Met bijverwarming verhoog je het comfort in de badkamer

Combineer vloerverwarming met bijverwarming voor optimaal resultaat

De zomer is nog maar net achter de rug en de koudere dagen staan al voor de deur. Wat is er dan fijner dan een warme douche of een ontspannend bad, gevolgd door afdrogen in een behaaglijk verwarmde badkamer? Vloerverwarming zorgt voor warme voeten, maar de combinatie met bijverwarming in de badkamer zorgt voor nóg meer comfort.

Vloerverwarming

De badkamer is een ruimte waar comfort vooropstaat. Trillende benen en koude voeten na het douchen is iets wat we absoluut willen vermijden. Vloerverwarming is daarbij de perfecte oplossing en kan dienen als basisverwarming in de badkamer. Het systeem werkt op lage temperatuur (30-33°C), waardoor het een lager verbruik heeft. Vloerverwarming is overigens onzichtbaar, waardoor er extra ruimte is voor bijvoorbeeld opbergruimte.

Vloerverwarming helpt vochtigheid in de ruimte te reduceren en vermijdt zo condensatie en schimmelvorming

Doordat het vooral stralingswarmte afgeeft, ontstaat een aangenaam warmtegevoel zonder luchtverplaatsing of stofcirculatie. Er wordt een uniforme warmte gecreëerd wat betekent dat de ruimte geleidelijk zal opwarmen, maar de afgifte op elke plaats identiek zal zijn. Bovendien draagt vloerverwarming bij tot een droger binnenklimaat: het helpt de vochtigheid in de ruimte te reduceren en vermijdt zo condens en schimmelvorming, wat vooral in vochtige ruimtes zoals de badkamer een groot voordeel is. Koelen van de badkamer is ook een optie, maar wordt niet aangeraden om tijdens de zomerperiode te doen. De badkamer beschikt dan over een relatief hoge luchtvochtigheidsgraad, waardoor je condens op de vloer krijgt. 

Vloerverwarming is compatibel met warmtepompen. Het is zelfs zo dat men verplicht is om in nieuwbouw een warmtepomp te installeren. Voor renovaties kan vloerverwarming wel nog worden gecombineerd met de gasketel.

Trage reactietijd

Een belangrijk aandachtspunt is echter de reactietijd. Vloerverwarming is traag, zeker bij klassieke natte systemen waar de buizen in een dikke chape liggen. De massa van die chape moet eerst opwarmen vooraleer de ruimte op temperatuur komt. Naast het klassieke natte systeem bestaan ook droogsystemen of freessystemen, waarbij de leidingen net onder de tegels liggen, wat een snellere reactietijd biedt.

Niettemin is het belangrijk om een bufferlaag te behouden voor een egale warmte, want hoe dichter de buizen bij de tegels gelegd worden, hoe groter de kans is dat de tegel in lijnen opwarmt. Door de buizen zo dicht mogelijk te leggen, creëer je een maximaal vermogen. Een legafstand van 10 cm is vaak de norm. Maak de kring van de lengte niet té lang om de drukval beperkt te houden. Anders kan de aanvoer- en retourtemperatuur elkaar gaan beïnvloeden.

Beperkte ruimte

Hoewel vloerverwarming zowel in grote als kleine badkamers kan worden toegepast, is het vooral efficiënt bij grotere ruimtes. Vloerverwarming onder bad of douche komt niet vaak voor. Onder een bad kan je namelijk geen afgiften genereren. Wat vloerverwarming onder de douche betreft, kan dat naargelang het type douche. Indien de klant over een inloopdouche beschikt die volledig betegeld is, is vloerverwarming wel een optie, mits de buizen op een minimale afstand van 30 cm van de afvoer worden geplaatst.

Omdat de beschikbare vloeroppervlakte in kleine badkamers dus beperkt is, is het aangeraden om vloerverwarming met bijverwarming te combineren voor een optimaal resultaat. Maar zelfs in grotere badkamers, waar vloerverwarming op zichzelf voldoende vermogen kan leveren, is het aanbevolen om bijverwarming te installeren. Dit kan de opwarmtijd verkorten en het comfortgevoel verhogen.

Soorten bijverwarming

Radiatoren en handdoekradiatoren

Klassieke radiator

Een klassieke radiator werkt doorgaans op basis van een elektrische weerstand of een hydraulisch circuit. Bij een elektrische uitvoering wordt warmte opgewekt via een weerstand die de radiator of het toestel opwarmt. Bij hydraulische varianten circuleert warm water door de radiator. In sommige modellen wordt de werking gecombineerd: een hydraulische radiator die aanvullend is uitgerust met een elektrische weerstand, zodat het toestel ook in het tussenseizoen gebruikt kan worden wanneer de centrale installatie niet draait.

Steeds vaker worden radiatoren ontworpen om niet alleen te verwarmen, maar ook te koelen. Dit gebeurt via lage-temperatuurcircuits, waardoor ze goed aansluiten op hernieuwbare energiebronnen en duurzame installaties. Voor installateurs betekent dit dat een radiator in de badkamer niet langer enkel als klassieke warmtebron fungeert, maar ook deel kan uitmaken van een breder systeem dat inspeelt op energie-efficiëntie en toekomstgericht comfort.

Handdoekradiator

Een handdoekradiator is een specifiek type radiator dat naast ruimteverwarming ook de functie van handdoekdroger vervult. De werking is vergelijkbaar: warmte komt van een elektrische weerstand of via warm water in de leidingen, en kan in sommige uitvoeringen ondersteund worden door een ventilator die zorgt voor een snellere verspreiding van de warmte. De handdoekradiator verbruikt overigens minder dan een klassieke convector.

Het compacte ontwerp maakt dit toestel populair in badkamers waar beschikbare ruimte beperkt is. Handdoekradiatoren nemen weinig plaats in en voegen comfort toe doordat handdoeken warm en droog blijven. Een aandachtspunt is wel dat handdoeken die over het toestel hangen de warmteafgifte aan de ruimte gedeeltelijk kunnen blokkeren.

Radiatoren en handdoekradiatoren zijn relatief eenvoudig te installeren en kunnen op verschillende manieren worden ingezet: als elektrische variant, hydraulisch aangesloten op het cv-circuit, of in een hybride combinatie. Ze bieden bovendien een breed gamma aan vermogens en uitvoeringen, zodat ze afgestemd kunnen worden op de grootte van de badkamer en de gewenste comforttemperatuur.

Het geluidsniveau bij een elektrische en hydraulische handdoekradiator met ventilator is wat hoger dan gemiddeld door de aanwezigheid van de ventilator. De ventilator wordt echter handmatig geactiveerd, waardoor hij kan worden uitgeschakeld als er te veel geluidsoverlast zou ontstaan.

Convector

Convectoren werken op basis van luchtverplaatsing. Dat maakt ze efficiënt om een ruimte snel op temperatuur te brengen, maar in een badkamer kan dat minder aangenaam zijn. Wie net uit de douche stapt en nog nat is, ervaart tocht sneller als koud. Bovendien zorgt de luchtcirculatie voor het opwervelen van stofdeeltjes, die vaak meer aanwezig zijn in badkamers dan in andere ruimtes.

Elektrische convector

Een elektrische convector werkt op basis van een ingebouwde weerstand die warmte genereert. Een ventilator verspreidt die warmte vrijwel onmiddellijk door de ruimte. Het grote voordeel van dit systeem is dat het relatief goedkoop is in aankoop en dat het de badkamer heel snel op temperatuur brengt.

Het nadeel is dat elektrische convectoren vrij veel energie verbruiken, zeker wanneer ze intensief worden ingezet. Voor gebruikers die vooral korte verwarmingspieken nodig hebben, kan dat nog meevallen, maar wie ze als hoofdverwarming wil inzetten, merkt al snel de hogere energiekost.

Ventiloconvector

Een ventiloconvector werkt volgens een ander principe. Daarbij stroomt warm water op een lagere temperatuur door een warmtewisselaar. Ingebouwde ventilatoren zorgen ervoor dat die warmte snel verspreid wordt in de ruimte. Doordat de watertemperatuur relatief laag kan blijven, past dit systeem goed bij energiezuinige installaties zoals warmtepompen.

Het verbruik van de kleine ventilatoren is beperkt en tegelijk reageert het toestel veel sneller dan klassieke vloerverwarming.

Een nadeel is wel dat een ventiloconvector altijd een zekere plaats inneemt in de badkamer, waardoor de inplanting zorgvuldig moet worden gepland.

Zowel elektrische convectoren als ventiloconvectoren hebben een ingebouwde ventilator en zijn daardoor niet volledig geluidloos. Dankzij recente innovaties ligt het geluidsniveau echter opvallend laag en wordt het doorgaans niet als storend ervaren.

Infraroodpaneel

Een andere populaire vorm van bijverwarming is infraroodpanelen. Deze werken niet via convectie, maar via stralingswarmte. Hierdoor warmen ze niet de lucht op, maar rechtstreeks de oppervlakken in de ruimte - van muren tot meubels en zelfs de gebruiker zelf. Dat heeft twee grote voordelen: het comfortgevoel is onmiddellijk aanwezig en de massa in de ruimte droogt sneller, wat condens en schimmelvorming tegengaat. Daarnaast hebben infraroodpanelen minder watt nodig om warmte op te wekken dan bijvoorbeeld een elektrische radiator. Ze zijn ook perfect te matchen met hernieuwbare energie.

Een infraroodpaneel is bovendien heel eenvoudig te installeren. Je plaatst het bij voorkeur centraal aan het plafond, zodat de warmte zich gelijkmatig kan verspreiden. Sommige modellen kunnen zelfs in het plafond worden ingebouwd voor een strakke, naadloze afwerking. Daarnaast zijn er panelen die je kunt combineren met ledverlichting, waardoor je geen extra ruimte verliest.

In tegenstelling tot convectoren zijn infraroodpanelen geluidsstil. Echter, afhankelijk van het model, kan het elektrisch verbruik van zo'n paneel aan de hoge kant zijn. Voor het optimaal en efficiënt regelen van het verbruik is een klokthermostaat essentieel. De warmte van een infraroodpaneel is overigens het meest voelbaar in de directe omgeving van het paneel.

Het is noodzakelijk dat elke badkamerinstallatie start met een correcte warmteverliesberekening en legplan

Werking in een vochtige omgeving

Omdat bijverwarmingen vaak dicht bij de douche of het bad worden geplaatst, gelden er strikte veiligheidsvoorschriften. Toestellen in de badkamer moeten een IP-waarde van minimaal 50 hebben om beschermd te zijn tegen indringend vocht. Verder moet de elektrische installatie beveiligd zijn met een differentiaalschakelaar van 30 mA en een passende automaat van 20A voor de stopcontacten en de bijverwarming.

Volgens het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties) mag er in de zone van 60 cm rondom het bad en de douche geen 230V aanwezig zijn tot een hoogte van 2,25 m. Enkel laagspanning (12V DC) is daar toegestaan, bijvoorbeeld voor verlichting boven een douche of bad.

In de praktijk betekent dit dat bijverwarming altijd zorgvuldig moet worden ingepland, zodat hij niet alleen voldoende warmte kan afgeven, maar ook voldoet aan de geldende veiligheidsnormen. Mits een correcte installatie zijn deze toestellen perfect geschikt voor een vochtige omgeving en dragen ze bij aan zowel comfort als het beperken van vocht en condens in de badkamer.

Warmteverliesberekening

Om het comfort en de energie-efficiëntie te verbeteren, is een slimme regeling aan te raden. Deze laat de vloerverwarming op constante temperatuur draaien wanneer bewoners aanwezig zijn, en schakelt terug bij afwezigheid of tijdens vakantie. Bovendien is het noodzakelijk dat elke badkamerinstallatie start met een correcte warmteverliesberekening en legplan. Bereken daarna welk deel van het benodigde vermogen gedekt kan worden door de maximale warmteafgifte van de vloerverwarming. Zo wordt vooraf duidelijk of de beschikbare vloeroppervlakte voldoende warmte kan leveren, en of de rest met bijverwarming kan worden afgedekt.

Met medewerking van Jaga, Radson, VASCO, Van Marcke