Hoe kiezen tussen klei- of betonklinkers?

Belangrijkste keuzefactoren en voor-/nadelen op een rijtje

Bij het kiezen van klinkers voor tuinpaden, opritten of terrassen komen consumenten vaak voor de keuze te staan tussen betonklinkers en kleiklinkers. Hoewel beide opties populair zijn in de tuinsector, zijn er duidelijke verschillen die de uiteindelijke keuze bepalen. In dit artikel gaan we dieper in op de eigenschappen van beide materialen en de factoren die consumenten meenemen in hun beslissing.

What's in a name?

Kleiklinkers

De naam van beide klinkersoorten verraadt al veel over hun oorsprong en productieproces. Kleiklinkers worden vervaardigd uit klei die op hoge temperaturen wordt gebakken. Dit proces geeft hen hun karakteristieke, natuurlijke uitstraling en zorgt ervoor dat de kleuren door en door in het materiaal zitten, zelfs na jaren van slijtage. Omdat het bakproces afhankelijk is van factoren zoals temperatuur en de samenstelling van de klei, vertonen kleiklinkers vaak subtiele kleurvariaties. Hierdoor krijgen ze een authentieke, bijna ambachtelijke charme.

Betonklinkers

Betonklinkers worden vervaardigd uit een zorgvuldig samengestelde mix van cement, zand en grind, die bij verschillende temperaturen wordt gegoten en daarna uithardt. Door het toevoegen van pigmenten kunnen betonklinkers in een breed scala aan kleuren worden geproduceerd, wat ze geschikt maakt voor diverse toepassingen. Het gecontroleerde productieproces waarborgt een consistente kwaliteit en een hoge mate van maatvastheid.

Materiële eigenschappen

Beide klinkersoorten hebben hun eigen unieke eigenschappen die - afhankelijk van wat de gebruiker belangrijk acht - de eindkeuze in een bepaalde richting sturen.

Duurzaamheid

Kleiklinkers onderscheiden zich door hun uitzonderlijke duurzaamheid, met een gemiddelde functionele levensduur van 100 jaar, en zelfs langer voor waterdoorlatende varianten. Deze lange levensduur is het resultaat van hun unieke samenstelling en het nauwkeurig gecontroleerde bakproces. Bovendien kunnen kleiklinkers vaak worden hergebruikt, wat de initiële investering rechtvaardigt en bijdraagt aan hun langdurige inzetbaarheid. Ook zijn kleiklinkers uitstekend bestand tegen vorst, slijtage, chemische invloeden en agressieve stoffen. De kwaliteit van kleiklinkers wordt gewaarborgd door de Europese norm EN 1344.

Door de groeiende focus op een circulaire economie verwachten fabrikanten dat betonklinkers steeds vaker hergebruikt zullen worden

Daartegenover hebben betonklinkers doorgaans een functionele levensduur van ongeveer 50 jaar bij enkelvoudig gebruik. Hoewel ze vorstbestendig en slijtvast zijn, kunnen de poreuzere varianten kwetsbaarder zijn voor afbrokkeling onder zware belasting en minder bestand tegen chemische stoffen, zoals dooizouten. Net als kleiklinkers voldoen betonklinkers aan de Europese normen voor sterkte en vorst/dooi-bestendigheid. Interessant is dat, door de toenemende aandacht voor de circulaire economie, fabrikanten verwachten dat het hergebruik van betonklinkers in de nabije toekomst aanzienlijk zal toenemen.

Waterdoorlatendheid

Met de steeds strenger wordende wetgeving rondom waterdoorlatendheid, wint dit aspect logischerwijs aan belang. Zowel kleiklinkers als betonklinkers kunnen bijdragen aan effectief waterbeheer, zij het op verschillende manieren.

Kleiklinkers zijn van nature niet waterdoorlatend vanwege hun dichte, hardgebakken structuur. Toch kunnen ze waterpasserend worden gemaakt door het toepassen van verbrede voegen. Wanneer het voegoppervlak minimaal 10% van het totale oppervlak beslaat, kan regenwater via de voegen in de ondergrond infiltreren. Om de waterafvoer te optimaliseren, worden de voegen doorgaans gevuld met waterdoorlatend materiaal, zoals steenslag. Vanwege de beperkte breedte van de voegen is het lastig om er groen, zoals gras of sedum, in te laten groeien. Of dit als een voordeel of nadeel wordt ervaren, hangt af van de persoonlijke wensen van de gebruiker. Een bijkomend minpunt van kleiklinkers is het feit dat de afstandshouders vaak zichtbaar blijven aan de oppervlakte, wat het geheel een minder uniform uiterlijk geeft.

Hoewel standaard betonklinkers meestal weinig tot geen water doorlaten, zijn er ook poreuze varianten die regenwater direct door de steen laten sijpelen. Deze klinkers bevatten grover materiaal in het betonmengsel, waardoor open ruimtes ontstaan die bijdragen aan de aanvulling van het grondwater. Om effectief bij te dragen aan de waterafvoer, moeten poreuze betonklinkers minstens 10% van het totale oppervlak bedekken. Dit wordt gereguleerd onder toezicht van BENOR, met eisen die voldoen aan de strenge norm PTV126. Daarnaast zijn er waterdoorlatende betonklinkers die, net als kleiklinkers, bredere voegen hebben gevuld met steenslag om de waterafvoer te verbeteren. Sommige betonklinkers hebben ook nog eens het voordeel dat ze doorgroeibaar zijn, waardoor er ruimte ontstaat voor groene elementen.

Kleurbehoud

Omdat de tint volledig in de steen is geïntegreerd, zijn kleiklinkers uitzonderlijk kleurvast. Weersomstandigheden, UV-straling en vuiligheid hebben nauwelijks invloed op hun uitstraling. In plaats van te vervagen, ontwikkelen kleiklinkers na verloop van tijd een karakteristieke patina, wat ze een nog authentiekere uitstraling geeft. Ook absorberen kleiklinkers weinig water, wat maakt dat mos en algen zich niet al te snel gaan hechten.

Betonklinkers krijgen hun kleur doorgaans door het toevoegen van kleurvaste natuursteengranulaten en -zanden. Exemplaren met natuursteengranulaten in de deklaag behouden hun kleur meestal beter, omdat de granulaten in kwestie UV-bestendig zijn. De betonmassa tussen de granulaten, vaak gekleurd met anorganische pigmenten, kan na verloop van tijd wel vervagen door blootstelling aan zonlicht. Door de klinkers te impregneren en ze van een beschermende bovenlaag te voorzien die bestand is tegen invloeden van buitenaf, kan de kleurvastheid echter worden verbeterd. Bovendien hebben betonklinkers over het algemeen een strakker en gaver oppervlak dan kleiklinkers, waardoor ze minder gevoelig zijn voor mosgroei.

Antislip

De antislip-eigenschappen van klinkers worden bepaald door hun textuur en structuur. Zowel beton- als kleiklinkers moeten voldoen aan strikte normen voor slip- en glijweerstand voordat ze op de markt komen. Betonklinkers kunnen extra oppervlaktebehandelingen ondergaan, zoals trommelen, of nabehandelingen zoals uitwassen en staalstralen, die de ruwheid verhogen en het risico op gladheid verkleinen. Bij kleiklinkers hangt de slipvastheid af van de afwerking: bezande vormbak klinkers bieden doorgaans meer grip, terwijl wasserstrich klinkers een gladder oppervlak hebben, maar nog steeds binnen de geldende normen voor glijweerstand vallen.

Klinkers die intensieve nabehandelingen ondergaan of extra bakprocessen doorlopen, kunnen een hogere prijs hebben

Hoe verhouden de prijzen zich?

De prijs van kleiklinkers varieert gemiddeld tussen de 30 en 45 €/m², terwijl goedkopere varianten beschikbaar zijn van 25 tot 30 €/m². Voor betonklinkers liggen de prijzen tussen de 25 en 45 €/m², waarbij de uiteindelijke prijs voornamelijk afhankelijk is van factoren zoals afmetingen, kleur, oppervlaktebehandeling en het al dan niet aanwezig zijn van een keurmerk zoals BENOR of KOMO. De kleur van de klinkers, die beïnvloed wordt door de gebruikte grondstoffen, speelt eveneens een rol bij de prijsbepaling. Klinkers die intensieve nabehandelingen ondergaan of extra bakprocessen doorlopen, kunnen een hogere prijs hebben. Betonklinkers die in twee lagen zijn vervaardigd - een ruwe onderlaag voor stevigheid en een hoogwaardige bovenlaag voor esthetische en technische prestaties - zijn doorgaans duurder dan de enkel-laagse varianten.

Verwerkingskosten

De verwerkingskosten voor het leggen van klinkers variëren tussen 50 en 85 €/m², afhankelijk van verschillende factoren. Extra kosten kunnen ontstaan als de ondergrond moet worden uitgegraven of aangevuld, bijvoorbeeld door het inzetten van graafmachines, grondverzetvoertuigen en het aanvoeren van materialen zoals grind of chape. Ook de complexiteit van het legpatroon — zoals een visgraatmotief of andere ingewikkelde ontwerpen — en handmatige werkzaamheden tijdens het leggen, beïnvloeden het prijskaartje. Verder kunnen bijkomende processen, zoals het handmatig verpakken of extra bakprocedures bij kleiklinkers, de totale kosten verhogen. Voor een helder overzicht van alle kosten en werkomstandigheden is het raadzaam om een gedetailleerde offerte aan te vragen.

Met medewerking van Ebema, E.L.S. Garden, Stoneline, Vandix en Wienerberger