MEEST VOORKOMENDE FOUTEN OP DE BOUWWERF

Zestien stripverhalen tonen de weg naar veilig werken op hoogte

Met de campagne 'Veilig werken op hoogte' willen Constructiv, de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg samen met de sociale partners bouwbedrijven attent maken op mogelijke gevaren op de werf. Stripheld Bas Harnas toont in zestien stripverhalen wat de meest voorkomende fouten zijn en hoe het wel moet. Het zijn elementen die op een werf vaak over het hoofd gezien worden, o.a. door tijdsdruk. Toch moet er de nodige aandacht aan besteed worden, omdat ze een belangrijke impact hebben op het veilig werken op hoogte. De stripverhalen begeleiden bouwbedrijven snel naar een veiligere werf.

1. Veilig doorgeven van steigeronderdelen

Bij het monteren of demonteren van een steiger moeten de verschillende onderdelen altijd van hand tot hand doorgegeven worden, of met behulp van een lier met terugvalbeveiliging. Nog te vaak worden er onderdelen naar een collega gegooid die wat verderop of een verdieping lager staat.

2. Gebruik twee vanglijnen

De vanglijn vormt de verbinding tussen het verankeringspunt of bevestigingssysteem en het harnas. Een vanglijn die gebruikt wordt om een val op te vangen, moet uitgerust zijn met een schokabsorbeerder die de impact op het lichaam beperkt. Koppel altijd twee vanglijnen. Op die manier ben je beveiligd tegen een val vanop een hoogte wanneer er iets zou gebeuren bij het vasthaken van één vanglijn aan een ander verankeringspunt.

3. Steigers op ladderklampen? Beter niet!

Steigers op ladderklampen zijn opgebouwd uit een werkplatform dat steunt op twee ladderklampen die op een ladder zijn aangebracht. Vaak zijn die ladders niet vastgemaakt aan de gevel en is er ook geen signalisatie op de stoep geplaatst. Aangezien de Belgische wetgeving dit beschouwt als een steiger, moet hij rigoureus aan alle voorschriften voor steigers voldoen.

Dat betekent dat er ook een berekeningsnota moet worden opgesteld waaruit blijkt op welke manier de steiger belast mag worden. Verder moet men een montage- en gebruiksinstructie opstellen die aangeeft hoe de steiger veilig gemonteerd, gedemonteerd en gebruikt kan worden. Hierin moeten ook de maximale hoogte, de afstand tussen de steunpunten en de aan te brengen verankeringen vermeld staan. In de praktijk kunnen zij enkel voldoen indien alle onderdelen (ladder, ladderklampen, werkplatform …) door dezelfde fabrikant geleverd wordt.

 

4. Veiligheidsharnas met valdemper? Enkel bij voldoende hoogte!

Een valdemper vermindert de krachten die op je lichaam worden uitgeoefend wanneer je na een val tot stilstand komt. In extreme omstandigheden kan een vanglijn echter tot 4 meter langer worden. Ga altijd na of er voldoende vrije valruimte onder het werkplatform ter beschikking is, zodat je de grond niet raakt als je valt en de valdemper uitscheurt.

5. Voldoende verankeringen plaatsen bij afgedekte steiger

Afdekzeilen met reclame voor het bouwbedrijf zijn steeds vaker te zien aan steigers. Een afdekzeil kan er echter voor zorgen dat de steiger onderhevig is aan de windkracht. Er moeten dan ook voldoende verankeringen aanwezig zijn om ervoor te zorgen dat de steiger zijn stabiliteit behoudt. De verankeringen moeten bovendien secuur geplaatst worden. Zo niet, dan dreigen de verankeringen door de windkracht los te komen en zal de steiger ook van de gevel weghellen.

6. Ook leuningen langs puntgevels plaatsen

Een tijdelijke leuning langs puntgevels is absoluut nodig om erover te waken dat medewerkers veilig kunnen werken. Te vaak ontzien bedrijven zich de moeite om de leuning langs puntgevels te plaatsen, omdat er bijvoorbeeld maar voor een korte periode op het dak gewerkt moet worden. Dit mag echter geen excuus zijn.

7. Steigers niet overbelasten met puin

Elke steiger kent bepaalde voorschriften inzake de belasting. Wanneer het puin zonder nadenken op de steiger terechtkomt, kunnen de vloerelementen van de steiger vervormen onder het gewicht van het puin. Als een steiger verkeerd of te zwaar belast wordt, kan dat aanleiding geven tot instabiliteit van de steiger, wat op zijn beurt kan leiden tot ernstige ongevallen. Ruim de steigervloeren dus tijdig op om extra belasting te vermijden.

8. Werken op een ladder

Probeer het gebruik van een ladder te vermijden. Gebruik tijdens het beklimmen van de ladder steeds de driepuntsmethode. Dat wil zeggen dat er minstens drie steunpunten op de ladder zijn: twee voeten en één hand of twee handen en één voet. Tevens kan er een stabiliteitsbalk aangebracht worden onder de ladderbomen om de stabiliteit van de ladder te verbeteren.

9. Afstand tussen gevel en steiger

Een steiger moet rechtlijnig voor de gevel geplaatst worden op een afstand van maximaal 20 cm. Bij gebouwen met een vlak profiel is dat heel makkelijk te realiseren. Maar wanneer er bijvoorbeeld een vooruitstekend deel is, kan het moeilijker worden om op elk plekje die gulden regel te respecteren. Om dan de veiligheid te garanderen, kan men het best binnenleuningen voorzien op die plaatsen waar de afstand meer dan 20 cm bedraagt, zelfs als het klusje weinig tijd in beslag neemt.

10. Correcte dakrandbeveiliging

Er bestaat een wezenlijk verschil tussen de beveiliging die geplaatst wordt op een plat dak, en die op een hellend dak. Welke leuning voldoet, hangt af van twee criteria: de hellingshoek van het werkoppervlak en de hoogte van de mogelijke val. Wanneer de leuning louter is opgebouwd uit rugweerpalen en houten leuningplakken, zal ze niet volstaan om de val van een persoon te breken. Dat vraagt om stevigere leuningen en een vasthechting conform de norm. Een staander die afsteunt tegen de gevel om de kracht van de val te absorberen zal dan meer bescherming bieden.

11. Leg vloerelementen altijd vast

Nadat de nodige stabiliteitsberekeningen gebeurd zijn, kan men aan de slag gaan om een steiger op te bouwen. Een belangrijk element daarin is het vastmaken van de vloerelementen. Meestal wordt dit goed opgevolgd. Door uitspringende elementen in de gevel kan het echter gebeuren dat de vloerelementen schuin moeten worden gelegd, en dan wordt er vaak tegen deze basisregel gezondigd. Nochtans bestaan er speciale plugs om ook in dergelijke situaties een goede, veilige verankering te realiseren.

12. Rolsteigers

De grotere beweeglijkheid van rolsteiger brengt bepaalde extra veiligheidsrisico's met zich mee. Gebruik daarom altijd stabilisatoren of verankeringen, zodat de rolsteiger tijdens het werken in een bepaalde zone stevig blijft staan. Plaats ook altijd plinten op de rolsteiger. Losliggend materiaal zou tijdens het verplaatsen van de rolsteiger anders naar beneden kunnen vallen en schade berokkenen.

13. Brusselse hangsteigers

Brusselse hangsteigers zijn steigers waarbij het bovenste kader is vastgehaakt achter de opkant van het platte dak van het gebouw. Ze worden ook wel hangsteigers van het lichte type genoemd. In de praktijk voldoen zij echter niet aan de wettelijke bepalingen in het KB van 31 augustus 2005, omdat die voor elke steiger om een berekeningsnota, een montageschema met opbouwinstructies en gebruiksinstructies vragen.

Bij Brusselse steigers is het in de meeste gevallen vrijwel onmogelijk om een berekeningsnota op te stellen die rekening houdt met de gebruikte verbindingen en de maximale belasting van de dragende structuur (vaak de dakgoot). Bovendien brengen de opbouw en de afbraak hoge risico's met zich mee voor voetgangers en andere weggebruikers.

14. Beklimming van een steiger

Beklim een steiger nooit langs de staander, maar maak gebruik van de vlonderladders of steigertrappen.

15. Veiligheidsharnas

Bij het opbouwen van een steiger kan men het best een veiligheidsharnas aantrekken om te beschermen tegen een eventuele val. Het is belangrijk om de vanglijn van het veiligheidsharnas altijd boven het hoofd vast te maken, bij voorkeur zelfs zo recht mogelijk boven het hoofd. De keuze van het ankerpunt zal immers de valfactor bepalen. Hoe hoger de valfactor wordt, hoe groter de lengte nodig om de val te stoppen. Een ankerpunt recht boven het hoofd zorgt voor de laagste valfactor.

16. Vlonderladders

Gebruik altijd vlonderladders om een steiger te beklimmen. Maak nooit gebruik van een schuifladder. Die zullen niet de juiste stabiliteit bieden, zeker bij steigers die meerdere verdiepingen omvatten. Bovendien kunnen te lange schuifladders die tegen een steiger aanleunen, aan het einde fel doorbuigen en de veiligheid in het gedrang brengen.