Verfijnde architectuur verankerd in rurale context

LRArchitectes: sterke visie, soberheid in materiaal en vorm

LRArchitectes in het Waals-Brabantse Walhain benadert de architectuur dikwijls vanuit de landelijke omgeving waar het ontwerpbureau is gevestigd. Hun architectuur gaat voorbij aan tijdelijke modes en grillen. In plaats daarvan is elk project een relevante zoektocht naar verfijning, nauwkeurigheid en naar openhartige expressie. Een benadering die gevat de gemoedstoestand omschrijft van dit multidisciplinair ontwerpbureau.

Analytische opleiding

"Ik verlangde er al heel lang naar om architect te worden”, opent Serge Landtmeters ons gesprek in een van de ateliers van de Grand Ferme waar het bureau ruim twaalf jaar is gehuisvest en waar ook andere bedrijven een onderdak hebben gevonden. Serge Landtmeters spreekt voor zichzelf maar hij verkiest dat het ontwerpbureau als een stem naar voren komt. "We vormen een zeer hechte equipe," zegt de vitale veertiger (49). "We hebben alle drie in Louvain-la-Neuve gestudeerd en zijn alle drie burgerlijk ingenieur-architect."

"Onze architectuur wordt gekenmerkt door een zekere terughoudendheid, zowel in het gebruik van materialen als in vormelijkheid"

"Mijn oom was architect in Antwerpen, de wortels van mijn familie reiken zelfs tot in Nederland. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot bouwkunde en architectuur. Toen ik met mijn studies begon, wist ik niet welk facet van het beroep me het meest zou aanspreken. Aangezien ik me aangetrokken voelde tot wiskunde en wetenschappen, koos ik voor een studie burgerlijk ingenieur/architectuur. Op dat moment – ik was pas 18 – leek me dat meer toekomstmogelijkheden te bieden. Ik heb helemaal geen spijt van de strenge en analytische opleiding die ik heb gevolgd."

Architectuurvorming

Yves Lepère

"Als student ingenieur-architect krijg je vooral te maken met rationele vakken zoals stabiliteit en technieken. Maar ik mag gerust zeggen dat we ook een echte architectuurvorming hebben meegekregen. Onder andere van de in 2022 overleden architect Yves Lepère, die vooral bekend is door zijn vernieuwing van gebouwen in het landschap. Hij leerde ons omgaan met de context. Ook mijn collega Pascal Rahier heeft een jaar voor mij bij hem gestudeerd. We kenden elkaar niet aan de universiteit, maar ontmoetten elkaar bij het eerste bureau waar we samen stage liepen, namelijk bij het ontwerpbureau van Emile Verhaegen in Brussel."

Thierry Lanotte

Van Brussel trok hij naar Namen om te gaan werken in het ontwerpkantoor van Thierry Lanotte, een meer dan opmerkelijke architect die onder meer het Théâtre Royal de Namur heeft gerenoveerd. Lanotte had volgens Serge Landtmeters een bescheiden architectenbureau. Maar hij was een toegewijd man die tijd voor zijn stagiairs nam - vaak twee of drie - en hen elk detail van een gebouw van begin tot eind uitlegde.

Bruno Erpicum

Als beginnend architect is het niet evident om werven te inspecteren. Je staat er alleen voor. Serge Landtmeters: "Dat is zo, je moet er echt inspringen. Lanotte gaf me vertrouwen en zei dat ik wel mijn plan zou trekken. Dat was voor mijn eerste project zeker het geval. Nadien ben ik dan drie à vier jaar gaan werken bij Bruno Erpicum, zonder meer een sterke referentie. Overdag werkten we op kantoor, in de late avonduurtjes tekenden wij voor eigen rekening: uitbreidingen van woningen en renovaties ... het begin van ons eigen bureau."

      

Omarmende architectuur

"Meer en meer begonnen we voor onszelf te werken en maakten zo de sprong naar een nieuw avontuur. We schreven ons in op publieke projecten zoals voor het dorpsschooltje in Barvaux en Condroz. Medevennoot Pascal Rahier is van Ciney en daardoor hebben we ook in deze omgeving een paar projecten gerealiseerd."

Volgens de Huffington Post, een Amerikaanse online krant, behoort de gemeentelijke school van Barvaux en Condroz tot een van de 40 mooiste scholen ter wereld. De school was broodnodig aan vernieuwing toe. Het doel was om het schoolgebouw te renoveren en uit te breiden, zodat het voldoet aan de huidige eisen op het gebied van energie-efficiëntie, veiligheid en toegankelijkheid. Het oude gebouw, dat altijd een school is geweest, werd volgens de plannen van LRArchitectes uitgebreid gerenoveerd en elegant gemoderniseerd.

"Voor ons is elke opdrachtgever een 'partenaire de route', want zelf komen zij niet altijd tot een helder geformuleerde projectdefinitie"

Vandaag is het ontwerpbureau gerijpt en tot wasdom gekomen en bovendien behept met een sterke visie waarin betovering, verwondering, maar ook bewustwording aan de orde zijn. Zo is er de toepassing van minerale en plantaardige materialen, ze spiegelen de eigenheid van hun projecten en herinneren ons aan het dwingende feit dat we deel uitmaken van het leven op aarde. Het gaat bij LRArchitectes om een architectuur waarvan we de patina's, deuken en veroudering accepteren, maar ook waarvan we de persoonlijkheid, het karakter en de vriendschap omarmen.

   

Contextuele materialen

De architectuur van LRArchitectes is tweezijdig: er is de mimesis waarbij materialen gebruikelijk voor de omgeving worden ingezet en daarnaast is er het hedendaagse, vormelijke contrast. Hun architectuur oogt licht en wordt gekenmerkt door een zekere terughoudendheid, zowel in het gebruik van materialen als in vormelijkheid. Het veelvuldig gebruikte hout in de gevel en spanten refereert aan de rurale architectuur van de omgeving. Er is niet die hinderlijke overdosis aan materialen en vormen.

LRArchitectes: "Onze architectuur heeft inderdaad iets dubbel, het gaat om een architectuur die sterk verankerd is met de context, ook al door toepassing van contextuele materialen. Dat maakt dat je daardoor ook de indruk krijgt alsof het gebouw er altijd heeft gestaan.” Soberheid is bij LRA troef, de vorm ingehouden. Er wordt basaal gedacht en zoals eerder vermeld, door eenvoud in dit gebied na te streven, komt de architectuur goed tot haar recht.

   

   

Un regard campagnard

LRArchitectes: "We hebben gestudeerd in Louvain la Neuve en dezelfde professoren gehad, wat betekent dat we elkaar gemakkelijker begrijpen en aanvullen. Het helpt ons om van dezelfde dingen te houden, maar evenzeer inzake onze benadering van projecten zitten we gauw op hetzelfde spoor. We wonen en werken al ruim 12 jaar op het platteland. We kennen de rurale ambiance waardoor wij anders zijn gaan kijken, verschillend van de typische urbane standpunten. Wij hebben een uitgesproken 'regard campagnard'.”

Opdrachtgevers hun verhaal laten doen, vormt een belangrijk uitgangspunt. LRArchitectes: "Wij treden onze opdrachtgevers altijd tegemoet om aan hun wensen en programma te voldoen. Vandaar dat wij met hen van gedachten wisselen omdat zijzelf niet altijd tot een helder geformuleerde projectdefinitie komen. Daarom is voor ons elke opdrachtgever een 'paprtenaire de route'.”

Heeft LRArchitectes een welomschreven toekomstvisie op het gebied van architectuur? Meer hergebruik van ruimte en materialen? LRArchitectes: "De 'middelen' van de architectuur zijn inderdaad een van de kwesties die ons momenteel sterk bezighouden en die ons toekomstig denken sturen. Met het oog op een verstandig en redelijk gebruik van de beschikbare middelen lijkt het ons essentieel om ons zorgen te maken over en vragen te stellen bij een manier van bouwen of renoveren die veel duurzamer is dan de manier die we tot nu toe hebben bepleit. In dit opzicht lijkt de kwestie van materialiteit het belangrijkst, maar ook die van de grootte van huizen, programmering, hergebruik, transformatie, aanpasbaarheid, etc. Naast de voorbeeldfunctie en educatieve rol die we moeten spelen om deze overgang aan te moedigen”, besluit Serge Landtmeters.