SPOELEN VAN AIRCOSYSTEEM LOONT

Het hoe en waarom van aircospoelen

Het spoelen van aircosystemen is een regelmatig terugkerend discussiepunt binnen de voertuigindustrie. Autofabrikanten en toeleveranciers van aircoonderdelen hebben vaak geen duidelijke richtlijnen over hoe een aircosysteem gespoeld dient te worden. Deze situatie veroorzaakt veel vragen en onduidelijkheden voor werkplaatsen en airconditioningspecialisten. CarFix zocht voor u uit wat het spoelen van de airco precies inhoudt en hoe de airco-unit gespoeld dient te worden. Verder komt u ook te weten waarom het spoelen van een aircosysteem nu zo belangrijk is. 

SPOELEN VAN HET AIRCOSYSTEEM

Het spoelen van de airco is noodzakelijk om alle verontreinigingen uit het systeem te verwijderen. De minste vervuiling kan immers een goede werking van het systeem en/of de compressor beïnvloeden. Tijdens het spoelen wordt het aircosysteem dus inwendig gereinigd. Dit betekent dat oude olie en metaal- of aluminiumslijtdelen die de aircocomponenten kunnen beschadigen, worden verwijderd. Tijdens een standaardservicebeurt is het immers niet mogelijk om dit soort verontreinigingen uit het systeem te verwijderen. Bovendien zijn sommige onderdelen, zoals de compressor en de expansieventielen, zeer gevoelig voor dit soort verontreinigingen.

WAAROM EN WANNEER SPOELEN?

Het is belangrijk om de airco tijdig te spoelen omdat één verontreiniging in het aircosysteem meteen alle componenten in de airco kan treffen. Complete verontreiniging gebeurt doordat de compressor als enige roterende onderdeel in het systeem olie nodig heeft. Hierdoor wordt de olie mee in het systeem verspreid en heeft elke andere component een dunne laag olie aan de binnenkant. Doordat de olie het grootste deel van de verontreiniging absorbeert, staat het verwijderen van de olie gelijk aan het gedeeltelijk verwijderen van de verontreiniging. Het is verstandig om het airconditioningsysteem te spoelen telkens als de compressor vervangen wordt of als er een indicatie van verontreiniging van het systeem is. Bovendien geeft het expansieventiel altijd een indicatie van de toestand van het systeem. Wanneer deze vervuild is, dienen meteen alle andere componenten nagekeken te worden. Maak er dus ook een gewoonte van om het expansieventiel te vervangen.

MANIEREN VAN SPOELEN

Momenteel zijn er drie verschillende manieren van spoelen:

Spoelen met stikstof

Alleen losse aircocomponenten worden doorgespoeld met stikstof. Dit gebeurt onder hoge druk tot maximaal 40 bar. Met deze methode gaan relatief lage kosten gepaard vanwege de lage kosten van het stikstof en de nodige apparatuur. Bovendien is stikstof gemakkelijk te verwijderen uit het aircosysteem. Nadeel is echter wel dat enkel metaal- en aluminiumdelen kunnen worden verwijderd en er geen automatisch oliemanagement mogelijk is. Ook kunnen enkel de losse aircocomponenten op deze manier worden gespoeld en zijn er toch wel hoge arbeidskosten aan verbonden vanwege het in- en uitbouwen van de componenten.

Spoelen met spoelvloeistof

Bij dit soort spoeling worden de aircocomponenten onder hoge druk gespoeld met speciale spoelapparatuur en chemische vloeistof. Hiermee bekomt men een hoge kwaliteit van reinigen en worden de componenten volledig inwendig gereinigd. Met deze methode gaan wel hoge kosten gepaard vanwege de hoge prijs van de spoelapparatuur en de chemische spoelvloeistof. Verder zijn ook de nadelen van het spoelen met stikstof hier van toepassing. Bovendien is het hier ook mogelijk dat er resten spoelvloeistof achterblijven die achteraf de werking van het airconditioningsysteem kunnen beïnvloeden.

Spoelen met koudemiddel

Sinds 1 januari 2017 mogen nieuwe voertuigen niet langer een klimaatbeheersingssysteem met een koudemiddel met Global Warming Potential (GWP) van meer dan 150 bevatten. In het verleden werd er gespoeld met R134a, dit koudemiddel is vandaag echter wettelijk verboden in nieuwe wagens.
Om deze reden is men o.a. overgestapt op het spoelen met koudemiddel R-1234YF. Om het gehele systeem te spoelen met 1234YF, is het noodzakelijk dat er een aantal componenten overbrugd worden (zie verder). Om een compleet aircosysteem met koudemiddel te spoelen, dient men bovendien te beschikken over een serviceapparaat met spoelfunctie. Bij deze methode is automatisch oliemanagement wel mogelijk. Daarnaast kan het gebruikte koelmiddel achteraf weer gebruikt worden omdat het gereinigd wordt door de spoelfilters en filters van het serviceapparaat.
Zoals eerder vermeld, is het bij deze methode mogelijk om het volledige aircosysteem te spoelen omdat verschillende componenten worden overbrugd. Spoelen met koudemiddel heeft wel slechts een lichte reinigende werking en verwijdert alleen metaaldelen en verontreinigde olie.

VOORDELEN SPOELEN

Voor de werkplaats
• Voorkomt hoge reparatiekosten;
• Reduceert de garantiekosten;
• Verbetert de marktpositie van de werkplaats;
• Verhoogt de klantentevredenheid en de loyaliteit;
• Voorkomt discussies over garantiekosten met onderdelenleveranciers.

Voor de eindklant
• Voorkomt hoge reparatiekosten;
• Langetermijngarantie voor de werking van het aircosysteem.

HOE SPOELEN?

De eerste stap bij het spoelen van het aircosysteem is het demonteren van de voorbumper en de onderplaat om het werken te vergemakkelijken. Vervolgens sluit je het servicestation aan op de wagen en haal je het eventuele resterende koudemiddel uit het systeem. De volgende handeling hangt af van welke spoelmethode er zal worden gebruikt. Spoelen met stikstof en spoelvloeistof vereist de volledige demontage van alle componenten. Bij het spoelen met koudemiddel dient men niet alles te demonteren en kan men de componenten die niet gespoeld mogen worden, overbruggen. Bij beide methodes dienen de verdamper, condensor, de filter/droger, de compressor en het expansieventiel vervangen te worden. Daarenboven wordt er het best tegen de normale stroomrichting gespoeld.

Overbruggen

Bij het spoelen met koudemiddel is het belangrijk dat er een gesloten systeem wordt gecreëerd. Hierbij worden de componenten die niet gespoeld mogen worden, overbrugd:

• Compressor: demonteer de slangen van de compressor en sluit de passende adapter aan op de slangen. Sluit de hoge druk (rode slang) vanaf het servicestation aan op de lagedrukaansluiting van de compressor en op de gasvormige aansluiting van de spoeltank.
• Expansieventiel: demonteer het expansieventiel en sluit uit de adapterkit de passende adapter aan op de verdamper. Indien er geen passende voorhanden is, kan het oude ventiel opgeboord worden. Sluit hierna de originele slangen weer aan op de adapter of het doorboorde ventiel.
• Orificetube: verwijder de orificetube uit de leiding (deze bevindt zich in de hogedrukleiding voor het schutbord in de motorruimte naar de verdamper). Monteer de leiding weer aan elkaar zonder de orificetube. Later dient het ventiel vervangen te worden door een nieuwe. Het is erg belangrijk om hierbij te letten op de pijlrichting zoals het aangegeven staat op de orificetube.
• Droger/filter: demonteer de filter. Sluit uit de adapterkit de passende koppelingen aan op de leidingen en/of condensor en monteer hiertussen de geleverde gele serviceslang uit de adapterkit.
  
  

Nadat al de componenten zijn overbrugd, kan het spoelen in het menu van het aircoservicestation geactiveerd worden. Controleer voor het starten van het spoelproces of het aircoservicestation gevuld is met minimaal 7 kg koudemiddel. Na het spoelproces dient het aircosysteem nogmaals leeggehaald te worden om de restdruk te verwijderen. Vervolgens dienen alle slangen en gemonteerde adapters van het voertuig verwijderd te worden en dienen alle nieuwe niet- spoelbare componenten gemonteerd te worden. Let erop dat door het spoelen ook de oude olie uit het systeem wordt gespoeld en deze na het spoelproces weer aangevuld wordt met het juiste type en de juiste hoeveelheid olie. Omdat het koudemiddelcircuit nooit 100% schoon zal zijn, wordt er aangeraden om een spaanfilter op de aanzuigleiding te plaatsten na het spoelen van het systeem. Hierdoor wordt de compressor beschermd doordat achtergebleven deeltjes op deze manier uit de nieuw gemonteerde unit blijven.

Purgeren

Nadat alles opnieuw geïnstalleerd is, moet het systeem door middel van stikstof onder druk worden gezet. Dit om alle resten van vocht te verwijderen en het systeem volledig te drogen.

Lektest en vullen

Als laatste stap in het spoelingsproces kan het systeem het best gedurende een à twee uur gevacumeerd worden. Indien het systeem dit niet toelaat, is dit een indicatie dat er een lek in het systeem zit dat gelokaliseerd en hersteld dient te worden. Bij het opnieuw opvullen van het aircosysteem kan er eveneens een lekzoekmiddel worden gebruikt om eventuele lekken op te sporen. Voordat het systeem weer in werking wordt gesteld, dient de compressor minstens tien keer gedraaid te worden. Dit om de olie en koelvloeistof in de compressor langzaam in het systeem te duwen.

Benodigde gereedschappen

• Aircoservicecenter: deze machines zijn voorzien van de juiste software met geïntegreerde spoelfunctie voor het spoelen van componenten en om de airco-unit compleet te spoelen.
• Spoelset: tegenwoordig kan de spoelcilinder optioneel achteraan op het servicecenter geschroefd worden. Sommige servicetechnici zijn door deze optie dus nog wel aangewezen op een aparte spoelset.
• Spoeladapterkit: een universele adapterkit is geschikt voor de meest voorkomende aansluitingen van leidingen, expansieventielen, condensors en compressoren.

COMPONENTEN DIE GESPOELD MOETEN WORDEN

• Leiding van compressor naar condensor: Verwijder steeds de demper die in de leiding geïnstalleerd is.
• Condensor: Dit is vooral van toepassing op oudere modellen. Nieuwe modellen kan men niet spoelen vanwege hun complexe doorstroming. Crossflowcondensoren moeten daarom vervangen worden. Om het beste resultaat te bekomen, wordt de condensor het best in en tegen de richting van de doorstroming gespoeld. Daarna dient deze gedroogd te worden met stikstof.

• Hogedrukleiding van de condensor naar:
• De filter/droger en dan de leiding van de filter/droger naar het expansieventiel.
• Het expansieventiel: Afhankelijk van het ontwerp van het systeem dient bij een verontreinigd expansieventiel ook de verdamper gespoeld te worden.
• Lagedrukleiding aan de compressor

• Verdamper
Deze component wordt het best tegen de stroomrichting gespoeld. Ook hier dient er gedroogd te worden met stikstof. Het systeem dient tevens ook minimaal twee tot drie uur gevacumeerd te worden indien de verdamper bij een reparatie gespoeld werd.

Met dank aan: 
Bart Kestermont (Waeco),Geert Janssens (WOW!), Teamec