Houtveredeling als garantie voor een duurzame bescherming

Houtbeschermingsmiddelen in de praktijk

De veelzijdigheid en tijdloze esthetiek van hout zorgt ervoor dat dit natuurlijk product enorm geliefd is voor tal van binnen- en buitentoepassingen. Een goede voorbereiding, correcte behandeling en grondige bescherming zijn dan ook essentieel om de duurzaamheid van het hout te waarborgen. Met een goede aanpak en regelmatige controlebeurten als sleutels tot succes, gaan houttoepassingen moeiteloos een leven lang mee.

De waarde van houtveredeling

Hoewel hout een stevig bouwmateriaal vormt, kunnen diverse elementen de natuurlijke grondstof beschadigen. Onbehandeld hout absorbeert eenvoudiger regen of vocht, wat de kans op schimmelgroei en houtrot doet stijgen. Ook zonlicht of UV-stralen kunnen dankzij hun temperatuurschommelingen leiden tot doorbloedingen, barsten, vervormingen of een vergrijzing van het hout. Maar ook insecten en ongedierte houden ervan om structurele schade te berokkenen door zich te voeden met houtvezels.

Naast deze natuurlijke oorzaken kunnen ook mechanische factoren, zoals harde stoten of wrijvingen met huidvetten, leiden tot een aantasting van het houtoppervlak. Om te voorkomen dat al deze invloeden schade veroorzaken, is het gebruik van houtbeschermingsmiddelen dus sterk aangeraden. Aan de hand van verschillende behandelingen en afwerklagen wordt niet alleen de levensduur van het hout verlengd, maar ook de esthetische kwaliteit verhoogd.

Maatwerk voor elke houtsoort

Als het gaat om houtveredeling, zijn er talloze opties beschikbaar. Elke houtsoort is uniek en vereist daarom een goed afgestemde oplossing. Zo bevatten sommige houttypen specifieke inhoudsstoffen die kunnen reageren op bepaalde producten, of verweert de ene houtsoort zich sneller dan de andere. Verder zijn er voor maatvaste toepassingen andere houtbeschermingsmiddelen nodig dan voor niet maatvaste constructies.

Bovendien speelt ook de plaats van de toepassing een cruciale rol. Buitentoepassingen moeten vaker beschermd worden tegen allerlei weersomstandigheden, terwijl binnentoepassingen sneller beïnvloed worden door mechanische belastingen en esthetische aspecten.

Een goede voorbereiding, correcte behandeling en grondige bescherming zijn essentieel om de levensduur van hout te waarborgen

Duurzaamheidsklasse als leidraad

Om een gebruikte houtsoort van een gepaste bescherming te voorzien, is het nuttig om de duurzaamheidsklassen te raadplegen. Deze classificatie illustreert de mate waarin een houtsoort bestand is tegen verval, bederf, slijtage en andere schadelijke invloeden, waardoor deze zijn oorspronkelijke structuur en eigenschappen behoudt. Op basis van deze verwachte levensduur bestaan er vijf verschillende duurzaamheidsklassen:

1. Zeer duurzaam: gaat 25 jaar en langer mee (bijv. accoya, angelim vermelho, azobe, ipé, mukulungu, padouk)
2. Duurzaam: gaat 15 tot 25 jaar mee (bijv. eiken, thermo grenen, western red cedar)
3. Matig duurzaam: gaat 10 tot 15 jaar mee (bijv. douglas, Siberisch lariks)
4. Weinig duurzaam: gaat 5 tot 10 jaar mee (bijv. grenen, vuren)
5. Niet duurzaam: gaat 5 jaar of korter mee (bijv. berken, beuken, essen, populieren)

Over het algemeen vertonen hardere houtsoorten vaak een grotere duurzaamheid dan zachtere houtsoorten, zoals naaldhout. Hoe hoger de duurzaamheidsklasse, hoe sneller de kans op houtaantasting of houtrot. Het is dus aangeraden om voor buitentoepassingen houtsoorten te selecteren uit een lagere rang. Deze houttypes zijn van nature beter bestand tegen weersinvloeden zoals water en vocht.

Soorten houtveredeling

Alvorens aan de slag te gaan, moet een weloverwogen keuze gemaakt worden met betrekking tot het type houtveredeling. Hoewel er verschillende afwerkingsmogelijkheden bestaan, zal het hout er steeds anders uitzien. Bij het gebruik van transparante systemen kan de houtlook behouden blijven, maar zal het hout altijd iets donkerder uitschijnen.

Transparant gekleurde of dekkende systemen transformeren de houtkleur vanzelfsprekend in een eigen gekozen tint. Bovendien is er een directe correlatie tussen de hoeveelheid pigmentatie in een product en de bescherming tegen UV-licht. Hoe meer pigment, hoe donkerder het systeem en hoe sterker de beschermende invloed op de inwerking van UV-stralen.

Filmvormende beschermingsmiddelen

Houtbeschermingsmiddelen die filmvormend werken, creëren een soort beschermlaag bovenop het houtoppervlak. Dankzij deze filmlaag wordt een verhoogd vochtgehalte voorkomen en krijgen UV-licht en vuil minder kans om schade aan te richten. Ook de weerstand tegen krassen, schokken en vlekken verbetert dankzij een filmvormende afwerklaag.

De meest gangbare producten binnen deze categorie zijn lak en vernis, beide beschikbaar in een watergedragen formule of in een solventgedragen variant. De dekkende en kleurvaste eigenschappen van lakverf geven het hout een intense en diepe kleur. In tegenstelling tot lak, laat vernis de nerfstructuur wel zien. De licht glanzende en ondoordringbare laag die vernis vormt, accentueert op die manier de natuurlijke uitstraling van hout.

Het ene houtbeschermingsmiddel dringt gedeeltelijk in het hout, terwijl andere soorten een soepele en dunne filmlaag creëren

Niet-filmvormende beschermingsmiddelen

Niet-filmvormende houtveredeling maakt logischerwijs geen gebruik van een filmlaag. Deze beschermingsmethoden dringen daarentegen diep in het hout waardoor ze een goede bescherming bieden van binnenuit. Dankzij hun unieke textuur en ademende eigenschappen behoeden niet-filmvormende producten hout van externe factoren zoals vocht en slijtage.

Impregneermiddelen vormen bijvoorbeeld een uitstekende oplossing om de natuurlijke vergrijzing van hout tegen te gaan. Dergelijke reinigings- en beschermingsproducten kunnen ook de vorming van schimmels, algen en groenaanslag verhinderen. Bovendien behoudt de kleurloze samenstelling van impregneermiddelen niet alleen het natuurlijke uitzicht van het hout, maar creëert het ook een optimale basis voor een betere en langere hechting van andere producten.

Ook verschillende oliën bieden een ideale remedie tegen de verwering en vergrijzing van hout. Nadat de olie zich gevestigd heeft in de poriën van het hout, blijft de houtkleur en -structuur deels zichtbaar. Wie toch graag wat pigment aan het hout toevoegt, is beter af met een goede verzadiger, die getypeerd wordt door een fijnere structuur.

Beitsen

Beitsen, ook wel bekend als lazuur, kan zowel een filmvormend als niet-filmvormend karakter hebben. Dit hangt af van de samenstelling van de beits en het beoogde resultaat. Sommige soorten beits dringen met een ademend systeem gedeeltelijk in het hout, terwijl andere soorten lazuur een soepele en dunne filmlaag creëren als decoratieve bescherming.

Van voorbereiding tot behandeling

Vooraleer aan de slag te gaan met de geschikte houtbeschermingsmiddelen, is het cruciaal om de ondergrond goed voor te bereiden. Verwijder daarom eerst oude lagen en herstel eventuele beschadigingen, scheuren of gaten met gepaste vulmiddelen of reparatieproducten. Reinig daarna de houten ondergrond met een zachte borstel, stofzuiger of aan de hand van perslucht om te voorkomen dat vuil en stof zich vermengen met de houtveredeling.

Nadat het oppervlak is schoongemaakt, is het van essentieel belang om het hout eerst te ontvetten met geschikte ontvettingsmiddelen of speciale houtreinigers. Schuur pas daarna de ondergrond lichtjes op met fijn schuurpapier om zo een gladde basis te creëren die een goede hechting van het toe te passen systeem bevordert. Voorkom vervolgens eventuele houtsoortspecifieke problemen, zoals doorbloedingen, door een isolerende primer aan te brengen.

Na het voltooien van deze noodzakelijke stappen kan er overgegaan worden tot de daadwerkelijke houtveredeling. Volg hierbij steeds nauwkeurig de instructies van de fabrikant en gebruik de juiste kwasten, rollers of spuitmateriaal. Neem zorgvuldig de tijd om een gelijkmatige dekking te bereiken en zorg voor een optimale werkomgeving met voldoende ventilatie en een ideale temperatuur. Hierdoor wordt voorkomen dat oplosmiddelen verdampen en er blaasvorming ontstaat op de ondergrond.

Tot slot is het droogproces een onmisbare stap in het houtveredelingsproces. Door rekening te houden met de voorgeschreven droogtijd wordt de hechting en effectiviteit van de houtbeschermingsmiddelen gewaarborgd. Om een optimale hechting te bewerkstelligen tussen verschillende afwerkingslagen, wordt naast voldoende droogtijd ook geadviseerd om grondig te slissen en ontstoffen.

Regelmatig onderhoud als sleutel tot succes

Door zorgvuldig het juiste houttype uit te kiezen en de passende beschermende maatregelen toe te passen, kan men de duurzaamheid van hout merkbaar verbeteren. Een goede behandeling is slechts het halve werk. Na het houtveredelingsproces blijft het regelmatig controleren en onderhouden van het behandelde hout een vitale factor om de levensduur ervan te bestendigen. Een simpele controlebeurt of een nieuw laagje product kan hout dus aanzienlijk levendig houden.

Met medewerking van AkzoNobel - Sikkens, BOSS paints, Mathys, Ralston - Koninklijke Van Wijhe Verf en Sigma Coatings