Breng voldoende druk aan op het achterste deel van het toestel, anders kantelt je schaaf en 'bijt' ze de hoek af.

Plaats tijdens het schaven je machine ook niet volledig recht op je werkstuk, maar houd ze wat zijdelings. De schaaf werkt namelijk net zoals een beitel. Zet je die recht op een werkstuk, dan kap je het hout weg. Als je echter in een zijwaartse beweging gaat snijden, dan krijg je mooie houtkrullen en een vlak resultaat.

TIP
Houd tijdens het schaven met een machine op snoer de kabel in de gaten. Zorg dat die lang genoeg is en dat het nergens vast komt te zitten. Werk niet te snel. Zeker bij hardere houtsoorten zoals beuk en eik kan je machine vertragen en krijg je een machineslag, waardoor je hout niet volledig glad zal zijn.

 

SCHUIN AFWERKEN

In de zool van je schaaf zie je een of meerdere V-groeven. Daarmee kan je hoeken van een balk afschuinen. Zet je schaaf daarvoor onder een hoek van 45° op de rand van een balk. Hoe dieper de V-groef, hoe groter de afschuining.

 

Geleider

Met een schaaf kan je ook een soort trapje in het hout maken. Dit heet een sponning. De mogelijke sponnings­diepte is afhankelijk van je toestel. Gebruik de (meegeleverde) geleiders om je schaaf perfect te positioneren ten opzichte van het hout.

 

StOF

Denk aan je eigen veiligheid en comfort. Maak gebruik van de stofafzuiging die je op de schaaf kan aansluiten.
Bij sommige types kan je kiezen aan welke kant je de stofzuiger aansluit. Draag ook steeds een veiligheidsbril en gehoorbescherming bij het schaven.

TIP
Zorg dat er geen metaal in het hout zit. Schroeven of nagels kunnen de messen van je schaafmachine zwaar beschadigen. Wil je de messen extra beschermen, leg dan ook steeds de handschaafmachine op haar zij of gebruik het rustvoetje. 

 

BEITELS VERVANGEN

Wanneer de beitels bot zijn, hoor je ze te vervangen. Hoe je dat doet, hangt af van het merk en het type. Vaak zit er bij de schaafmachine een sleutel om de beitels los te maken.

Om de messen te vervangen, moet je meestal de stelschroeven of moeren waarmee ze in het messenblok zijn opgespannen, eerst losmaken. Met wat geduld, schuif je de messen zo uit de as. Een andere werkwijze is om eerst de volledige drukstrip te verwijderen en dan pas het mes hieruit te schuiven of duwen.

De messen hebben aan beide zijdes een snede. Je kan ze dus allemaal twee keer gebruiken door het mes om te draaien.

Let uiteraard goed op bij het vervangen, de messen zijn scherp! Ze zijn voorzien van een groef waardoor ze normaliter mooi op hun plaats schuiven en niet kunnen wegspringen. Denk eraan om het messenblok snel even schoon te maken voor je de messen en de drukstrip terugplaatst.

Span de stelschroeven vervolgens terug aan zodat alles goed vast zit. Controleer tot slot nog even of de messen mooi gelijk komen met de schaaftafel en vergeet uiteraard niet om het tweede mes te vervangen.

TIP
Vervang nooit slechts 1 van de beitels, ander verkrijg je een ongelijkmatig resultaat. Bescherm je beitels door je toestel nooit zomaar ergens neer te planten. Leg hem op z'n zij of gebruik de parkeersteun. Nog een manier om de beitels te beschermen: controleer het hout op schroeven en spijkers.