Toiletten anno 2025: contactloos, stil en op regenwater

De wc is al lang geen louter utilitair product meer. Achter het porselein schuilt een wereld van hydraulica, elektronica en akoestiek. Voor de Belgische markt tekenen zich in 2025 vier duidelijke lijnen af: hygiëne en comfort, water- en energie-efficiëntie, snelle en stille montage en regulatorische druk richting regenwatergebruik. Dit zijn de concrete implicaties op de werkvloer van de installateur.

Randloze keramiek en contactloos spoelen

Randloze keramiek blijft de norm in het middensegment. Het gebrek aan spoelrand beperkt vuil- en kiemnestjes en versnelt het poetsen. Fabrikanten combineren dit met harde, kalkwerende glazuren en snel losklikbare zittingen.

In de publieke en semi-publieke sector groeit contactloos spoelen door infraroodsensoren: wave-to-flush-platen of automatische naspoeling reduceren aanraakpunten en dus kruisbesmetting. 

Aandacht voor bio-aerosolen

Recente studies bevestigen het bestaan van bio-aerosolen bij spoelen. Wanneer een toilet wordt doorgespoeld, ontstaat er een fijne nevel van waterdruppeltjes die zich in de lucht verspreidt. Die druppeltjes, ook wel bio-aerosolen genoemd, kunnen resten van urine of fecaliën bevatten en daardoor bacteriën of virussen meedragen. Vooral in publieke of drukbezochte sanitaire ruimtes is dit relevant, omdat er daar veel gebruikers na elkaar komen en de ventilatie vaak beperkt is.

Deze deeltjes kunnen zich soms tot meer dan een meter boven de wc-pot verspreiden en tot enkele minuten in de lucht blijven hangen. Dat bevestigt eerdere vermoedens, maar geeft nu hardere cijfers en beelden die beleidsmakers, architecten en hygiëne-experten overtuigen. Ventilatieopzet en de plaatsing van sensorgestuurde spoeling krijgen zo meer gewicht in bestekken.

Een goed geplaatste en voldoende krachtige ventilatie vermindert de concentratie van bio-aerosolen in de ruimte. Dat kan door hogere luchtwisselingen per uur te voorzien of door afzuigpunten dichter bij het toilet te plaatsen. Contactloze spoelsystemen verminderen het aantal aanraakpunten en verlagen dus het besmettingsrisico.

Maar de timing van zo’n spoeling is ook van belang. Als een systeem meteen na het rechtstaan doorspoelt, terwijl de gebruiker nog vlakbij is, kan die in direct contact komen met de nevel. Sommige fabrikanten voorzien daarom een korte vertraging of programmeerbare interval.

Douche-wc instapmodellen

In het comfortsegment zet de douche-wc door, nu ook met instapmodellen die de drempel verlagen. Voor de installateur betekent dit: extra aandacht voor elektriciteit nabij het wandcloset.

Het geaard stopcontact moet bereikbaar zijn voor onderhoud of vervanging, maar mag niet in direct contact komen met water of condens. Fabrikanten geven meestal richtlijnen voor de ideale positie ten opzichte van het inbouwreservoir en de pot.

De meeste douche-wc’s zijn wandhangend en dus gemonteerd op een inbouwframe. In dat frame moet ruimte voorzien zijn voor de kabeldoorvoer. Bovendien moet het mogelijk blijven om het toestel later te servicen of kabels te vervangen, zonder de volledige wand te moeten openbreken. Vaak gebeurt dit via een serviceluik of langs de opening van de bedieningsplaat.

Regenwater wordt de regel

Vlaanderen verscherpte de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) Hemelwater (in werking sinds 2 oktober 2023, met verduidelijkende FAQ geüpdatet op 26 juli 2024). Vlaanderen wil elk druppeltje regenwater zoveel mogelijk lokaal houden en benutten.

Daarom legt de GSV drie duidelijke verplichtingen op voor nieuwbouw en ingrijpende renovaties: er moet regenwater opgevangen worden, overtollig regenwater dat niet meteen kan worden gebruikt, moet infiltreren in de bodem of tijdelijk gebufferd worden en het opgevangen regenwater moet waar mogelijk worden ingezet voor toepassingen die géén drinkwaterkwaliteit vereisen. Dat gaat concreet over toiletspoeling, wasmachines, poetskranen of het besproeien van de tuin.

Toiletspoeling staat expliciet bovenaan het lijstje van toepassingen. Dat vertaalt zich op de werf in grotere volumes voor regenwaterputten, gescheiden circuitvoering (verboden koppeling met drinkwater) en dimensionering van infiltratievoorzieningen.

Ook buiten Vlaanderen is de trend richting optimale aansluiting van toiletten op regenwater duidelijk: Brusselse richtlijnen en tools sturen zelfs op het ‘optimale aantal toiletten’ dat je op de recuperatietank zet. Voor installateurs in grensprojecten is het dus raadzaam die lokale rekenhulpen te hanteren.

Als gevolg hoort bij elk nieuwbouw- of ingrijpend renovatiedossier de vraag ‘wc op regenwater?’. Koppel dit aan advies over filters (dakfilter en filter voor de pomp) en keerkleppen om regenwater en stadswater gescheiden te houden.

Daarnaast is de kans op vervuiling of kalkaanslag in de leidingen groter. Daarom is het cruciaal dat het inbouwreservoir of de aansluitingen langs de bedieningsplaat bereikbaar blijven. Zo kan een installateur een filter, pomp of klep nakijken zonder de volledige wand open te breken. Fabrikanten spelen hierop in door servicetoegang via de bedieningsplaat te voorzien, maar de installateur moet dit expliciet controleren bij bestelling en montage.

Stiller spoelen

Waar voorheen de focus lag op spoelkracht bij lage volumes, zien we anno 2025 een duidelijke akoestiekverschuiving: demping in vlotterkranen en spoelventielen, verbeterde stroomgeleiding in het keramiek en gepatenteerde spoelkanalen verminderen vul- en spoelgeluid.

Dat maakt het verschil in compacte woonunits, zorgkamers en hotelkamers. Fabrikanten claimen meetbaar stillere systemen ten opzichte van klassieke technieken. Dat is een nuttig verkoopargument wanneer nachtrust of privacy telt.

Zo zorgen draaikolksystemen voor de spoeling van wc’s niet alleen voor een stillere spoeling en minder spatten, maar eveneens voor een hogere efficiëntie want er is minder water voor nodig.

Sneller plaatsen

De markt evolueert duidelijk naar systemen die de installateur tijd en kopzorgen besparen. Fabrikanten brengen steeds vaker voorgeassembleerde inbouwframes op de markt, waardoor het monteren sneller en met minder fouten verloopt. Bedieningsplaten worden niet langer vastgeschroefd maar met een eenvoudige magnetische klik bevestigd, zodat ze meteen juist zitten en achteraf gemakkelijk te demonteren zijn.

Ook de vlottertechniek is slimmer geworden: zelfinstellende hoogtes zorgen ervoor dat het waterniveau automatisch correct staat, zonder dat de installateur daar extra tijd of gereedschap aan hoeft te besteden. Bij sensorgestuurde spoelsystemen maakt men het eveneens eenvoudiger. Testprogramma’s laten toe om het spoelinterval of het spoelvolume rechtstreeks via de plaat te wijzigen, waardoor ook de inregeling bij de oplevering een stuk vlotter verloopt.

Compacte toiletten met verhoogde zithoogtes

De badkamer van vandaag wordt steeds compacter en tegelijk moet ze meer functies verenigen dan vroeger. Dat heeft directe gevolgen voor de keuze van het toilet. Waar de klassieke modellen vroeger standaardafmetingen hadden, groeit de vraag naar compacte toiletten met verkorte diepte die toch de vereiste spoelprestaties halen volgens de project-specificaties uit EN 997.

Zeker in stedelijke appartementen en kleinere renovatieprojecten speelt dit een doorslaggevende rol: de gebruiker wil comfort behouden, maar zonder dat de pot te ver in de ruimte uitsteekt. Fabrikanten spelen hierop in met modellen die nauwelijks inleveren op functionaliteit, maar wel het verschil maken in bewegingsruimte.

Daarnaast zorgt de vergrijzing van de bevolking voor een duidelijke verschuiving naar ergonomische oplossingen. Steeds meer gezinnen wonen in intergenerationele woningen of passen hun badkamer aan op ouder worden. In die context zijn verhoogde zithoogtes geen luxe maar een echte noodzaak.

De juiste framekeuze laat toe om het closet hoger te monteren, zodat rechtstaan en gaan zitten minder inspanning vraagt. Voor zorginstellingen of woningen met bewoners met beperkte mobiliteit is dit vaak een belangrijk selectiecriterium. Ook de mogelijkheid om steunen of hulpbeugels degelijk te verankeren in het frame maakt een groot verschil voor comfort en veiligheid.

Tegelijk groeit het esthetische aspect. Waar vroeger functionaliteit primeerde, zien we nu dat eindgebruikers ook bij toiletten aandacht vragen voor uniforme vormgeving. Bedieningsplaten zijn er daarom in rechthoekige, ovale of ronde vormen en in uiteenlopende afwerkingen, van matzwart tot geborsteld metaal. Ze worden steeds vaker afgestemd op kranen, douche- en badarmaturen en andere accenten in de badkamer.

Duurzaam materiaal & EPD’s: de stille differentiator

Naast waterbesparing komt materiaalimpact onder de loep: wie meedingt in aanbestedingen ziet steeds vaker EPD’s (Environmental Product Declarations) en vermelding van lage-energie-bakprocessen of gerecyclede materialen.

Hoewel dit minder zichtbaar is op de winkelvloer, maakt het wel het verschil in b2b. Fabrikanten publiceren hierover in hun jaar- of duurzaamheidsrapporten; check die fiches bij selectie. (Zie bv. innovatie- en R&D-overzichten in recente bedrijfsrapporten.)