Van traditioneel naar technologisch: trends in groenbeheer

Besparende technologieën voor groendiensten

Groendiensten die aansluiting willen vinden op ‘smart city’ – het concept van een duurzame stedelijke omgeving – kunnen hiervoor gebruik maken van diverse innovatieve technologieën, waaronder de 'slimme' systemen. Onder meer robotmaaiers, drones en geautomatiseerde irrigatiesystemen in verbinding met het Internet of Things helpen groendiensten om een efficiënter groenbeheer te voeren, wat ook besparingen oplevert. 

Belangrijke trends in groenbeheer

Transitie naar elektrisch

Steeds meer organisaties (openbare besturen, bedrijven ...) zijn zich bewust van de ecologische uitdagingen en schakelen in dit kader waar mogelijk over van machines/apparaten aangedreven door een brandstofmotor naar modellen met een elektrische motor. Deze heeft in de regel minder (slijtagegevoelige) bewegende onderdelen en een eenvoudigere opbouw, wat resulteert in lagere onderhoudskosten.

Slimme technologie

Een belangrijke innovatie op het gebied van groenbeheer is de toepassing van IoT-technologie (Internet of Things). Daarbij leveren sensoren in real time diverse realtime gegevens (bv. temperatuur, luchtvochtigheid, regenval, windsnelheid, zonnestraling, bodemvochtgehalte, nutriëntenniveaus ...).

Via analyse van deze verzamelde data kan hieruit interessante informatie gehaald worden. Die kan leiden tot nieuwe inzichten die aan de basis liggen van een efficiënter beheer.

De inzet van (onder andere) de hierna aangehaalde technologieën maakt het voor groendiensten mogelijk om efficiënter en productiever te werken, wat de algemene kwaliteit van de groendienst verder helpt te verbeteren. 

Robotmaaiers als tijdbesparende oplossing

Het maaien van een uitgestrekt grasveld volgens de traditionele manier kan vele uren in beslag nemen. Groendiensten kunnen hun groenwerker deze tijd besparen door de inzet van een robotmaaier. Voorzien van sensoren en geavanceerde software kunnen deze toestellen autonoom navigeren, waarbij ze systematisch en mooi maaien, en dit binnen de perimeter van de maaizone en rond eventuele obstakels op hun route.

Bovendien werken robotmaaiers over het algemeen energiezuiniger en stiller dan traditionele grasmaaiers.

Bij modernere robotmaaiers kan de gebruiker via een app maaischema's instellen om de maaier op geschikte momenten te laten werken. Bij bepaalde modellen is het zelfs mogelijk om binnen de ingestelde perimeter diverse maaizones te programmeren, zodat er in de ene zone kan worden gewerkt of gespeeld, terwijl de maaier in de andere zone maait.

De meeste robotmaaiers bieden een instelbare maaihoogte en mulching – bij het maaien versnippert de maaier het gras in kleine stukjes. Deze vallen tussen de ingekorte grassprieten en fungeren daar als een organische meststof.

Heel wat modellen zijn voorzien van een geïntegreerde regensensor. Ze kunnen hun werk pauzeren en daarbij terugkeren naar hun laadpunt tot de regen stopt. Bepaalde maaiers suggereren bij regenval per app de mogelijkheden en vragen de gebruiker om de uit te voeren actie te kiezen. Geavanceerde modellen hebben toegang tot weergegevens van lokale bronnen of online diensten om te anticiperen op regen.

In een samenwerking met enkele gemeentebesturen werden sportvelden voorzien van robotmaaiers. Dankzij de ingestelde maaischema’s blijven de velden beschikbaar wanneer er gespeeld moet worden. Door deze werkwijze kwam er voor de gemeentelijke groendiensten een fte vrij, zodat de vrijgekomen tijd kon worden gewijd aan andere (o.m. complexere) taken.

Robotmaaiers besparen groendiensten tijd die kan besteed worden aan andere (complexere) taken

Heel wat robotmaaiers hebben een of meer antidiefstalfuncties (slot, pincode, alarm, gps-tracking, geofencing). Bovendien kunnen de meeste robotmaaiers niet zonder laadstation, wat het stelen ervan sowieso minder aantrekkelijk maakt.

Drones voor snellere en veiligere inspecties

Drones bieden een onmiskenbaar voordeel voor groendiensten, met name als instrument voor efficiënter groenbeheer. Diverse sensoren, soms in combinatie, dienen verschillende functies: het detecteren van vegetatieve stress (ziekte, droogte), het inventariseren van plantensoorten, het in kaart brengen van de nutriëntenstatus van bodems, enzovoort.

De gebruikte sensortechnologieën zijn LiDAR en cameragebaseerde technologieën zoals rgb, warmtebeeld, multispectraal en hyperspectraal.

Drones kunnen vegetatie makkelijker, sneller en veiliger inspecteren en problemen detecteren

Drones kunnen vanop grote hoogte en vanuit verschillende hoeken inspecteren, inclusief op moeilijk toegankelijke plaatsen (steil terrein, krappe ruimtes...). Dit maakt het inspectiewerk voor de groenwerker niet alleen praktischer, maar in bepaalde gevallen ook veiliger.

Bijvoorbeeld bij het lokaliseren van een wespennest op een moeilijk bereikbare plaats. Door de inzet van een drone kan de groenwerker op een veilige afstand blijven.

Geautomatiseerde irrigatie

Ook 'slimme' irrigatiesystemen helpen de efficiëntie van het groenbeheer verhogen. Met een compleet irrigatiesysteem kan de beregening van groenprojecten volledig automatisch verlopen, ongeacht de aard van het project: grond- of gevelgebonden groene wand, daktuin ... 

Het project kan vanop afstand in zijn geheel in de gaten worden gehouden. Een geautomatiseerd afstandsbeheer verzamelt data met betrekking tot waterverbruik, instraling, vocht- en temperatuurwaardes en pompactiviteit, en stuurt deze naar de server. Dit biedt realtime inzicht in de status van het groenproject en vormt de basis voor eventuele aanpassingen en besparingen.

Bij een eventuele lekkage of stroomuitval volgt een automatische melding. Ook kan de gebruiker vanop afstand vochtinstellingen of instellingen van een vorstprogramma of injectiepomp aanpassen. Dit voorkomt onherstelbare schade aan kostbare beplanting ten gevolge van technische defecten.

Geautomatiseerde irrigatiesystemen zijn te combineren met het toedienen van meststoffen. Een nieuwe toepassing is het toevoegen van een EC-meting (elektrische conductiviteit) aan het systeem die het mogelijk maakt om een eventuele overbemesting vast te stellen. Ook het terechtkomen van strooizout in het gietwater kan uit EC-meetwaarden worden afgeleid.

Uitdagingen bij de implementatie van innovaties

Hoewel deze innovaties in groenbeheer heel wat voordelen bieden, zijn er hier en daar ook uitdagingen aan verbonden. Het is belangrijk om deze te begrijpen en om aangepaste implementatiestrategieën te ontwikkelen om de eventuele risico's te beheersen.

Gegarandeerde energievoorziening

Groendiensten die werken met elektrisch aangedreven machines en toestellen moeten hiervoor natuurlijk een ononderbroken energievoorziening kunnen garanderen. Mogelijke oplossingen zijn laadsystemen in het voertuig (grotere powerbanks, zonnepanelen), specifieke koffers voor snel opladen en verplaatsen van meerdere accu’s, of rails voor in de loods om gelijktijdig meerdere accu’s op te laden.

Aangepaste implementatiestrategieën helpen om de eventuele risico's van een innovatieve technologie te beheersen

Hoge implementatiekosten

Niet bij elke investering in een innovatieve technologie is het meteen duidelijk welke besparingen dit zal opleveren, of wat het verdienmodel kan zijn. Een gedetailleerde kosten-batenanalyse helpt om hierop een duidelijker zicht te krijgen.

Afhankelijkheid van nieuwe technologieën

Groendiensten die innovatieve technologieën (bv. geautomatiseerde systemen) inschakelen, maar hiervan zelf onvoldoende kennis in huis hebben, kunnen voor onaangename verrassingen komen te staan bij eventuele technische storingen. Het is dan ook belangrijk om in zee te gaan met een betrouwbaar merk en dito leverancier (klantenservice).

Sociale impact

Welke is de impact van deze technologieën op werkgelegenheid? Welke zijn eventueel schadelijk/hinderlijk voor het welzijn? Een mogelijk voorbeeld zijn drones. Wat is hun impact als deze gedurende lange tijd boven onze hoofden zoemen? Dit kan als zeer hinderlijk ervaren worden.

Veiligheidsrisico's van nieuwe technologieën

Af en toe berichten de media over ongevallen ten gevolge van ontplofte batterijen. In een samenleving die in toenemende mate draait op batterijen, kan dit probleem althans in theorie vaker optreden. De veiligheid van het opladen en het transport krijgt mogelijk meer aandacht als er hier en daar een voertuig uitbrandt als gevolg van een defecte accu.

Privacy

De toepassing van dataverzamelende technologieën als onderdeel van de IoT-genetwerkte smart cities kan privacykwesties oproepen. Groendiensten gebruiken deze technologieën immers in openbare ruimten.

Overheidsbeleid en regulering
De regels met betrekking tot de toepassing van deze technologische innovaties variëren van land tot land,
zelfs tot op lokaal niveau.
Eigenaars dienen, afhankelijk van de betreffende technologie, rekening te houden met (een of meer van)
de volgende regelgevingen:
• milieuwetgeving
• wetgeving rond opslag en opladen van lithium-ion-batterijen
• privacywetgeving
• arbeidswetgeving en veiligheid
• stedenbouwkundige voorschriften
• gegevensbeheer en beveiliging

In samenwerking met ACO, Belrobotics, Firma Beel, Inverde, Mastop, Proefcentrum voor Sierteelt, Stiga en Stihl