de oplossing voor het grondstoffenprobleem?
Tijd voor een transparantiecultuur
Staal, glas, hout, kunststoffen: de prijzen van grondstoffen swingen de pan uit. Het is een probleem met verschillende oorzaken. Hoe zal dit evolueren en hoe pakken verschillende spelers in de doe-het-zelf- en pro-sectoren het aan? “Ons louter indekken met grote voorraden volstaat niet langer. Voortaan moeten wij productietijd reserveren.”
Schaarse grondstoffen, schaarse containers
China vervelt steeds sneller tot een consumptiemaatschappij. Huizen rijzen als paddenstoelen uit de grond en moeten uiteraard beantwoorden aan de strengste normen qua duurzaamheid. In dat perspectief worden eveneens zonnepanelen in die mate gesubsidieerd dat de vraag naar onder meer glas enorm is gestegen.
“Glas vormt een essentieel onderdeel in de samenwerking van douchewanden en -cabines waarvan de aankoopprijs inmiddels met 92% is gestegen”, zegt Thierry Lelong, topman van LGI Industries, wereldwijd leverancier van ADEO (Europees marktleider met onder meer de uithangborden Leroy Merlin, Bricoman, Weldom, Bricocenter). Lelong vertoeft al ruim twee decennia in China waar LGI een eigen productie-eenheid heeft voor zowel douchewanden en -cabines als kranen. “Staal, inox, koper, aluminium, messing, plastiek, en de lijst is niet exhaustief: slechts een fractie van de bestelde grondstoffen wordt aan de fabriekspoort aangeboden. Daarnaast is de beschikbaarheid van containers aan een duizelingwekkend tempo gekelderd waardoor we amper nog containers kunnen boeken op de route van het Verre Oosten naar Antwerpen, Rotterdam, Le Havre.”
Een nieuw collaboratief model?
“Met enkele Europese producenten hebben we de krachten gebundeld waardoor we er ondertussen wel in slagen om de miljoenen felbegeerde kranen bij onze sleutelklanten aan te leveren: volumeproductie als antwoord op de wispelturigheid van de prijselasticiteit. Samenwerken met Turkse en Italiaanse collega’s heeft dat collaboratieve model kwalitatiever gemaakt. Elke fabrikant heeft zijn specialisatie. Italianen zijn meer expert in de productie van thermostaten en onderscheiden zich als technici voor de finale montage. De crisis rond grondstoffen, bevoorrading en sourcing biedt dus ook positieve en beloftevolle perspectieven waardoor dat nieuwe, collaboratieve model de relatie met onze bestaande retailklanten verankerd heeft. Er zijn dus zeker opportuniteiten.”
"Met enkele Europese producenten hebben we de krachten gebundeld waardoor we er ondertussen wel in slagen om te leveren" - Thierry Lelong, LGI Industries
Van forecasting naar productiereservatie
De pandemie heeft de sector(en) van DIY en pro geen windeieren gelegd, maar distributie en toelevering zijn fundamenteel veranderd. “Het tijdperk van de jaarlijkse onderhandeling over de klassieke prijsverhoging met 2,5% - al dan niet contractueel vastgelegd - is resoluut voorbij”, zegt Dries Bauwens (directeur van de aankoopgroepering Asamco). “Covid-19 en de opeenvolgende lockdowns hebben de spelregels gewijzigd: het klassieke inkoop/verkoopmodel heeft plaats gemaakt voor een finance/supplymodel waarbij de besluitvorming op meerdere managementniveaus komt te liggen.” “Het economische model van vraag en aanbod kreeg sedert de zomer van 2020 schaakbordallures”, vult Johan Van Rensbergen, inkoopdirecteur Asamco, aan. “Ons metier is fundamenteel veranderd: voortaan moeten wij productietijd reserveren in plaats van ons louter in te dekken met grote voorraden.”
Investeren in data
“We sleutelen ondertussen verder aan het Asamco Key Suppliers Plan, het strategische plan dat onze vereniging naar het volgende niveau brengt: van zuiver inkoop- naar volbloed b2b-servicevereniging. Daarbij worden we uitgedaagd om de post-covidsignalen tijdig op te vangen en te delen met onze leden en hen nauw te betrekken bij de dringende beslissingen. Ons coöperatief model verplicht ons om ‘out of the box’ te denken en te investeren in data om Asamco klaar te stomen voor de toekomst”, vult Bauwens aan. “Wie het hoofd alleen maar koel blijft houden, zit nu al in de gevarenzone. Het is niet omdat de cijfers gekke bokkensprongen blijven nemen, dat je moet denken dat je goed bezig bent”, merkt Johan Van Rensbergen op.
"Voortaan moeten wij productietijd reserveren in plaats van ons louter in te dekken met grote voorraden" - Johan Van Rensbergen, Asamco
Professionalisme en transparantie
“De gemiddelde leveringsgraad bij Hubo ligt tegenwoordig op 76%, terwijl de inzet al jaren minimaal 95% is geweest. Laat ons maar gauw stoppen met al dat gekakel terwijl de eindconsument daar telkens het slachtoffer van is. Het irriteert me om elke keer opnieuw diverse uitvluchten te aanhoren aan de onderhandelingstafel. Mag ik een pleidooi houden voor meer professionalisme en vooral meer transparantie?” Bart Bouwen, inmiddels al een halfjaar hoofd inkoop van Hubo Groep, analyseert de situatie.
Prijs is meer dan enkel grondstof
“De prijsstructuur blijkt voor de meeste leveranciers opeens voor 100% uit grondstoffen te bestaan. Een kraan bestaat bijvoorbeeld niet enkel uit staal, maar uit meerdere onderdelen. Het is dus kort door de bocht om 30% prijsstijging te onderhandelen zonder een analytisch referentiekader en ijkpunt te hanteren”, stipuleert Bouwen. “De pandemie heeft ons geen windeieren gelegd en er zijn nu unieke kansen om aan de toekomst te bouwen met een nieuw profiel van Hubo partners. Inmiddels zijn we met 155 winkels op weg om de numerieke marktleider te worden: tegen eind volgend jaar staat de teller sowieso op 160. De deur staat dus wijd open om te praten met ‘knappe koppen’ die inzien dat het inkoopproces een multidisciplinair proces is geworden dat nogal wat procesbeheersing vereist.”
“De prijsstructuur blijkt voor de meeste leveranciers opeens voor 100% uit grondstoffen te bestaan" - Bart Bouwen, Hubo
Samen aan tafel
“Transparantie is daarbij het belangrijkste. Wie morgen met ons aan tafel gaat zitten, met open vizier, om de kostenstructuur van productontwikkeling tot en met de volledige bevoorradingsketen samen grondig onder de loep te nemen, is welkom in een nieuwe partnershipcultuur waarbij onze kernleveranciers voor de lange termijn bepalen. Laat ons dat nieuwe hoofdstuk maar snel aanvangen”, besluit Bouwen.
Bomen groeien niet tot in de hemel
Vooral in OSB en MDF hebben we de afgelopen maanden ongekende prijsstijgingen gezien. De oorzaken vormen een giftige cocktail: de protectionistische maatregelen die Trump tijdens zijn ambtstermijn nam ten nadele van de Canadese houtindustrie, de pijnlijke gevolgen van de Brexit, een Russisch embargo op de logcontracten voor de Chinese markt … Het had tot gevolg dat haast iedereen zich ging bevoorraden in Scandinavië. Het hek is van de dam: vandaag betaalt de eindgebruiker in Europa al gauw 25 à 30 euro per halve plaat OSB. Home Depot deinst er niet voor terug om hiervoor ruim 40 $ aan te rekenen. “Het plaatje klopt volledig”, bevestigt Jeroen Lauwers, general manager Deli Home België. “De vraag is inmiddels meer dan verdubbeld; de houtmolens kunnen de productie niet meer volgen. Inkopen is anno 2021 een echte kunst geworden; forecasting wordt één van de moeilijkste uitdagingen voor volgend jaar. We verwachten dat de vraag - en als gevolg hiervan de prijs - gevoelig zal dalen. Het herstelplan wordt geen sinecure: alle voorraden, van Finland tot in Turkije, zullen zich op termijn wel stabiliseren. Maar vandaag is er geen buffer meer: de bevoorradingsketen is volledig opgesoupeerd en de onderhandelingsmarge is op. Ik treed de visie van Bart Bouwen bij. Hout is een strategische pijler voor alle retailers in onze branche; enkel een partnership in alle transparantie kan oplossingen bieden binnen de korte en middellange termijn. De pandemie heeft aangetoond hoe kostbaar onderlinge communicatie is; na de crisis moeten we al onze kaarten op tafel leggen en samen met onze sleutelpartners de focus uitsluitend leggen op de eindgebruiker en per definitie zeer commercieel denken en handelen. We zijn klaar voor die nieuwe cultuur”, concludeert Lauwers.
Investeren in barre tijden
Wie tot op heden uitsluitend vanuit het Verre Oosten heeft gesourcet, slaapt al maanden minder goed. Containertoeslagen hebben een ongeziene druk gezet op de marges. De Drewry World Container Index (Bloomberg) registreerde een stijging van 485% voor containervervoer op de route Shanghai-Rotterdam. Leveranciers kunnen de prijsverhogingen bijna niet meer doorrekenen. De bevoorradingslijnen zitten momenteel nog steeds muurvast na onder meer het Suezincident. Toch wisten enkele producenten enerzijds goed te anticiperen op de huidige situatie en anderzijds de juiste maatregelen te treffen om een antwoord te bieden aan de logistieke crisis. “We hebben tijdig immense voorraden kunnen inslaan waardoor we in staat zijn geweest om maximaal aan te leveren, zelfs met behoud van een meer dan behoorlijke servicegraad boven het gemiddelde”, zegt Edwin Lips (managing director Garden Trade International). “En we houden beide voeten aan de grond, want de pandemie heeft ons waakzamer dan ooit gemaakt. De huidige bevoorradingsproblematiek zal nog enige tijd aanslepen en enkel opgelost worden door een samenwerking waarvan de modus operandi een nieuw tijdperk aankondigt. Dus ja, ik zal vast en zeker aan de tafel van Bart Bouwen zitten.” (lacht)
Europa utopia?
Na corona luidt de vraag naar meer lokale productie alsmaar harder. Echter, het machinepark verplaatsen is een bijna onhaalbare opdracht. Heropstarten in Europa wordt een huzarenstuk; de loonkost ondermijnt de competitiviteit. Sowieso kondigt zich een inflatieprobleem aan, gezien de opwaartse drukfactor op variabele prijsniveaus.
Wat nu? Niemand heeft een glazen bol. Wel leren interviews met enkele sleutelspelers in industrie en in de retail, dat de oplossingen op een glazen tafel liggen, een transparante tafel met partners die zich klaarstomen voor een nieuw tijdperk van samenwerking. Komt er een nieuwe bedrijfscultuur aan? Zijn de kaarten enkel dooreengeschud, of wordt er binnenkort met minder kaarten gespeeld? De toekomst wijst het uit.
