Hoe bewater je je tuin met sprinklers of sproeiers?

Wil je je gazon of plantenperk groen houden in perioden van droogte, dan zijn sprinkers een efficiënter idee dan een tuinslang of een gieter. Voor wie schrik heeft dat dit het beeld van zijn tuin verstoort, bestaan er tegenwoordig modellen die kunnen verzinken.

Hoe kies je sprinklers?

Met een sprinklersysteem bespaar je zowel tijd als water. Het water wordt gelijkmatig en efficiënt verdeeld over de tuin door verzonken sproeiers, in combinatie met een watertimer of een watercomputer. Doordat de bodem regelmatig water krijgt, hoef je niet plots overdadig te begieten – bij dit laatste loopt er meer water weg dan de bodem kan slikken.

Bij sproeiers of sprinklers kan je doorgaans voor twee types gaan: zwenksproeiers en roterende sproeiers, maar er zijn nog meer mogelijkheden voor grote tuinen of broze plantjes. Zowat alle types sproeiers zijn in sproeidiameter instelbaar. Voor het gangbare gazon is dat in de meeste gevallen tot maximaal 15 à 20 m.

• Bij zwenksproeiers beweegt de sproeier maximaal 180° om zijn as van links naar rechts. Bepaalde sproeiers kunnen daarbovenop ook horizontaal 360° draaien. Zwenksproeiers zijn het meest geschikt voor rechthoekige of vierkante oppervlakken.
• Heeft je tuin een rondere of minder regelmatige vorm? Dan zijn roterende sproeiers of turbinesproeiers handiger. Deze draaien horizontaal 360° terwijl ze water geven. Er bestaan ook modellen waarvan je de sproeihoek kan instellen – dus niet noodzakelijk 360°, maar ook minder.
• Een variant op de turbinesproeier is de cirkelsproeier: de kop is in meerdere afsplitsingen verdeeld en draait rondjes.
• Er bestaan eveneens gecombineerde modellen, zogenaamde multisproeiers, die zowel vierkante als cirkelvormige tuinen meester kunnen.
• Voor planten die geen harde waterstraal aankunnen, kan een nevelsproeier ook van pas komen. In dat geval kan je ook kiezen voor druppelbevloeiing.
• In grote tuinen kan je ook voor een sectorsproeier (diameter tot 30 m) of zelfs een kanonsproeier (met een diameter tot wel 70 m) plaatsen.

Verzonken sproeiers of pop-up sproeiers?

Sproeiers zien er op zich niet zo mooi uit in je tuin. Tegenwoordig zijn er echter heel wat onopvallende designs op de markt.

Er bestaan ook modellen die in de grond verzinken wanneer ze niet actief staan, of 'pop-up'-sproeiers die door de waterdruk omhoog komen, maar verder netjes weggewerkt zijn in de graspartij. Wanneer het beregeningssysteem waarop ze zijn aangesloten niet aan staat, bevinden deze sproeiers zich onder het maaiveld, zodat je je bij het maaien van het gras geen zorgen hoeft te maken.

Hoe installeer je sprinklers?

Bij een sprinker- of sproeiersysteem vertrekt alles vanuit een pomp die regen- of grondwater oppompt van onder de grond. Die zit gekoppeld aan een (buiten)kraan. Daarop kunnen dan de sprinklers worden aangesloten – uiteraard met behulp van leidingen.

Op de kraan – eventueel met een computergestuurd systeem tussen, indien je automatische besproeiing wenst – wordt dan de hoofdleiding voor de sprinklers aangesloten. Daarop kan je dan bijvoorbeeld een zwenksproeier aansluiten. Afhankelijk van hoe je tuin is ingericht, zijn er meerdere vertakkingen nodig in het leidingnetwerk voor meerdere en/of verschillende sprinklers. In dat geval worden de sprinklers aangesloten op die vertakkingen.

Je kan ervoor kiezen om de leidingen in te graven, of om ze op het grasoppervlak te laten liggen. Let wel dat, als je ze ingraaft, je moet opletten dan je er niet met een spade doorzit wanneer je in je tuin moet graven. Je kan de leidingen gewoon laten liggen, of je kan ze vastzetten met haringen.

Hoe bedien je sprinklers?

Sprinklersystemen kan je aansluiten op een buitenkraan die je manueel bedient. Tegenwoordig kan je echter heel het besproeiingsproces automatiseren met een besproeiingscomputer. Sommige fabrikanten bieden voor meer flexibiliteit ook nog een app aan zodat je vanop afstand water kan geven, of een watertimer die je kan aansluiten tussen de kraan en de hoofdleiding van je sprinklers.

Sensoren

Voor een optimale besproeiing werken sommige sproeicomputers ook met een sensorsysteem, zodat het systeem aanslaat op basis van de lichtintensiteit en de bodemvochtigheid.

• Een bodemvochtigheidssensor meet elektronisch en op regelmatige basis de temperatuurverschillen in de grond, en leidt hieruit de vochtigheidsgraad af. Het sproeisysteem treedt pas in werking als een vooraf bepaald vochtigheidsniveau niet gehaald wordt. Zo krijgen de planten en het gazon precies de benodigde hoeveelheid water.
• Veel tuinliefhebbers geven de voorkeur aan besproeiing bij zonsopkomst of -ondergang: het zijn de beste momenten om overmatige verdamping of het verbranden van bladeren te voorkomen. Aangezien dit tijden zijn waarop het vaak niet goed uitkomt, kan er een daglichtsensor gebruikt worden. Hierbij worden de starttijden afgestemd op het licht, zodat het niet nodig is om dagplanningen hiervoor aan te passen.

Watertimer

Met een watertimer kies je zelf wanneer welke planten water krijgen. Er bestaan verschillende mogelijkheden, van een zeer eenvoudige timer tot een geavanceerde besturing, en van enkele minuten tot twee uur.

De meest ‘basic’ variant is een watertimer die op de kraan wordt aangesloten. Met een simpele mechanische draaiknop kiest je de bewateringstijd. Geavanceerdere modellen zijn voorzien van een goed leesbaar lcd-display. Eens de voorgeprogrammeerde tijd is verstreken, stopt het beregeningssysteem automatisch.

Er bestaan watertimers zonder en mét batterij. In het laatste geval zijn ze voorzien van een beveiliging: eens de batterij bijna leeg is, stopt de besproeiing, wat waterverspilling voorkomt.

Computergestuurd systeem

Met een geavanceerd computergestuurd systeem, voorzien van een intuïtief te bedienen lcd-display, regel je de beregening met een applicatie op de smartphone of de tablet. Met slechts een paar tikken toont de applicatie alle relevante informatie die nodig is (type grond, plantensoorten, locatie …) en pas je eenvoudig alle instellingen aan voor het tuinwerk.

Bepaalde modellen hebben twee uitgangen die individueel te programmeren zijn. Dat maakt het mogelijk om twee zones in de tuin met een verschillende vochtbehoefte op een andere manier te besproeien, bijvoorbeeld het gazon en het bloemenperk. Zo gaat er absoluut geen water verloren.

Dankzij een geïntegreerde thermometer sturen bepaalde besproeiingscomputers automatisch een vorstwaarschuwing naar de appvooraleer het te koud wordt. Zo heb je tijd om het besproeiingssysteem uit te schakelen en de onderdelen op vorstvrije plaatsen te stockeren.

TIP
Hoe weet je nu of je voldoende water hebt gegeven aan je gazon? Plaats een kopje in het gazon en wacht tot het kopje halfvol is. Dat debiet zou voldoende zijn om een ganse week door te komen.