Akoestisch dempend en toch esthetisch afgewerkt

Akoestische panelen op basis van houtproducten

Ruimtes met grote oppervlaktes in 'harde' materialen, zoals beton of glas, kunnen heel wat nadelen stellen op het vlak van akoestiek. Geluidsgolven botsen heen en weer tussen deze oppervlaktes, wat voor een lange nagalmtijd zorgt. Om dit te compenseren, past men in de ruimte houtachtige, geperforeerde panelen toe die de geluidsgolven absorberen i.p.v. terug te kaatsen.

Geluidsabsorptie en -weerkaatsing

Men spreekt van geluidsabsorptie als een geluidsgolf een zacht, vervormbaar of poreus onderdeel raakt en volledig of gedeeltelijk geabsorbeerd wordt. Daarbij wordt geluidsenergie in warmte omgezet. Als een geluidsgolf een hard voor­werp raakt en daardoor wordt terug­gekaatst, dan gaat het om een geluidsweerkaatsing. Voor de demping van luchtgeluid onderscheidt men verschillende soorten geluidsabsorptie.

Poreuze geluidsabsorptie

Bij poreuze geluidsabsorptie wordt de geluidsenergie door de wrijving van luchtdeeltjes in de poriën in warmte-energie omgezet. Voorwaarden hiervoor zijn een vol­doende poreusheid en een optimale stromings­weerstand.

Plaattriller

Bij dit type absorptie wordt een plaat door de aanwezige geluidsgolf aan het trillen gebracht. De geluidsenergie wordt zo in bewegingsenergie omgezet.

Gecombineerde absorptie

Door een combinatie van conventionele plaattrillingen en poreuze absorptie kan er een duidelijk hogere breedbandigheid bereikt worden. Zo kunnen niet alleen de middelste en de hoogste, maar ook de lage frequenties geabsorbeerd worden.

Toepassingen

Wandbekleding en scheidingsmuren

Sommige types akoestische produc­ten op houtbasis zijn ideaal als vaste wandbekledingen in bijvoorbeeld foyers en concert- of conferentiezalen. Als akoestisch werkzame scheidingswanden zijn ze geschikt in landschapskantoren, kantines, restau­rants of gangen. Voor deze toepassingen worden er over het algemeen eenzijdig decoratieve producten gebruikt, d.w.z. dat de achterkant van het element standaard bekleed is met een zwart akoes­tisch vlies of een tegen­laminaat. Het zwarte vlies dient om geluid te laten absorberen. Een holle ruimte achter dit vlies geeft namelijk een zekere absorptie van het invallende geluid. Het zwarte akoestische vlies heeft als bijkomende functie 'het licht tegenhouden'. Zo kun je niet door de panelen kijken, maar wordt het geluid wel doorgelaten. Vooral voor scheidingswanden moeten de productsamenstelling en de latere installatie op elkaar afgestemd zijn om te garanderen dat het gewenste akoestische effect bereikt wordt.

Plafonds of plafondsystemen

Begrenzingsvlakken van ruimtes, zoals plafonds, zijn uiterst geschikt voor de installatie van akoestische producten op houtbasis. Het plafondvlak kan, indien nodig, volledig als absorptievlak gebruikt worden. Bovendien kan de onder­constructie gerealiseerd worden zonder het gebruiksoppervlak van de ruimte te verkleinen. De vereiste ondercon-tructie zorgt tegelijkertijd voor de nodige afstand of holle ruimte tot het eigenlijke plafond voor de absorptie van het geluid.

Meubelcomponenten

Dankzij de decor- en materiaal­koppeling kunnen ook akoestisch werkzame meubeloppervlakken in het akoestische totaalconcept geïntegreerd worden. Wanneer design- en structurele/ fysische criteria klassieke oplos­singen niet mogelijk maken, kunnen akoestisch werkzame meubel­com­ponenten een oplossing beiden. Verscheidene drager­materialen, oppervlakken en perforaties kunnen gebruikt worden om bestaande deuren en rugwanden te vervangen door akoestisch werkzame onder-delen. Meubelcomponenten vereisen meestal een decoratief oppervlak aan beide kanten en daardoor een speciale productopbouw.

Elementen voor inbouw achteraf in bestaande ruimtes

Sommige types van akoestische producten op houtbasis zijn perfect geschikte elementen om achteraf in bestaande ruimtes in te bouwen. Voor elke ruimte is er een indivi­duele oplossing mogelijk, door bijvoorbeeld plafondzeilen of individuele, op maat gemaakte componenten (zogenaamde baffles), gemaakt uit compacte breedbandabsorbeerders die zeer efficiënt zijn in het frequentiebereik van de spraak.

Opbouw

De akoestische panelen worden gekenmerkt door een complexe opbouw met heel wat verschillende lagen en materialen. Het aantal en de grootte van de perforaties en/of groeven kunnen variëren. Om voor uiteenlopende vereisten steeds op­timaal aangepaste oplossingen te vinden, hebben fabrikanten een systeem van verschillende perforaties en groeven ontwikkeld. Zo kunt u een op uw toepassing afgestemd absorptiegedrag combineren met een individuele en esthetische vormgeving. De perforaties en groeven kunnen in bepaalde dragers en allerhande oppervlakken aangebracht worden. Het resultaat van de combinatie van materialen en constructieve eisen zijn akoestische platen met de gewenste specifieke opbouw.

Lagenopbouw

Een typische lagenopbouw is als volgt: een diagonaal geperforeerd laminaat, een zwart akoestisch vlies, een geperforeerde kale spaanplaat van 18 mm dik, een zwart akoestisch vlies en een diagonaal geperforeerd (tegen)laminaat.

Een ‘light’ versie van de hierboven beschreven panelen heeft een ietwat verschillende opbouw. De opeenvolgende lagen zijn dan respectievelijk een geperfo­reerd laminaat, een zwart akoes­tisch vlies, een honingraat van karton, omvat door regels uit hout­materiaal, een zwart akoestisch vlies en een geperforeerd tegen­laminaat.

Gegroefde producten

Gegroefde akoestische producten worden standaard met een mdf-drager geleverd. Er kan een opge­lijmd laminaat of een gemelamineerde mdf-plaat worden gebruikt. De opbouw van deze gegroefde producten bestaat typisch uit een gegroefde mdf-plaat en een zwart akoestisch vlies. Als een visueel alternatief voor klassieke perforaties bieden de fabrikanten ook verschil­lende groefpatronen in verschillende roosters aan.

Samenstelling

Akoestische producten op houtbasis zijn verkrijgbaar in een uitgebreid gamma van spaanplaten, mdf- en lichtgewicht platen.

Esthetiek

Decors

De akoestische panelen zijn beschikbaar in alle mogelijke decors. Dankzij de uitgebreide keuzemogelijkheden wat dragers, oppervlakken, perforaties en groeven betreft, zijn de mogelijk­heden bijna onbegrensd.

Perforatiemogelijkheden

Sommige fabrikanten bieden tal van perforatiemogelijkheden aan, en kunnen die aanbrengen op het hele oppervlak of een niet-geperforeerde strook over laten langs de randen. Sommige fabrikanten kunnen zelfs klantspecifieke afbeeldingen zoals firmalogo's realiseren.

Of de perforatie nu vereist is vanwege technische of structurele redenen, of gebaseerd is op ontwerpvereisten, er is steeds een oplossing. De fabrikant heeft enkel de digitale gegevens nodig in de vorm van een beeldbestand (bijvoorbeeld JPG) of CAD-bestand (bijvoor­beeld DWG). De perforaties in de panelen kunnen eventueel op maat ontworpen worden. Op die manier kan men een tekening of een logo op de panelen aanbrengen. U kunt het design kiezen en tot leven brengen met individuele perforaties. Lineaire of diagonale roosters, met of zonder kader, kleine of grote perforaties, vrij gevormde perforatie-patronen of zelfs uw firmalogo.

Plaatsing

De akoestische platen op houtbasis laten zich probleemloos verwerken, net zoals gewoon plaatmateriaal uit hout. U dient de algemeen geldende veiligheidsmaatregelen en verwerkingsrichtlijnen voor plaatmateriaal uit hout in acht te nemen.

Conditionering

Door de perforaties en de groeven wordt het plaatoppervlak vergroot, zodat een wijziging in de lucht­vochtigheid of het omgevings­klimaat de plaat kan doen krom­trekken of een verandering in de afmetingen kan veroorzaken. Vooral bij akoestische platen op houtbasis moet er aandacht aan conditionering besteed worden. Daarmee moet rekening gehouden worden bij de montage en het kiezen van het aantal en het type beslag. Door de openingen in het oppervlak reageren akoestische platen op klimaatveranderingen met grotere veranderingen in formaat.

Er moet toch met een formaat-verandering van 2,5 mm per meter rekening gehouden worden. In principe moeten de omstandig­heden voor de opslag en de verwerking overeenkomen met de omstandigheden op de latere plaats van installatie. De instructies in verband met de opslag moeten ook op werven in acht genomen worden.

Bevestigingssystemen

Akoestische platen op houtbasis kunnen op allerlei manieren en met verschillende beves­tigingssystemen bevestigd en ingebouwd worden. De keuzemogelijkheden voor bevestigingssystemen zijn legio, en afhankelijk van de toepassing in de ruimte moeten er speciaal geteste bevestigingen ingezet worden, bijvoorbeeld voor de balcontact­weerstand in sporthallen. U kunt bij de fabrikanten terecht voor uitgewerkte beschrijvingen van bevestigingssystemen voor diverse situaties.

Verdeling van de absorptie in de ruimte

Bij de verdeling van de geluids­absorptie in de ruimte moet men erop letten dat de nuttige weerkaatsingsoppervlakken behouden blijven.

Prestaties

Zoals reeds eerder aangegeven, worden akoestische kengetallen zoals de geluidsabsorptiegraad doorgaans in stappen van octaven en tertsen aangegeven. Relevante octaaffrequenties in de ruimteakoestiek zijn 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1.000 Hz, 2.000 Hz en 4.000 Hz. De octaafstappen worden telkens bekomen door een verdubbeling van de voorgaande frequentie. Elke octaaf bestaat uit drie tertswaarden. U kunt deze waarden bij de fabri­kanten opvragen.