Drogen van hout

Vers geveld hout bevat tot wel 200% vocht. Het idee dat hout binnen een paar dagen, weken of zelfs maanden volledig droog zou zijn, is een misvatting. Het droogproces vraagt om kennis, tijd en aandacht.

Hout: een hygroscopisch materiaal

Hout is hygroscopisch, wat betekent dat het vocht kan opnemen en weer kan afgeven aan zijn omgeving. Dit vochtgehalte bepaalt hoe geschikt hout is voor specifieke toepassingen. Laten we de verschillende stadia van vocht in hout bekijken.

De stadia van houtvochtgehalte

Vers geveld hout

Vers geveld hout bevat zowel vrij als gebonden water. De celwanden zijn volledig verzadigd, terwijl de celholten gedeeltelijk gevuld zijn. Na het vellen begint het water te verdampen en neemt het vochtgehalte af.

Vezelverzadigingspunt (VVP)

Dit stadium wordt bereikt wanneer de celwanden verzadigd zijn, maar de holten geen vrij water meer bevatten. Het vochtgehalte ligt tussen de 22 en 35%, afhankelijk van de houtsoort. Onder het VVP begint hout te zwellen of te krimpen.

Tussenfase

Het vochtgehalte ligt nu onder het VVP. Het hout bevat alleen nog gebonden water en is niet langer verzadigd. In deze fase vervormt hout afhankelijk van de vochtveranderingen. Dit is het meest geschikte stadium voor hout dat in toepassingen gebruikt wordt.

Droge of vochtvrije toestand

Dit is een onnatuurlijke staat die alleen kan worden bereikt door hout langdurig in een oven te drogen. Hierin bevat het hout geen enkel vocht meer.

Waarom het vochtgehalte meten?

Om hout effectief te gebruiken, moet je het vochtgehalte kennen. Er zijn twee methoden die vaak gebruikt worden:

• De ovenmethode: Weeg een nat proefstukje, droog het in een oven op 103°C en weeg het opnieuw. Dit is de meest nauwkeurige methode.
• Elektrische vochtmeter: Hout met een hoog vochtgehalte geleidt elektriciteit beter dan droog hout. Een elektrische vochtmeter meet deze weerstand en geeft een vochtpercentage aan.

Vervormingen door vocht

Hout krimpt of zwelt door schommelingen in het vochtgehalte. Deze vervormingen zijn niet in alle richtingen gelijk. Afhankelijk van de richting van de vezels en de plaats in het rondhout, kan het hout axiaal, radiaal of tangentiëel vervormen.

Het juiste vochtgehalte is essentieel voor de toepassing waarvoor je het hout wilt gebruiken. Zo voorkom je dat het materiaal ongewenst vervormt, scheurt of beschadigt.

Welke droogprocessen bestaan er?

Tijdens het droogproces verdampt het water uit het hout totdat het gewenste vochtgehalte is bereikt. Elke houtsoort heeft hierbij zijn eigen droogcyclus, wat betekent dat er verschillende methoden en technieken worden toegepast om het droogproces optimaal af te stemmen op de specifieke eigenschappen van het hout.

1. Heb je thuis een houtmijt? Dan maak je gebruik van natuurlijke droging. Bij deze methode wordt het hout simpelweg op een droge, goed geventileerde plek gestapeld en beschermd tegen regen en directe zon. Door de luchtcirculatie tussen de stapels verdampt het vocht langzaam, waardoor het hout op een natuurlijke manier droogt.
2. Kunstmatige droging wordt uitgevoerd in gesloten ruimtes waar geklimatiseerde lucht het proces versnelt. Bij deze methode blazen ventilatoren warme lucht door de houtstapels, terwijl de vrijgekomen waterdamp efficiënt naar buiten wordt afgevoerd. Afhankelijk van de instellingen kan dit plaatsvinden bij matige tot hoge temperaturen, waardoor het droogproces aanzienlijk sneller verloopt dan bij natuurlijke droging.
3. Kunstmatig drogen kan ook met behulp van een warmtepomp. Hierbij zuigt een koelgroep de waterdamp uit het hout aan, waarna de lucht wordt opgewarmd en opnieuw door de houtstapels wordt geleid. Dit proces verloopt volledig binnen een gesloten systeem, waardoor er geen afvoer naar buiten nodig is. Het is een efficiënte en energiezuinige methode om hout te drogen.
4. Bij kunstmatige vacuümdroging wordt de druk in de droogoven verlaagd, wat het droogproces aanzienlijk versnelt. Door de lagere druk verdampt het water sneller, waardoor het houtvocht efficiënter wordt afgevoerd. Deze methode is bijzonder geschikt voor situaties waarin snelheid en precisie belangrijk zijn.