Golfplaten: snelle plaatsing, weinig zorgen

Toepassing gaat een stuk verder dan stal en werkplaats

De karakteristieke golfplaten zijn de laatste jaren wat in de verdrukking geraakt. Twee misvattingen liggen daarvan aan de basis: een negatief imago uit het verleden – door de asbesterfenis – enerzijds en de veronderstelling dat ze niet te isoleren vallen anderzijds. Toch zijn golfplaten bij veel toepassingen nog steeds een prima keuze als kostenefficiënte dakbedekking, die bovendien wél isoleerbaar is.

Vezelcementplaten

In de traditionele vezelcementplaten is er al lang geen sprake meer van asbest, dat is na het verbod twintig jaar geleden vervangen door een alternatief. Vandaag bestaan de platen dan ook uit een mengsel van portlandcement, cellulosevezels, wapeningsvezels, water en een aantal toeslagstoffen die onder meer de hechting verzorgen. Die ingrediënten worden gemengd, waarna het mengsel via een Hatschek machine in de juiste dikte afgezet wordt op een wals.

Na het op maat brengen en het voorgroeven van de hoeken wordt de plaat gegolfd en geperst. Dat laatste zorgt voor de sterkte van de structuur. Het voorgroeven laat toe om makkelijk de hoeken te verwijderen. Dat is nodig omdat bij het plaatsen de platen elkaar in elke richting overlappen, waardoor er dus vier plaatdiktes op elkaar komen te liggen. Door het voorgroeven kan men twee van die overlappingen elimineren, zodat de gewenste plaatdikte verkregen wordt.

Voordelen

Cementvezelplaten hebben meerdere positieve eigenschappen: ze zijn sterk ondanks hun geringe dikte, zijn waterdicht, hebben geen last van corrosie en zijn goed weer­bestendig. De grote troef van golfplaten is evenwel hun vochtregulerende vermogen ten gevolge van de vochtopname en -afgifte door het poreuze vezelcementmateriaal (de onderzijde van de golfplaten is niet gecoat).

Toepassingen

De genoemde eigenschappen maken van vezelcementplaten een graag geziene gast in industriegebouwen, opslagruimtes en grote hallen. Zeker in de agrarische sector worden er bij de opslag van grondstoffen en in stallen warmte en vocht geproduceerd. De afkoeling van warme lucht (die meer vocht bevat dan koude) leidt tot condensvorming op koudere oppervlakken. Bij gebruik van vezelcement­materiaal wordt het vocht uit de lucht opgenomen, door de plaat verspreid en vervolgens geleidelijk aan weer afgegeven.

Er zijn evenwel toepassingen waar ze niet (meer) voor gebruikt worden. Zo is een té hoge vochtigheidsgraad niet ideaal voor dit type platen, waardoor ze in applicaties met een permanent hoge vochtigheidsgraad (zoals zwembaden en wasserijen) minder goed tot hun recht komen. Ook voor industriële toepassingen waarbij er gewerkt wordt met overdruk of waarbij er frequent zuren in de omgeving terechtkomen, zijn ze niet geschikt.

Klassiek of ronddekken

Ronddekken

Er kunnen twee plaatsingssystemen worden toegepast: het ronddekken en het klassiek dekken. Het ronddekken kent een hoger plaatsingsgemak. Voor de plaatsing is er een Technische Voorlichting van Buildwise beschikbaar (publicatie nr. 225: ‘Daken met Golfplaten van Vezelcement’).

Bij het ronddekken begint men steeds vanuit de rechterbenedenhoek van elk dakvlak. Er is op die manier, in tegenstelling tot bij het klassieke dekken, geen invloed van de overheersende windrichting. Afhankelijk van de plaats van de golfplaat op het dakvlak en van de plaatsingsrichting worden geen, één of twee hoeken afgesneden.

Klassiek dekken

Het uitlijnen en de plaatsing via dit systeem beginnen vanuit de linker- of rechterbenedenhoek van het dakvlak, tegen de wind in. Bij dit systeem van dekken worden de hoeken van de platen op een verschillende manier afgesneden. Ook hier worden, afhankelijk van de plaats van de golfplaat op het dakvlak, geen, één of twee hoeken afgesneden. De platen worden haaks op de dwarsbalken geplaatst. Afhankelijk van de breedte van het dakvlak zijn er dan nog pasplaten nodig om het geheel op maat van het dak te krijgen. Let er in dat geval wel op dat de pasplaat niet te klein is. De minimale breedte hangt af van de producent. Indien die niet behaald wordt, moet een rij volle platen ingekort worden.

Bewerken

Om golfplaten te plaatsen, hoeft er in extra materiaal weinig geïnvesteerd te worden. De verschillende bewerkingen worden uitgevoerd met gereedschap bestemd voor steenachtige materialen. Let er wel op dat er omzichtig omgegaan moet worden met het bewerken van vezelcementplaten, omdat ze kwetsbaar zijn als dat te bruut gebeurt.

Wij geven u alvast de volgende tips mee:

• Gebruik enkel traagdraaiende zagen zoals een handbandzaag of een cirkelzaag
• Als de voorgegroefde hoeken niet vol­doende zijn om genoeg overlap te krijgen, kunnen de hoeken ook handmatig afgeschuind worden. Dat kan het best met een nijptang of een handbandzaag gebeuren
• Bevestigingen zijn meestal voorgeboord met een grotere diameter dan de schacht van de bevestiging. Dat is om de platen te laten bewegen en zo interne spanningen te vermijden
• Voorboren verloopt het best met een handboormachine, voorzien van een steenboor met een hardmetalen punt
• Het indraaien van de bevestigingen gebeurt het best met een schroefmachine die werkt met een diepteregeling in plaats van een koppeling op weerstand of kracht

Isoleren: opletten met PUR

Vezelcementplaten worden veelal toegepast in gebouwen waar er minder nood is aan een stabiele binnentemperatuur. Toch willen klanten in bepaalde gevallen wel isolatie plaatsen onder hun golfplaten. Dat kan ook, al is een een correcte plaatsing de eerste vereiste om een goede thermische kwaliteit te verkrijgen. Laat daarnaast ook berekenen of de draagkracht van de dakconstructie effectief vol­doende is.

Isolatieschuimen rechtstreeks op vezelcementplaten plaatsen is in ieder geval uit den boze, omdat de platen dan vastgezet worden. Dat kan tot te veel interne spanning leiden. Lucht- en dampdichtheid zijn de volgende belangrijke vereisten. Daarom moet er gewerkt worden met een dampscherm. De enige uit­zondering hierop is als er gewerkt wordt met isolatie die zelf voldoende lucht- en dampdicht is. Als het geheel niet luchtdicht afgewerkt wordt, is er risico op de traditionele pro­blemen: interne condensatie, tochtproblemen en te veel energieverbruik.

Bij het werken met luchtdichte isolatieplaten moeten de voegen tussen de platen onderling en tussen de platen en aansluitingen perfect luchtdicht afgewerkt worden; bij niet-luchtdichte platen moet er gewerkt worden met een luchtdicht scherm dat voldoende stevig aan­gebracht wordt. Het correct aanbrengen en op maat brengen van de isolatieplaten is verder afhankelijk van de fabrikant. Indien er onder de golfplaten geen isolatie aangebracht wordt, moet er aan de onderzijde toch voldoende ventilatie voorzien worden. Om dat te realiseren, stellen fabrikanten hulpstukken ter beschikking.

Alternatieven voor vezelcement

Kunststof

Naast de vezelcementplaten zijn er vandaag ook diverse kunststof golfplaten op de markt. Vaak worden ze gebruikt in combinatie met vezelcementplaten en doen ze dienst als lichtstraat in garages of fabrieksgebouwen. Er zijn diverse materialen beschikbaar, waarvan pvc, polyester en polycarbonaat de meest populaire zijn. Kunststof platen zijn over het algemeen zeer prijsgunstig.

Metaal

Ook stalen of aluminium uitvoeringen bestaan, al zien we ze in de praktijk een pak minder. De prijs is een stuk hoger, maar ook het gewicht blijkt vaak een hinderpaal. In toepassingen met een beperkte oppervlakte of voor architecturale gebouwen zijn ze wel een graag geziene gast.

Bitumen

Bitumenplaten worden versterkt met kunststof vezels. Ze worden vaak toegepast bij tuinhuizen, garages en carports. Vooral hun flexibiliteit en plaatsingsgemak maken ze ideaal voor kleine renovatietaken.

Mogelijke problemen met golfplaten

Bij extreme weersomstandigheden kan wind, stof of stuifsneeuw binnendringen, ook al is de plaatsing volgens de regels van de kunst verlopen. Om insijpeling van water te voorkomen, kan er een grotere overlap van de platen voorzien worden of wordt het gebruik van een voegkit aangeraden. Een andere oplossing kan zijn om een grotere dakhelling te voorzien of om eerst een waterafvoerend onderdak te plaatsen, al staat dit wat haaks op de filosofie van de prijsefficiëntie die golfplaten beloven.

Veiligheid

Bij het betreden van een golfplatendak moeten er steeds voldoende en goed opgevatte veiligheidsmaatregelen getroffen worden die in overeenstemming zijn met de bepalingen van het A.R.A.B. (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming), art. 462, 434.7.1 en 434.9.1. Dit houdt onder meer in dat men nooit rechtstreeks op golfplaten mag lopen. Men dient steeds gebruik te maken van stevig bevestigde loopvloeren (planken, ladders of andere gelijkaardige voorzieningen).

We stellen vast dat dak­werkers hier over het algemeen zeer goed van op de hoogte zijn, maar dat de problemen eerder bij aannemers uit andere technieken – zonnepanelen, bijvoorbeeld – liggen. Zij zijn hier niet of te weinig van op de hoogte. Los van de veiligheid van het personeel blijkt ook een adequate lastberekening vaak een moeilijk punt, zeker als het om vernieuwingen gaat. Vraag bij de minste twijfel dan ook raad aan een studiebureau of een producent!