Zo onderhoud je je snoeigereedschap
Een goeie snoeibeurt kan het groen in je tuin een echte boost geven. Een belangrijke vereiste om die opdracht te doen slagen, is dan wel dat je snoeigereedschap in topvorm is! Ongeacht of het om een grondige schoonmaakbeurt gaat of om slijpen en smeren, je kan dit gerust zelf aanpakken. In dit artikel geven we je enkele handige tips mee.
HANDGEREEDSCHAP
Eerst behandelen we het kleinere gereedschap dat manueel bediend wordt, zoals een snoeischaar, takkenschaar, heggenschaar of takkenzaag ... Tijdens het snoeien lopen er sappen van de planten langs de messen. Reinig je die niet goed na gebruik, raakt de messnede wat ruwer of blijven er vuildeeltjes plakken. Ook langs de tandwielen hoopt sap en vuiligheid er zich na een tijdje op. Denk er tevens aan dat je ziektes van de ene plant op de andere plant kan overbrengen als je je snoeigereedschap niet geregeld schoonmaakt en ontsmet.
Schoonmaken
Elk onderdeeltje van je gereedschap moet proper gemaakt worden. Het kan dus geen kwaad om alles af en toe eens volledig te demonteren. Hieronder tonen we hoe je te werk gaat met een snoeischaar.
Haal er een ringsleutel bij en draai de schroefbout los, dan kan je alles uit elkaar halen. Alle vuiligheid verwijder je met een doek. Bij sterke vervuiling kan je warm water en wat afwasmiddel gebruiken. Je kan er eventueel ook wat olie op sprayen, dat weekt het vuil al wat los. Vervolgens poets je alles zo goed mogelijk schoon. Zorg er telkens voor dat alle onderdelen goed droog zijn voor je de schaar weer samenstelt.
Wil je je gereedschap ook ontsmetten? Behandel vooral de messen met een alcohol tussen de 70% en 100%. Zorg ook hier weer dat alles goed droog is.
Slijpen
Scherpe messen geven de beste snoeisnedes en voorkomen verdere problemen voor de plant. Neem er daarom geregeld een wetsteen bij. Op de wetsteen verwijder je eerst alle opgehoopte sapresten van het ondermes door vlak op de steen af te wetten. Voeg wat olie toe (ook lijnzaadolie is hiervoor geschikt) en maak draaiende bewegingen met het lemmet, terwijl je een lichte druk uitoefent.
Daarna pak je de messnede aan. Idealiter doe je dit in een hoek van 23°. Als je gewoon de snede naar beneden duwt, bekom je de hoek zoals hij het laatst is geslepen en kan je weinig verkeerd doen. Ga gewoon een paar keer langs de steen en wet af.
Het bovenmes kan je niet echt wetten, enkel de bramen opnieuw in één rechte lijn zetten. Je zou daarvoor een aanzetstaal kunnen gebruiken, maar met een vijl gaat dat ook prima.
Terug monteren
Spray alles nogmaals goed in met olie. Daarna kan je opnieuw gaan monteren. Let op: bij het aanspannen van de bout mag je niet te hard en ook niet te zacht gaan aanspannen. Er mag geen zichtbare speling tussen de messen zitten, maar ze moeten nog altijd vlot open en dicht kunnen gaan. Ook andere tools hebben er zeker baat bij als de scharnierpunten goed geolied zijn.
Elektrisch gereedschap
We bespreken hieronder de twee meest courante elektrische snoeigereedschappen die men in het tuinhuis herbergt: de elektrische heggenschaar en een kettingzaag. Denk op voorhand aan je veiligheid en leg alvast een veiligheidsbril en handschoenen klaar. Zorg ervoor dat elektrisch gereedschap niet aangesloten is of dat de accu losgeklikt werd.
Elektrische heggenschaar
De messen van een elektrische heggenschaar (of een op accu) krijgen het hard te verduren. Door stof, stukjes hout en de sappen van de haag raken de messen immers vervuild. Door harde takken komen er dan weer bramen op de snedes.
Het is niet moeilijk om de messen los te maken.
Waar je gewoon op moet letten, is dat je de schroeven in de juiste volgorde terug monteert. Schroef ze dus los en leg ze in volgorde op je werkbank zodat je ze nog uit elkaar weet te houden. Je verwijdert dus eerst de schroeven aan de messen en dan de schroeven aan de basis van de motor. Wat er verder nog aan schroeven zit, draai je los. Dan kan je uiteindelijk de messen demonteren voor onderhoud.
Schoonmaken
Je werkt het makkelijkst als je de lemmeten kan vastklemmen op een bankschroef langs een metalen profiel. Het grootste vuil veeg je weg met een stalen borstel. Plakkerige sapresten en eventuele ziektekiemen haal je weg met alcohol 70 - 100%, of je gebruikt een onderhoudsolie met harsoplossende eigenschappen.
Slijpen
De tanden kan je opnieuw scherp zetten met een lamellenschijf op je haakse slijper. Dit is het ideale gereedschap om de klus te klaren, omdat je zo minder agressief slijpt. Je moet namelijk telkens de juiste hoek respecteren zodat het messen goed blijven snijden. Werk dus zeker met een vaste hand. Eens alle tanden zijn geslepen, mag alles opnieuw in de juiste volgorde worden vastgeschroefd.
Als laatste stap schroef je nog de beveiliging van je mespunt vast, en dan zijn de messen opnieuw gebruiksklaar. Je heggenschaar heeft ook een luchtfilter die je kan schoonmaken met perslucht. Vergeet tot slot niet om het vuil rond de filter weg te halen.
Kettingzaag
Een kettingzaag kan je altijd binnenbrengen bij de verdeler, maar je kan eenvoudig onderhoud ook zelf aanpakken. Ga je de uitdaging aan, denk dan eerst en vooral aan je veiligheid en draag een veiligheidsbril, handschoenen én zorg ervoor dat de machine niet ineens kan starten
Ketting nakijken
Controleer eerst de kettingspanning. De zaagketting is aan de achterkant voorzien van geleidingsstanden, die voorkomen dat de ketting van het blad zou lopen. Wanneer je de ketting met je vingers omhoogtrekt, mogen die geleidingsstanden niet uit de groef van het blad komen. Span de ketting, indien nodig, aan met de stelknop of -schroef op het aandrijfwiel.
Kettingblad reinigen
Eerst verwijder je de beschermkap langs het zaagblad met een bougiesleutel. Eens gelost kan je handmatig de moeren losdraaien. Dan haak je het kettingblad gewoon los en kan je de ketting eraf halen. Aan het kettingblad zit een gleuf (waar de ketting langsloopt) en enkele minieme gaatjes. Daar mag zeker geen vuil in zitten. Blaas het allemaal weg met wat perslucht.
Aan de top van het kettingblad zit een gaatje waar vet in moet (als geleiding voor het tandwiel dat de ketting vooraan doet lopen). Waar het zaagblad bevestigd wordt, stapelt zich vaak heel wat vuiligheid op. Maak ook die plaats zoveel mogelijk schoon met perslucht.
Kettingvanger nakijken
Het is een kleine moeite om te checken of de kettingvanger nog in goede staat is. Als je ketting namelijk afbreekt tijdens het zagen, zorgt de vanger ervoor dat de ketting niet naar je benen grijpt.
Ketting slijpen
Een bot geworden ketting kan je met een ronde vijl aanscherpen, maar daar moet je wel wat ervaring voor hebben, omdat je telkens in de juiste hoek moet kunnen slijpen. Een handig instrument hiervoor is een vijlklem. Die plaats je op de snijtanden, zo hoef je niet zelf de diepte te regelen. De juiste vijlhoek wordt bepaald door het hoek van het handvat. Tijdens het vijlen, slijp je dan tegelijk de snijtanden en de dieptestellers.
Een kettingblad ziet ook af tijdens het gebruik. Belangrijk is om de beste kant van het kettingblad telkens onderaan te houden bij montage. Haak het kettingblad terug vast en draai de ketting er losjes op. De tanden van de ketting lopen bovenaan naar voren en onderaan lopen ze in omgekeerde richting. Duw de ketting dan goed vast op de kettingspanner. Hierna mag het deksel er terug op en is het louter nog een kwestie van vast te schroeven.
Als laatste span je de aanspanner terug aan. Draai de ketting wat rond zodat ze volledig mooi in de gleuf van het kettingblad ligt. Let op, bij het aanspannen vliegt het kettingblad wat omhoog. Hou het blad dus meteen omhoog zodat er geen speling op de ketting kruipt. Dan kan je opnieuw vastzetten met de bougiesleutel.
Hoe je specifieke onderdelen van een kettingzaag op benzine nakijkt, kan je hier lezen.
