Niet alleen verf, ook verfpotten worden steeds duurzamer

Ziet de verpakking van verf er binnenkort anders uit? De kans is groot! Europa heeft zijn zinnen gezet op duurzame verpakkingen en dat heeft ook gevolgen voor verfverpakkingen. Vanaf 2030 dienen kunststofverpakkingen een bepaald percentage gerecycleerd materiaal te bevatten. Vanaf 2035 moeten alle verpakkingen 100% recycleerbaar zijn. Dat staat zo in het Europese voorstel van de Packaging and Packaging Waste Regulation dat momenteel op tafel ligt.

NIEUWE EUROPESE REGELGEVING

De Europese regelgeving heeft de laatste jaren flink wat gevolgen gehad voor de productie van verf. Via de REACH-verordening worden gevaarlijke stoffen in verven geweerd en ook de strengere wetgeving rond biociden verplicht verfproducenten tot het herformuleren van hun verfrecepturen. Nu worden ook de verpakkingen door Europa onder handen genomen.

Jacques Warnon, voorzitter van ATIPIC, de Belgische vereniging die verfchemici uit de industriële en academische wereld een platform biedt, volgt de ontwikkelingen in de wetgeving vanop de eerste rij. "De Packaging and Packaging Waste Regulation wordt volledig herzien. De wijzigingen zijn nog niet definitief goedgekeurd, maar verwacht wordt dat de algemene lijnen niet meer zullen veranderen. En die zijn duidelijk. Vanaf 2035 moeten alle verfverpakkingen recycleerbaar zijn. Tegen 2030 dienen verpakkingen in kunststof al uit een bepaald percentage gerecycleerd materiaal te bestaan."

VERFRESTEN VORMEN UITDAGING

De doelstellingen van de Packaging and Packaging Waste Regulation zijn ambitieus, in het bijzonder voor de verfsector. "Tot op vandaag zijn de meeste verfverpakkingen niet recycleerbaar", aldus Jacques Warnon. "Een belangrijke reden hiervoor is dat ze na gebruik vaak nog verfresten bevatten. Voor de recyclage van metalen verpakkingen, die versmolten worden op hoge temperatuur, vormen verfresten niet per se een probleem. Het recyclageproces van kunststof daarentegen laat vandaag meestal geen verfresten toe: de verpakking moet 'schraapleeg' zijn. Verder bemoeilijkt ook het design van vele verfverpakkingen de recyclage. Verpakkingen die uit meerdere materialen bestaan, zoals een kunststof emmer met een metalen handvat, of verpakkingen die uit verschillende types kunststof bestaan, zijn moeilijker recycleerbaar."

Europa stelt ook enkele eisen aan verpakkingen in het algemeen. "Uit de voorsteltekst is nog niet duidelijk welke voorwaarden precies aan de verfindustrie zullen worden gesteld", verduidelijkt Jacques Warnon. "Maar er staat bijvoorbeeld in dat voor drankverpakkingen 80% van de verpakkingen tegen 2040 herbruikbaar zal moeten zijn en dus moet kunnen worden bijgevuld na gebruik. Verder worden er ook restricties opgelegd voor het gebruik van bepaalde substanties die het hergebruik en de recyclage van verpakkingen negatief kunnen beïnvloeden. Voor de verfindustrie kan dit dus ook gevolgen hebben."

KLEINE INSPANNING VAN DE SCHILDER GEVRAAGD

Er is dus werk aan de winkel. IVP Coatings, de Belgische industriefederatie van de verven, lakken, vernissen, inkten en gevelisolatiesystemen, zet zich in om de afvalketen te verduurzamen en om verf en verfverpakkingen in de toekomst circulair te maken.

Lieven Seys, voorzitter van IVP Coatings: "Doelstelling nummer één is: afval vermijden. Enerzijds door nauwkeurig te berekenen hoeveel verf er nodig is voor een project, en anderzijds door enkele oude gewoontes te herzien. Als een schilder drie liter verf nodig heeft, is het beter dat hij drie potten verf van één liter koopt dan dat hij een pot van vijf liter koopt. In die pot van vijf liter blijft dan twee liter verf achter waardoor de recyclage veel moeilijker verloopt. Hoe minder zuiver de pot, hoe groter de kans dat de pot in de verbrandingsoven belandt. We moeten de schilders hierover sensibiliseren."

"Zijn er overschotten", gaat Lieven Seys verder, "dan zou de eerste reflex moeten zijn om de verfresten opnieuw te gebruiken. We zien wel dat professionele schilders verfresten al vaak hergebruiken, bijvoorbeeld als grondlaag in een volgend project. Dat is een goede zaak."

Lieven Seys: "Als een schilder drie liter verf nodig heeft, is het beter dat hij drie potten verf van één liter koopt dan dat hij een pot van vijf liter koopt. In die pot van vijf liter blijft dan twee liter verf achter waardoor de recyclage veel moeilijker verloopt"

"Is er toch verfafval, dan is het zaak om de verfpotten beter te scheiden bij inzameling en niet alles in dezelfde afvalbak te gooien. Door leeg en vol, solvent- en watergedragen, kunststof en metaal ... van elkaar te scheiden, ontstaan er aparte schraaplege afvalstromen die de recyclage vergemakkelijken."

"IVP Coatings zal deze zomer in samenwerking met Valipac een pilootproject opzetten om te testen waar en hoe de inzameling het best dient te gebeuren. We zullen ons hiervoor richten op kleine schildersbedrijven, omdat zij vaak te kleine afvalvolumes hebben om een afvalophaler in te schakelen. In het proefproject zullen de schilders hun afval kunnen binnenbrengen in hun winkelpunt. Dat lijkt ons een voor de hand liggende locatie omdat ze er toch regelmatig over de vloer komen voor aankopen en advies. Vervolgens zullen we testen hoe we het ingezamelde afval het best kunnen sorteren zodat de ophaling en de recyclage zo vlot mogelijk kunnen verlopen", legt Lieven Seys uit.

"Kunststoffen die we zo recycleren, kunnen voor allerlei doeleinden worden gebruikt, zoals voor de productie van opbergboxen, verfbakjes en ook nieuwe PCR-verfpotten (Post-Consumer Recyclaat). Er zijn vandaag al verfpotten op de markt die (groten)deels uit gerecycleerd plastic bestaan."

"Bovendien sleutelen verpakkingsfabrikanten volop aan hun verpakkingen zodat die makkelijker te recycleren zijn en gerecycleerd plastic er onderdeel van kan uitmaken. Aan de targets van Europa voldoen, is een grote uitdaging, maar moet mogelijk zijn. België is trouwens een voorloper op het vlak van afvalrecyclage."

CIRCULARITEIT

"Onze verpakkingen recycleren en de kunststof hergebruiken is natuurlijk één ding, maar vooral de verfresten zijn vandaag de grootste uitdaging. De potten schoonmaken voor het recycleren, is vaak een economische kost en niet noodzakelijk beter voor de impact op het milieu. Beter zou zijn dat de verfresten worden herbenut. Ook in het kader van circulariteit, waarnaar onze economie toch evolueert, is dat belangrijk", beklemtoont Lieven Seys.

"De grote vraag is of we verfresten een nieuw leven kunnen geven? Ze kunnen bijvoorbeeld als kleurmiddel worden gebruikt in beton, maar kunnen we ze ook opnieuw gebruiken in de verfindustrie zelf? Vandaag zijn er nog veel economische en technologische vraagtekens, maar onderzoek hieromtrent is volop aan de gang."

"Een ding is zeker. Sinds de Europese Green Deal is de bereidheid bij de verschillende actoren groot, en staan de neuzen toch meer in dezelfde richting. Er zullen altijd obstakels zijn tijdens het parcours – ik denk dan bijvoorbeeld aan de wetgeving die het voor verffabrikanten niet toelaat om afval te exporteren of om afval van concurrenten te accepteren – maar die pakken we samen wel aan als ze op ons pad komen. Belangrijk is dat er een soort bewustwording wordt gecreëerd en dat alle stakeholders meewerken aan de oplossingen. Vandaag proberen wij een klein steentje te verleggen in de hoop later te kunnen opschalen."