MICROLEKKAGES BLIJVEN NIET ONOPGEMERKT DANKZIJ LEKDETECTIE

Waterschade beperken door installatie lekdetectiesysteem

Volgens cijfers van De Watergroep gaat er in België maar liefst 180 miljoen liter drinkwater per dag verloren als gevolg van lekken of microlekken die niet gedetecteerd worden. Voor de particulier is het dan ook geen overbodige luxe om een lekdetectiesysteem te voorzien. Op die manier kunnen lekken snel geconstateerd worden en kunnen grote problemen – zoals waterschade en een hoge waterfactuur door het verborgen verbruik – vermeden worden. In openbare gebouwen kan dan weer geopteerd worden voor een lekbeschermingssysteem.

HET SYSTEEM

Het lekdetectiesysteem dat door fabrikanten wordt aangeboden voor particulier gebruik, is een toestel dat op de waterleiding - meer bepaald na de teller en de drukverminderaar - wordt geplaatst. Enerzijds laat het toestel via de hoofdkraan toe om de waterleiding af te sluiten; anderzijds spoort het lekken en microlekken op door de aanwezige debiet- en drukmeter.

Hedendaagse lekdetectiesystemen staan draadloos (via wifi) in verbinding met een applicatie op de smartphone van de gebruiker. Via die applicatie worden meldingen in verband met lekken en eventueel ongewoon waterverbruik (d.i. waterverbruik dat hoger ligt dan wat in gewone omstandigheden wordt waargenomen) aan de gebruiker overgemaakt.

HET SYSTEEM AANSLUITEN

Installatie

Het lekdetectiesysteem moet steeds geïnstalleerd worden tussen de waterteller en de rest van de installatie. Ook de drukverminderaar moet voor het toestel worden geplaatst, want op die manier kunnen microlekken vastgesteld worden.

Aangezien het merendeel van de huishoudens voor bepaalde toepassingen gebruikmaakt van regenwater, is het aangewezen om twee lekdetectiesystemen te voorzien. Eén voor de leidingen van het drinkwater en één voor regenwater. Op de leiding voor regenwater moet het systeem geïnstalleerd worden na de fijnfilter.

Aandachtspunt

Het belangrijkste aandachtspunt tijdens de installatie is dat vooraf gecontroleerd moet worden of er dicht bij het lekdetectiesysteem voldoende wifisignaal is. Indien dat niet het geval is, moet het signaal versterkt worden of het toestel kan niet worden geplaatst.

LEKKEN OPMERKEN

Parameters

De belangrijkste criteria om een lek op te sporen zijn het debiet, de druk en de tijd. De specifieke parameters die daarvoor gelden, verschillen echter van fabrikant tot fabrikant. Zo geldt bij een fabrikant een debiet van 50 l water per minuut als een lek en een drukverlies van minder dan 0,05 l per minuut (gedurende twee opeenvolgende nachten) als een microlek. Alle andere parameters (bijvoorbeeld het maximale verbruik) moeten handmatig worden ingesteld.

Microlekkages

Met bovenstaande parameters kunnen microlekkages in principe niet opgemerkt worden. Daarom voert het lekdetectiesysteem nog een extra handeling uit: in het holst van de nacht sluit het toestel het water af en gaat het na of de druk in die omstandigheden daalt. Indien dat het geval is, weet het systeem dat er ergens een microlek is.

Wanneer zo'n drukverlies voor de eerste keer wordt waargenomen, wordt er echter nog niet meteen melding gemaakt van een microlek. Dat gebeurt pas wanneer het lekdetectiesysteem de volgende nacht opnieuw hetzelfde drukverlies vaststelt. Er zijn immers valse signalen die de installatie kunnen bedotten. Een koelkast die net tijdens het controlemoment bijvult, bijvoorbeeld, zal ook geïnterpreteerd worden als een daling van de druk.

Welke acties?

In de meeste gevallen zal het lekdetectiesysteem (zowel het vaste toestel als de mobiele oplossingen besproken in het kaderstuk) zelf niets ondernemen. De toestellen melden namelijk enkel het probleem bij de gebruiker en het is dan aan hem om het op te lossen. Een tijdelijke oplossing - in afwachting van de installateur die het lek komt herstellen - kan zijn om de hoofdkraan via de mobiele applicatie af te sluiten.

Het is slechts wanneer het maximale verbruik wordt overschreden of wanneer een groot lek (bijvoorbeeld bij een verbruik hoger dan 50 l water per minuut) wordt vastgesteld, dat het lekdetectiesysteem zelf de hoofdkraan zal afsluiten. Het systeem is daarvoor uitgerust met een interne afsluitkraan. Uiteraard wordt die handeling dan ook gemeld via de applicatie.

Geen wifi?

Hoewel een sterk wifisignaal een voorwaarde is voor de installatie, werkt het lekdetectiesysteem nog steeds wanneer het signaal wegvalt. De parameters die werden ingegeven via de mobiele applicatie, worden namelijk opgeslagen, dus het toestel kan daar nog steeds naar handelen. Bij grote lekken of een ongewoon waterverbruik zal de hoofdkraan dus nog steeds worden afgesloten. Het lekdetectiesysteem zal echter wel een groot deel van zijn functionaliteit kwijt zijn, want zonder internetsignaal heeft het niet langer een stem. Tot er opnieuw wifi is, kunnen er geen meldingen worden doorgestuurd naar de gebruiker.

MOBIELE LEKDETECTIE

Als aanvulling op een klassiek lekdetectiesysteem, dat op de waterleiding geïnstalleerd wordt, is ook mobiele detectie in de particuliere woning vandaag een mogelijkheid. Een klein toestelletje wordt daarvoor eenvoudigweg in de betreffende ruimte op de grond geplaatst en detecteert de temperatuur, de vochtigheidsgraad en het waterniveau in zijn nabije omgeving. Het kan zo voor verschillende toepassingen aangewend worden:

• Doordat de omgevingstemperatuur wordt gemeten, is het een handig toestel om in een ruimte of zelfs vakantiewoning te plaatsen die niet altijd goed verwarmd wordt. Indien er bevriezingsgevaar optreedt, kan het apparaat zo via de mobiele applicatie een melding sturen, zodat de gebruiker het water kan afsluiten.
• Dankzij de controle van de vochtigheidsgraad is het mogelijk om in te grijpen voor er zich onherroepelijke waterschade voordoet. Als er ergens (bijvoorbeeld in een kast onder de sifon) normaal een vochtigheidsgraad van 60% heerst en het toestel plots 75% oppikt, krijgt de gebruiker een melding. Op die manier weet hij dat de sifon waarschijnlijk aan het lekken is.
• Als het toestel aangeeft met zijn voeten in het water te staan, is het overduidelijk dat er nabij een lek is of dat een huishoudtoestel (bijvoorbeeld de wasmachine of vaatwasmachine) in de buurt van het toestel defect is.

Een mobiele lekdetector communiceert, net als andere systemen, via wifi met de gebruiker, maar kan niet rechtstreeks op de watervoorziening ingrijpen. Om tussenkomst vanop afstand mogelijk te maken, wordt het daarom met een klassiek lekdetectiesysteem gecombineerd.

INTELLIGENT SYSTEEM

Hoe langer de particulier het systeem in huis heeft, hoe meer het systeem kan werken volgens zijn eigen kennis van het waterverbruik van een huishouden. Tijdens de eerste maanden zal het toestel immers bepaalde debieten herkennen. Het systeem weet dan bijvoorbeeld dat er 5 l water per minuut wordt verbruikt bij het doorspoelen van toilet, dat er 7 l water per minuut nodig is wanneer de wasmachine zich vult, dat de douche 13 l water per minuut verbruikt enz. Als er zich vervolgens ergens een probleem voordoet (zoals een kraan die halfopen blijft staan), zal het systeem een verbruik vaststellen dat het niet kent en wordt de gebruiker daarvan via de applicatie op de hoogte gesteld. Heeft die laatste weet van het aangegeven verbruik, dan hoeft hij uiteraard niets te doen, maar als er wel degelijk een probleem is, kan daar ook naar gehandeld worden.

ONDERHOUD

Vuilfilter

In principe heeft een lekdetectiesysteem weinig onderhoud nodig. Het is echter geen slecht idee om een vuilfilter voor het toestel te plaatsen - en die met andere woorden ook op tijd en stond te reinigen. Daarnaast is de kraan voorzien van een magneetklep, die het water elke nacht systematisch voor een korte periode afsluit (om te controleren op microlekken). Enig onderhoud is dan ook noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de klep niet blokkeert.

Software

Het belangrijkste onderhoud voor een lekdetectiesysteem is echter het tijdig updaten van de software. Wanneer er een nieuwe versie van de software beschikbaar is, krijgt de klant daarvan een melding op de smartphone. De update kan dan rechtstreeks vanuit de mobiele applicatie geïnstalleerd worden. De installateur moet met andere woorden niet tussenkomen, al loont het wel om uw klant attent te maken op het belang van dergelijke updates. De software vrijwaart immers de goede werking van het systeem.

TOEPASSINGEN

Doelgroep

De hierboven beschreven systemen zijn vandaag enkel weggelegd voor de particuliere markt, en dus niet voor projectbouw. De methode voor de detectie van microlekken werkt namelijk enkel wanneer er helemaal geen verbruik is - een situatie die zich in de projectbouw doorgaans niet voordoet. In hotels, ziekenhuizen ... kan men het water nu eenmaal niet zomaar afsluiten, ook niet in het midden van de nacht.

Nieuwbouw en bestaande woningen

Het is zeker niet zo dat een lekdetectiesysteem enkel handig is in bestaande woningen met verouderde leidingen. Tijdens het plaatsen van de leidingen in een nieuwbouwwoning is het immers ook perfect mogelijk dat een koppeling niet goed werd geperst. Als het huis dan nog leeg staat en het lek doorbreekt, kan een lekdetectiesysteem een ware redding zijn.

WAT DAN MET OPENBARE GEBOUWEN?

Zoals hierboven aangegeven, kan een lekdetectiesysteem enkel toegepast worden in woningen. Fabrikanten die voornamelijk actief zijn in de projectbouw, hebben echter ook een manier bedacht om openbare gebouwen zoals scholen, kantoren, sporthallen … te beschermen tegen lekken en/of overmatig waterverbruik.

Lekbeschermingssysteem

Die bescherming gebeurt door openbare gebouwen uit te rusten met een waterbeheersysteem: een server waarop alle hygiëne-instellingen en een logboek ter controle worden opgeslagen. Het systeem is verder uitgerust met een lekbeschermingssysteem, dat bestaat uit gemotoriseerde stopkranen die worden geïnstalleerd op de hoofd- of verdeelleiding.

Via de server kunnen er vaste tijdstippen of periodes worden ingesteld waarop het water kan worden afgesloten. Voor een kantoorgebouw is dat bv. tijdens de sluitingsuren en gedurende het weekend. Op die manier kan er zeker geen waterleiding springen wanneer er niemand in het gebouw aanwezig is.

Legionellabescherming

Stilstaand water is echter nefast voor de beheersing van legionella. En wanneer het water is afgesloten, is het onmogelijk om een stagnatiespoeling uit te voeren. Om het water toch te kunnen verversen, kan via de server worden doorgegeven dat het water voor een korte periode opnieuw moet worden geopend.

 

NIET ENKEL VOOR LEKKEN

Zuinig omspringen met water

Een extra functionaliteit van een lekdetectiesysteem is dat de particulier via de mobiele applicatie een maximaal verbruik kan aangeven. Wordt dat maximale verbruik overschreden, dan maakt het systeem melding van een ongewoon waterverbruik. Op die manier wordt waterverspilling tegengegaan en is het mogelijk om zuiniger om te springen met drinkwater.

Wanneer er toch meer water nodig is - bijvoorbeeld tijdens het vullen van een zwembad - kan dat maximale verbruik tijdelijk worden uitgeschakeld via de mobiele applicatie.

Onbezorgd op vakantie

Via de mobiele applicatie is het ook erg gemakkelijk om de hoofdkraan - zelfs vanop afstand - af te sluiten. Dat is onder andere handig wanneer de gebruiker op vakantie gaat en bijvoorbeeld pas op de luchthaven beseft dat de wateraanvoer nog openstaat.

Met dank aan Grohe, Schell en Syr Oceanic