Ook voor jonge werknemers zijn mentaal welzijn en loopbaanbegeleiding belangrijk

Belangrijkste werkbaarheidsknelpunt voor jongeren is werkstress

Nieuwe cijfers uit de Werkbaarheidsmonitor van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid tonen aan dat het werkbaarheidsrapport van jonge werknemers steeds minder verschilt van dat van hun ‘oudere’ collega’s. Ze verliezen de laatste jaren hun betere uitgangspositie voor werkbaar werk. Zo heeft ruim een derde (35,9%) van de jonge werknemers tussen 18 en 35 jaar in Vlaanderen werkstressklachten. 13,0% van hen heeft burn-outsymptomen.

Meer investeren in welzijn en begeleiding

Om deze jonge talenten gemotiveerd en duurzaam aan de slag te houden, zijn extra maatregelen en begeleiding nodig. Daarom vraagt de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) aan de Vlaamse Regering om meer te investeren in het mentaal welzijn en de loopbaanbegeleiding van jonge werknemers. Ook voor Jong SERV, het jongerenforum van de SERV, is dit een topprioriteit.

Topprioriteit voor het beleid

Anton Obbels, Jong SERV: “Ik zie enorm veel jongeren met veel enthousiasme aan hun carrière beginnen. Het SERV-rapport toont aan dat werkbaar werk en mentaal welbevinden een topprioriteit moeten zijn voor het beleid. We kunnen het ons niet veroorloven om deze gemotiveerde talenten te verliezen. Maak daarom de geestelijke gezondheidszorg toegankelijker voor jongeren en besteed genoeg aandacht aan een degelijke begeleiding op de werkvloer bij het begin van de loopbaan.”

Het werkbaarheidsrapport van jonge werknemers

De werkbaarheidsmonitor van de SERV, een grootschalige werkbaarheidsmeting die de kwaliteit van jobs in Vlaanderen om de vier jaar in kaart brengt, focust op vier werkbaarheidsindicatoren: werkstress, motivatie, werk-privébalans en leermogelijkheden. Uit het werkbaarheidsrapport 2023 blijkt dat 52,5% van de jonge werknemers (18-35 jaar) een werkbare job heeft zonder knelpunten. 47,5% heeft een job met één of meerdere werkbaarheidsknelpunten.

Een overzicht:

• Kijken we naar werkstress dan heeft twee derden van de jonge werknemers er geen overmatige last van. Anderzijds worstelt ruim een derde van de jongeren (35,9%) met werkstressklachten. Bij 13,0% is er sprake van burn-outsymtomen.
• Vier op de vijf jonge werknemers is gemotiveerd aan het werk. Voor 20,4% duiken er motivatieproblemen op.
• Het overgrote deel van de jonge werknemers heeft de balans tussen werk en privé in evenwicht (86,8%). Ook voor leermogelijkheden op het werk zit het goed: 90,6% heeft voldoende kansen om bij te leren op het werk.

Inzetten op mentaal welzijn en loopbaanbegeleiding

Het belangrijkste werkbaarheidsknelpunt voor jongeren is werkstress. Terwijl bij eerdere metingen jonge werknemers altijd beter scoorden, kampen ze nu in dezelfde mate met burn-outsymptomen als hun ‘oudere’ collega’s. Voor werkstressklachten was die evolutie al langer aan de gang.

Naast laagdrempelige, toegankelijke en geïntegreerde zorg op maat van jongeren met spannings- en welzijnsklachten, pleit Jong SERV daarom ook voor loopbaanbegeleiding voor jongeren. Al vroeg nadenken over de job die echt bij jou past, bv. met loopbaancheques kan jongeren leiden naar een meer werkbare job.

Gemma Vanmarsenille, Jong SERV: “De werkbaarheidsmeting toont aan dat jongeren net zo vatbaar zijn voor burn-out als hun oudere collega’s, maar liefst 13% heeft burn-outsymptomen. Dit wijst erop dat het risico op burn-out een probleem is dat generaties overstijgt. Daarom het voorstel van de SERV en Jong SERV om loopbaancheques ook voor jonge werknemers al mogelijk te maken. Nu kan dat pas na zeven jaar werken. Loopbaanbegeleiding is ook in het begin van de loopbaan al nuttig.”

Bij de groep jonge werknemers maken leeftijd en opleidingsniveau nauwelijks of geen verschil voor werkstress en burn-out. Wel scoren vrouwelijke jonge werknemers significant slechter dan mannen. Het aandeel jonge vrouwen met burn-outsymtomen (15,6%) ligt ongeveer dubbel zo hoog als bij mannen (8,8%). Verder blijkt uit de werkbaarheidsmeting dat er ook bovengemiddeld veel jonge zorg- en onderwijsmedewerkers met burn-outsymtomen zijn (respectievelijk 18,0% en 16,6%). Ook werknemers met een arbeidshandicap lopen een hoger risico (25,9%).

Jonge werknemers houden voorsprong in bijleren

Maar er is ook positief nieuws. Heel wat jonge werknemers volgen (interne) opleidingen en leren bij op de werkvloer. Zo ontwikkelen ze verder hun competenties en zorgen ze dat ze goed bijblijven in de branche waarin ze werken. Zowel tegenover de eerste werkbaarheidsmeting in 2004 als tegenover de vorige meting van 2019 boeken de jonge werknemers nog vooruitgang.

Jonge werknemers presteren ook beter op het gebied van leermogelijkheden dan hun ‘oudere’ collega’s, hoewel de cijfers daar ook in de lift zitten. Jonge werknemers die maximaal een diploma secundair onderwijs behaalden, rapporteren wel vaker onvoldoende leermogelijkheden dan jongeren met een diploma hoger onderwijs.

Uit eerder onderzoek van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid bleek al dat jonge werknemers tijdens de eerste jaren van hun loopbaan grote nood hebben aan begeleiding, coaching, ontwikkeling en groei. Het is dus belangrijk om ze voldoende kansen en mogelijkheden te geven om te leren, zich te ontwikkelen en expertise op te bouwen. Zo kunnen ze hun weg vinden en verder groeien op de arbeidsmarkt.