Bitumineuze dakafdichtingen niet enkel op platte daken

Voor elk dak is er een bitumineuze dakbedekking

Sinds jaar en dag wordt er gebruikgemaakt van bitumen om een (plat) dak te bedekken. Het product bestaat al sinds mensenheugenis en is door de eeuwen heen geoptimaliseerd tot het huidige materiaal, dat in België een graag gebruikte oplossing tot dakbedekking is. Tegenwoordig is het een modern product met een zekere waterdichtheid en een lange levensduur. Bovendien investeren fabrikanten heel wat middelen in de recyclage en nieuwe ecologische technologieën - zoals bitumineuze dakbanen in een lichte kleur voor de reflectering van het zonlicht.

Duurzaam geworden

Door zijn kenmerken - waterdichtheid, goede hechting en een eenvoudige verwerking - geldt bitumen of roofing in België quasi als de norm voor de bedekking van een plat dak. Door de jaren heen is het product verveld tot een moderne bedekking die zich ecologisch kan noemen; niet evident voor een afgeleide van aardolie. Vooral sinds de jaren 80 onderging bitumen een transformatie. Voorheen bestonden de meeste systemen uit geblazen bitumen, gewapend met een inlage van viltkarton of glasvlies - zowel voor de onder- als de toplaag. Zulke systemen werden evenwel extra belast omdat er sinds 1975 beter geïsoleerd werd en omdat er lichtere constructies werden gebruikt. Het gevolg was dat de levensduur van een plat dak sterk verminderde. Sinds de jaren 80 kreeg men een beter inzicht in de werkingen waaraan een plat dak werd blootgesteld. Fabrikanten ontwikkelden een bitumen dat een oplossing bood aan de problemen van die tijd, met een dakbedekking die een langere levensduur kreeg.

Sindsdien werd de dakbedekking in een nieuw jasje gestopt: de toplagen werden vanaf dan vervaardigd op basis van een gemodificeerd bitumen (APP- of SBS-bitumen) en worden verder versterkt met een inlage van composietpolyester of een combinatie van glasvlies met polyester. Geblazen bitumen werd enkel nog ingezet als onderlaag of als dampscherm. Al dient gezegd te worden dat geblazen bitumen ook hier steeds vaker vervangen wordt door het gemodificeerde bitumen.

Types

Tegenwoordig worden er nog twee types ingezet in de verwerking van bitumen. Voorheen waren er dat drie, maar het geblazen bitumen wordt niet langer ingezet vanwege zijn bekende gebreken - een snellere veroudering en het bitumen dat breekt bij lage temperaturen of dat vloeibaar wordt bij hoge temperaturen.

App-bitumen (plastomeerbitumen)

Dit type omvat 70% bitumen, gecombineerd met 30% atactisch polypropyleen. Dat zorgt ervoor dat het een hoge vloeiweerstand heeft, ook bij grote hellingen, uv-bestendig is en zich relatief goed houdt bij lagere temperaturen tot -15 °C. APP-bitumen is evenwel ook vrij stug te noemen bij lage temperaturen en kent een minder grote kleefkracht aan de lasnaden. In sommige gevallen (bij regenwaterrecuperatie of bij aansluitingen aan metalen onderdelen) is het nodig om het APP-bitumen een uv-bescherming te geven. APP-bitumen wordt gebruikt als dampscherm en als top- en onderlaag.

Net als zijn broer staat de afkorting voor de chemische verbinding die toegevoegd werd aan het bitumen. Hier gaat het om 12% styreen-butadieen-styreen dat gecombineerd wordt met 88% bitumen.

Sbs-bitumen (elastomeerbitumen)

SBS is een synthetische rubber die de dakbanen een grotere elasticiteit geeft. SBS hecht ook makkelijker, al is het minder goed bestand tegen uv-straling, waardoor het voor de toplagen steeds een uv-bescherming nodig heeft door middel van leischilfers, granulaten of een ballastlaag.

Tevens kunnen er membranen uit SBS-bitumen voor zelfklevende uitvoeringen gebruikt worden. Die zijn elastisch en hebben een grote kleefkracht op de lasnaden. Bovendien hebben ze een beter gedrag bij lagere temperaturen, tot -30 °C.

Op hittedagen moet dit type bitumen echter met enige voorzichtigheid geplaatst worden. SBS-bitumen wordt eveneens ingezet als dampscherm en als top- en onderlaag.

Functies

Bitumineuze afdichtingen zijn ontwikkeld op maat van hun functie en kunnen dus grote verschillen vertonen. Daarom is het ook belangrijk om stil te staan bij de keuze van een type, afhankelijk van waar ze ingezet moeten worden.

Dampschermen (1,5 Of 3 of 4 mm)

Dit zijn banen die rechtstreeks geplaatst worden op de ondergrond en onder de isolatie. Hun sterkte hangt af van de gebruikte wapening en de dikte van het membraan.

Onderlagen (3 of 4 mm)

Deze membranen worden gebruikt in toepassingen met tweelaagse uitvoeringen. Ze kunnen ook ingezet worden bij mechanische bevestigingen als die niet bevestigd worden in de overlapping. De mogelijkheid om tweelaags te werken biedt heel wat voordelen: dit is een extra zekerheid en het gebouw kan altijd met een eerste laag (voorlopig) afgedicht worden. De eindlaag kan dan later geplaatst worden als de andere vaklui hun werkzaamheden beëindigd hebben.

Dampdrukverdelende lagen (3 of 4 mm)

Indien er vocht in de ondergrond zit of waar gewerkt wordt met bepaalde isolatietypes (pur, PIR of isolatiemortel), dan maakt men gebruik van deze membranen. Wanneer ze geplaatst worden met de vlam, ontstaat er een gedeeltelijke hechting aan de ondergrond.

Toplagen (4 of 5 mm)

Deze dakbanen bestaan uit APP- of SBS- bitumen en zijn zichtbaar na uitvoering. Vaak worden die dan ook afgewerkt met een granulaat, leislag of een mengeling van zand en talk. Bitumendakbanen zijn hierdoor dikker dan de meeste kunststof dakfolies en zijn daardoor veilig beloopbaar tijdens werfsituaties.

Wapeningen

Ter versteviging van de banen bevatten die vaak een inlage of wapening. Afhankelijk van de specifieke toepassing gaat het om een andere wapening. Momenteel wordt er vooral gewerkt met glasvlies, polyester, polyestercomposiet en bladaluminium.

Glasvlies wordt in principe enkel nog ingezet voor dampschermen en onderlagen omdat het niet zo stevig is; zo zal glasvlies veel sneller inscheuren dan andere wapeningen.

Polyester is steviger en wordt wel vaker gebruikt bij mechanische verbindingen. Het nadeel is echter dat het niet zo stabiel is; het is immers onderhevig aan krimp. Daarom werden er inlages ontwikkeld in composiet. Die zijn even sterk, maar vertonen wel de nodige stabiliteit.

Dan is er nog aluminiumfolie, als inlages voor dampschermen in gebouwen met een hoge vochtproductie - denk aan zwembaden, drukkerijen of brouwerijen.

Uitgebreide kenmerken

Bitumen bestaat ook in types met een beter brandgedrag of met wortelwerende werking. Daarnaast bestaan er ook bitumendakbanen in lichtere kleuren die het licht reflecteren. Dat komt de energieprestatie van een woning ten goede. Bitumendaken hebben tevens geen negatieve impact op de kwaliteit van gerecupereerd regenwater.

Verwerking en plaatsing

De verschillende ontwikkelingen zorgen ervoor dat bitumen in verschillende toepassingen kan worden gebruikt en op verschillende manieren geplaatst kan worden. De dakbanen kunnen gelast worden met de vlam of met hete lucht, maar er zijn ook andere manieren om de banen aan elkaar te bevestigen. Een continue bitumenrups die bij het lassen uit de overlapping komt, zorgt voor extra zekerheid betreffende de dichting van de naden.

Vlamvrije verwerking

Zo bestaan er zelfklevende membranen, waarmee de banen aan elkaar bevestigd kunnen worden - van de onderlaag tot de bovenlaag. Bij het werken met die membranen zijn er wel specifieke omstandigheden nodig; zo is het nodig om op sommige ondergronden eerst een speciale elastomeerprimer aan te brengen om een correcte hechting tussen he bitumen en de ondergrond te verkrijgen. Bij zelfklevende banen speelt het weer ook een rol; zo moet je bij lagere temperaturen maatregelen treffen.

Vloeibare verbindingen

Daarnaast zijn er ook vloeibare afdichtingen, mengelingen van bitumen met polyurethaanharsen om moeilijke dakdetails als opstanden of doorvoeren af te werken. De banen kunnen ook aan elkaar bevestigd worden met koudlijm of via een mechanische verbinding.

Niet enkel plat dak

Door de flexibele plaatsing kan bitumen op zowat elk dakconcept en is het geschikt voor waterdichtingstoepassing. De dakbedekking kan naast platte daken ingezet worden voor parabooldaken, terrassen, balkons, goten, groendaken, daken met fotovoltaïsche cellen, parkeerdaken enz.

Kwaliteitscontrole

Belgische fabrikanten hebben altijd al een grote rol gespeeld in de evolutie van bitumen, met name inzake productontwikkeling, service en uitvoering. Ons land heeft dan ook een internationale reputatie inzake bitumen, vaak met prestigieuze projecten wereldwijd.

Om onze internationale reputatie hoog te houden, dient er streng gewaakt te worden over de kwaliteit. Zo moet bitumen op bv. het gebied van waterdichting voldoen aan bijzonder strenge eisen, vooral op platte daken. Het materiaal wordt immers meer op de proef gesteld door externe omstandigheden dan andere bouwonderdelen.

Belgische bitumineuze dakbanen worden voorzien van een technische goedkeuring (ATG), die staat voor een gecontroleerde kwaliteit en betrouwbaarheid. Die kenmerken worden streng bewaakt door Bitubel, de overkoepelende vereniging van Belgische fabrikanten van bitumineuze dakbanen, met leden als Derbigum, De Boer, IKO en Soprema.

De organisatie speelt zowel in binnen- als buitenland een grote rol inzake normeringen en werkt daarvoor samen met diverse officiële instanties.