Snoeien: waarom en wanneer?

Een goeie knipbeurt kan de tuin een behoorlijke boost geven, toch snoei je beter niet in het wilde weg om je heen. Maak het jezelf makkelijk door een snoeikalender te raadplegen en daar je tuinplanning op af te stemmen. We helpen je op weg door een basic overzicht te bieden van welke snoeiklussen je in welk seizoen aanpakt. Heb je toch nog vragen, een soort die specifieke zorgen vraagt of zoek je gewoon iemand om je op weg te helpen? Raadpleeg dan een tuinman, boomchirurg of kweker om een handje te helpen.

 

Waarom snoeien?

De meeste snoeiwerken voer je uit om een van deze vaak voorkomende redenen:

• de plant gezond houden;
• verwilderen van de tuin inperken;
• planten, bomen of struiken in een bepaalde vorm houden;
• een uitbundige bloei stimuleren;
• betere opbrengst.

 

Wanneer snoeien?

Over het moment waarop je best snoeit, is al menig discussie gevoerd. Er zijn enkele invloeden die ervoor zorgen dat je een andere snoeiperiode moet hanteren of dat een algemene snoeikalender niet van toepassing is.

Soortspecifieke vereisten

In feite gaat snoeien een groot stuk over plantenkennis en is de techniek om met een snoeizaag of snoeischaar te werken van ondergeschikt belang. Er zijn dus altijd uitzonderingen op de regel en in je tuin staan misschien wel enkele planten die soortspecifieke snoeivereisten stellen. Ga die dan even na op het infokaartje dat je krijgt bij aankoop van de plant, bij de kweker of bij een gespecialiseerde tuinman. 

Doel van het snoeien

Wil je je plant enkel verlossen van dode, aangetaste of beschadigde stukken? Wil je zoveel mogelijk bloei of fruit opwekken met je snoeibeurt? Heb je een specifieke vorm in gedachten voor de struiken in je tuin? Afhankelijk van wat je wil bereiken met je snoeiklus, kan dus ook de periode waarin je snoeit, erg uiteenlopen.

Het weer

Weerstomstandigheden vormen een sterke invloed op de groei en bloei in onze tuin. Voor de snoei is dat niet anders. Houd er dus rekening mee dat een snoeikalender een goeie richtlijn is, maar dat de weergoden nog altijd finale beslissing hebben over je tuinagenda.

• Te koud: snoei niet als het vriest, want dan kunnen takken invriezen;
• te veel zon: wanneer gesnoeide takken en onderliggende blaadjes ineens blootgesteld worden aan felle zon, kunnen ze verschroeien. Snoei liever op een (licht)bewolkte dag;
• te nat: regen kan zowel voor- als nadelen hebben. Zo zal een hoge vochtigheidsgraad te takken zachter maken en zijn ze makkelijker door te snijden. Hierdoor heb je minder kans op scheuren of rafelige snijranden; Anderzijds kunnen regendruppels gemakkelijk ziektekiemen in de verse snijwond brengen, waardoor de plant ziek kan worden. Tot slot werpen we ook graag in de weegschaal dat je veiliger werkt in droog weer;
• droogte: tijdens een droge periode kan het groen in je tuin behoorlijk verzwakken. Als je dan snoeit, zal de plant het veel moeilijker hebben om te herstellen. 

 

Snoeikalender

Lente (maart - juni)

Van maart tot en met juni kan je behoorlijk wat snoeiwerk inplannen. Snoeien in het voorjaar zorgt er namelijk voor dat de plant de sapstroom over minder takken en knoppen hoeft de verdelen. Alle energie gaat dus naar de overgebleven takken. Door meer ruimte in de plantstructuur te brengen, verbeter je de luchtcirculatie. Dit verkleint de kans op ziektes en plagen in de zomer.

• Rozen en siergrassen kan je nu kortwieken, net als winterharde planten die net boven de grond zijn afgestorven. Let er op dat je geen nieuwe scheuten afknipt.
• Struiken die in het voorjaar bloeien, mag je pas snoeien na de bloei. Zo kunnen ze de hele zomer nieuwe bloemknoppen maken die de volgende lente dan weer zullen bloeien. Als je deze struiken in het voorjaar bijknipt, haal je de bloemknoppen weg.
• Heesters die pas in de zomer bloeien, mag je nu opschonen. 
• Ook klimplanten komen nu aan de beurt, maar het is belangrijk hierbij onderscheid te maken tussen bloeiende klimplanten (zoals clematissen) en blad-klimplanten (zoals klimop). Een zomerbloeier mag je nu kortwieken. Blad-klimplanten mag je vanaf april geregeld bijsnoeien. 
• Op het einde van de lente kan je je aandacht richten op voorjaarsbloeiers die uitgebloeid zijn. Haal uitgebloeide bloemen weg en snoei de plant terug.
• Bladdragende hagen, pitfruit en coniferen zet je nu ook best in de late lente op de agenda. 

 

Zomer (juli - augustus)

In de zomer zet je je het meest aan onderhoudssnoei. Denk aan uitgebloeide bloemen weghalen zodat je een tweede bloeiperiode hebt. Het is ook het ideale moment om lucht én licht door te laten tot bloemen en vruchten. Dit doe je door overbodige bladeren en twijgjes weg te halen. Zeker voor fruitbomen kan een lichte zomersnoei veel effect hebben op het fruit dat je later kan oogsten.  

Voor heggen en heesters kan je dan weer vormsnoei toepassen. Het goede weer zorgt namelijk voor veel uitlopers en scheuten die de vorm van je plant minder afgelijnd maken.

 

Herfst (september - november)

Dit is een goed moment om je tuin voor te bereiden op het guurdere weer. Qua snoeiwerk moet je enkel focussen op het weghalen van dode takken, zieke stukken elimineren en bulk voorkomen. Wanneer het namelijk stevig waait of er pakken sneeuw op ongesnoeid groen blijven liggen, gaan dode takken snel een eigen leven leiden en kan je plant afscheuren of omvallen door het extra gewicht van de sneeuw.

Let er goed op dat je planten aanpakt waarvan je weet dat de snoeiwonden mooi dicht zullen zijn wanneer het strengere winterweer zijn intrede doet. Wonden die niet volledig genezen zijn, kunnen namelijk invriezen wanneer de temperaturen onder nul duiken.

TIP
Wacht met het snoeien van je klimop tot eind oktober. Deze plant maakt in de herfst namelijk nog bloemen aan die een laatste bron van nectar zijn voor veel nuttige insecten 

 

Winter (december - februari)

In de winter snoei je vooral om nieuwe scheuten te stimuleren. Dit kan bij de meeste bladverliezende bomen en struiken, want in de winter is de sapstroom van erg veel planten sterk afgenomen tot stilgevallen.

Kleinfruit kan je nu snoeien zodat je weer een vlotte groei en mooie opbrengst kan verwachten in de zomer. De winter is tevens een uitgesproken kans om planten te snoeien die een felle sapstroom hebben in het voorjaar. Nu ligt die stil en kan je snoeien zonder het risico dat de plant doodbloedt. De druivelaar is hier een mooi voorbeeld van. 

Snoei nooit wanneer het vriest

Omdat bij veel planten alle bladeren afgevallen zijn, kan je ook de structuur van de onderliggende takken mooi zien. Het kan dus een goed moment zijn om vormsnoei uit te voeren! Knotbomen zoals een eik, els of populier kan je best in de periode november tot en met februari snoeien.

 

Snoeiplan

Zie je door de bomen het bos niet meer? Dan is het handig om voor jezelf een geheugensteuntje te creëren. Met een snoeiplan houd je op een overzichtelijke manier bij welke plant waar groeit in je tuin, wat de soortspecifieke snoeivereisten zijn, wanneer je die plant snoeit en op welke manier.  Maak eerst een eenvoudig plattegrondje van je tuin. Duid daar alle bomen, struiken, bloemplanten en heggen aan.

Voorzie naast elke plant ruimte om de volgende eigenschappen te noteren:

• Naam en soort
• Bloeiperiode
• Snoeiperiode (vergeet de verschillende types niet: vormsnoei, onderhoudssnoei, voorjaarssnoei ...)
• Snoeitips voor die plant

Op die manier heb je alle informatie over het groen in je tuin snel bij de hand. Bovendien kan je zo in een handomdraai je eigen snoeikalender samenstellen. 

TIP
De nodige informatie over de planten in je tuin kan je vinden op het infokaartje dat erbij zit als je de plant koopt, via een tuingids, met een app om planten mee te herkennen of via een tuinman.