11 Tips om je tuin te wapenen tegen hitte en droogte

We krijgen de laatste tijd steeds vaker te kampen met langere periodes van droogte én met intensere regenbuien. Enerzijds droogt je tuin uit door gebrek aan regenval over een langere periode, anderzijds kunnen je planten het regenwater dat na die periode dan valt niet slikken. Hoog tijd dus om eens stil te staan bij hoe je je tuin aan dit veranderende klimaat kan aanpassen.

 

Schaduw creëren

Zowel voor jezelf, als voor je planten en voor de dieren die je tuin bezoeken, is het op schroeiende dagen belangrijk dat er genoeg schaduw is. Het zorgt er niet alleen voor dat het aangenamer vertoeven is, de bodem zal ook minder snel uitdrogen.

1. Op het terras

Om ervoor te zorgen dat het aangenaam vertoeven wordt voor jezelf, kan je op je terras met een luifel, parasol of een terrasoverkapping al voor wat beschutting zorgen. Als je je overkapping nog uitrust met een zonweringdoek, heb je meteen wat extra afkoeling. Voor de dakbedekking van je overkapping of pergola kan je ook schaduw en afkoeling bekomen met gepaste beplanting. Denk aan kamperfoelie of een druivelaar.

Ook elders op het terras kan beplanting voor de nodige afkoeling zorgen. Kies robuuste planten die wel wat hitte kunnen verdragen. Doe inspiratie op in mediterraanse flora. Vijgenstruiken en oleanders kunnen bijvoorbeeld best hoog worden, en zo voor extra schaduw zorgen.

MEER WETEN:
> Hoe de dakbedekking kiezen voor je terrasoverkapping?
> Een mediterraans terras: hoe ziet dat eruit?

2. Langs de gevel

Bevindt je tuin zich tussen stenen muren? Dan zullen die stenen ook veel warmte opslaan en afgeven, wat voor veel extra warmte in je tuin zorgt. Overweeg daarom om gevelbeplanting te voorzien, of een echte groene gevel waarbij klimplanten op een houten of metalen roosterwerk worden aangebracht. Ook hier is kamperfoelie of klimop een goede oplossing die voor heel wat afkoeling kan zorgen. Daarnaast oogt het – mits een jaarlijkse snoeibeurt – ook zeer fraai.

MEER WETEN:
> Wat is een groene gevel?

3. In de tuin

In de tuin zelf voorzie je uiteraard ook genoeg schaduwplekken, om ervoor te zorgen dat de bodem minder snel uitdroogt. Dat doe je idealiter door bomen te planten.

Ofwel kies je een boomsoort in functie van de plek waar je schaduw wil creëren, ofwel kies je een boom omwille van zijn uitzicht of soortspecifieke kenmerken (de bloemen, vruchten ...), en is de schaduwplek een secundaire zorg. In ieder geval kies je een boom niet zomaar. Kies een boom die in je tuin past. Ga na hoe hoog de boom wordt, of hij compatibel is met de grondsoort van je tuin, hoe het zit met het wortelgestel en of de boom geen last zal hebben van andere bomen.

Idealiter kies je voor boomsoorten die zowel droge als natte periodes aankunnen én het water van diep genoeg kunnen halen. Eik of esdoorn zijn traditionele, goede keuzes. Deze doen immers een beroep op dieper grondwater, waardoor er genoeg water overblijft voor je grasmat en andere, minder diep wortelende planten. In een kleinere tuin is een lijsterbes ook steeds een goede optie.

EEN BOOM PLANTEN: TIPS
– Plant geen boom als er vriesweer wordt voorspeld. 
– Wees aandachtig voor de plantafstand. In principe plant je een boom op minstens 2 m van de perceelgrens.
– Een jonge boom heeft in het begin steun nodig, dus is het best om er een paal naast te zetten bij aanplanting.

MEER WETEN:
> Hoe plant je een boom?

 

Omgaan met regenwater

Het is vanzelfsprekend dat je regenwater gebruikt voor alle toepassingen in je tuin. Het bevat geen kalk, dus je planten varen er beter bij dan met drinkwater. Ook zal je flink wat besparen op je waterfactuur.

4. Regenwater opvangen

De dakgoten langs je woning leiden waarschijnlijk naar de regenwaterput die je woning binnenshuis van regenwater voorzien. Soms is de regenput echter te ver om er makkelijk de regenpijp langs je woning, van je tuinhuis of serre op aan te sluiten. Het regenwater opvangen in een grote regenton is dan de oplossing. 

MEER WETEN:
> Regenwater recupereren van A tot Z
> Tips bij de keuze en plaatsing van je regenton

5. Regenwater gebruiken

Als je in droge periodes je planten gaat besproeien, doe je dat dus het best met het regenwater dat je opvangt. Idealiter heb je hiervoor een regenton met een kraantje waarop je je tuinslang kan aansluiten. Als je dat niet hebt, zijn een besproeiingspomp of een regentonpomp ook goede opties.

TIP
Om je planten weerbaarder te maken, is het beter om tijdens droge periodes één keer per week veel regenwater te geven ('s avonds, wanneer de zon onder is), dan elke dag een beetje. De wortels zullen immers dieper de grond in gaan op zoek naar water, wat de plant sterker maakt.

In een border of in je moestuin is het, ter besparing, misschien wel meer opportuun om voor een druppelbevloeiingssysteem te gaan. Een druppelsysteem kan zeer precies het water daar brengen waar het het meest nodig is: bij de wortel van de plant. Doordat er in dat proces weinig extra water wordt verbruikt, bespaart een druppelbevloeiingssysteem wel tot 50% water.

MEER WETEN:
> Welke waterpomp gebruik je waarvoor?
> Hoe je tuin bewateren?

 

Regenwater infiltreren

Regenwaterinfiltratie houdt in dat je regenwater afvoert en terug afgeeft aan de bodem, om zo wateroverlast een halt toe te roepen en je steentje bij te dragen aan de grondwaterreserves. 

6. Via je bestrating

De overgang van huis naar tuin verloopt vaak via een terras, met rondomrond de woning nog een tuinpad erbij. Stenen klinkers en tegels slaan echter veel warmte op tijdens de dag, die ze 's nachts terug afgeven. Daardoor kan je tuin, zeker tijdens hete zomerperiodes, niet genoeg afkoelen, wat het uitdrogen versnelt. Hoe meer bestrating, hoe moeilijker het regenwater kan wegvloeien in de grond.

Daarom overweeg je best om in de eerste plaats zo min mogelijk te verharden. Uiteraard heeft een terras of een pad zijn nut. Een tuinpad kan je een leuke touch geven door, in de plaats van een doorlopend tegel- of klinkerpad, te kiezen voor stapstenen met beplanting ertussen. Dat kan gewoon gras zijn, maar je kan ook kiezen voor andere plantjes die tegen wat beloop kunnen, zoals loopkamille, kruiptijm of bonte salie.

Voor terrassen bestaan er tegenwoordig heel wat oplossingen qua waterdoorlatende (doorheen de bestrating) of waterpasserende (langs de tegels of klinkers, via de voegen) bestrating. Ook halfverharding, zoals siergrind, is hierbinnen een populaire optie.

7. Wadi of buienborder

Je kan ook opteren voor een wadi, een verzinking in je tuin waarlangs het regenwater tussen beplanting (meestal gras, maar ook bijvoorbeeld gele lis of kattenstaarten zijn goede opties) kan wegvloeien. Deze is minstens 30 cm diep. Een minder diepe verzinking kan ook, dan spreken we van een buienborder. Die wordt meestal aangelegd langs een oprit of een tuinpad en is doorgaans niet dieper dan 15 cm.

Een wadi is echter niet overal mogelijk. Dat kan je testen met enkele emmers water. Graaf in je tuin enkele gaten van 30 cm diep en vul ze met een emmer. Loopt het water binnen de 15 minuten weg? Dan infiltreert het water zeer goed. Als het water na een uur nog niet is weggezakt, dan infiltreert de grond niet optimaal. Sowieso gedijt een wadi beter bij een zandgrond dan bij een klei- of leemgrond. Bij een wadi in een klei- of leemgrond voorzie je zeker een extra laag van grind of lavastenen, eventueel in een infiltratiekoffer bekleed met een geotextiel.

8. Ondergronds

Indien mogelijk kan je in je tuin ook een ondergronds infiltratiesysteem voorzien. Zo'n installatie met infiltratieblokken bestaat uit speciale, absorberende rotswolblokken of blokken met een geotextiel doek rond, die worden ingegraven in een sleuf in de tuin. De blokken worden aangesloten op een inspectieschacht, een buis, die op zijn beurt in verbinding staat met de afvoerpijp of de overloop van je regenwaterput.

9. Afvoergoten

Is je bestrating niet waterdoorlatend? Dan zijn afvoergoten of afvoersleuven ook een optie om vlot regenwater af te voeren. Je kan deze meteen laten uitkomen bij een ondergrondse infiltratievoorziening, of je kan deze aansluiten op de overloop van je regenwaterrecuperatiesysteem, en die op zijn beurt laten aansluiten op een ondergrondse infiltratievoorziening.

Met dergelijke goten kan het water bij intense regenval gecontroleerd wegstromen. Laat je alles ongecontroleerd naar de tuin stromen, dan krijgt die langs de rand van het terras plots heel veel water te slikken. Een zompige bodem en modder zijn dan het gevolg. Met een goede afwatering en infiltratie voorkom je dat.

MEER WETEN:
> Waterdoorlatende bestrating: wat zijn de mogelijkheden?
> Hoe een oprit met grind en stabilisatiematten aanleggen
> Regenwater infiltreren via afvoergoten
> Regenwater infiltreren via een wadi: hoe verloopt dat?
> Hoe water ondergronds infiltreren?

 

Andere tips

10. Mulchen

Om ervoor te zorgen dat je bodem niet te snel uitdroogt, kan je ook mulchen. Dat wil zeggen dat je de bodem bedekt met organisch materiaal dat zowel beschermt als de nodige voeding voorziet. Tussen je planten kan je dat doen met gehakseld snoeiafval, compost of gedroogd gras. Let er enkel op dat je bodem vochtig genoeg is voor je de mulchlaag aanbrengt.

Ook op je grasperk kan je makkelijk mulchen. Heel wat grasmaaiers zijn intussen uitgerust met een opzetfunctie waarbij het gras extra fijn versnipperd en verspreid wordt over je gazon tijdens het maaien, waarna het snel verteert en de grasbodem organisch wordt gevoed. Het zal ervoor zorgen dat je gras langer groen blijft, en je dus minder moet sproeien.

TIP
Om sterker gras te verkrijgen, ga je sowieso niet te vaak maaien. Langer gras is immers beter bestand tegen droogte en hitte én het houdt water beter vast, wat de infiltratie van regenwater in de bodem bestendigt.

MEER WETEN:
> Hoe je gras maaien: technieken en tips

11. Diversiteit

Een biljartvlak gazon als tuin wordt in de toekomst minder evident. Hoe weerbaar je gras ook is, het is vaak beter om er wat variatie in te brengen met andere planten die dieper wortelen en minder water nodig hebben (denk aan klaver, ooievaarsbek, madeliefjes ...). Je kan de natuur wat zijn gang laten gaan, maar een gecontroleerde aanpak met bloemenborders of bloemenweide is uiteraard ook een optie.

MEER WETEN:
> Hoe een natuurlijke tuin aanleggen
> Hoe een bloemenweide aanleggen