BOOMVERZORGER BESPAART UREN, KOSTEN EN ONTEVREDENHEID
JUISTE DIAGNOSE EN AANPAK GARANDEREN BESTE RESULTAAT OP LANGE TERMIJN
Wanneer wij mensen niet goed in ons vel zitten, halen we er een dokter bij. En om helemaal gerust te zijn, raadplegen we al gauw een specialist. Waarom zou dat anders moeten zijn voor bomen? Ze vormen tenslotte waardevolle pijlers in menig tuinontwerp. In dit artikel gunnen we u een blik onder de kruin van enkele boomchirurgen én we stippen de vaakst voorkomende gezondheidsproblemen aan waar bomen in de zomer mee te kampen hebben.
DIRECTE, RESULTAATGERICHTE AANPAK
Bomen zijn majestueuze biologische systemen die ons soms doen vergeten dat ze een behoorlijk gevoelig kantje hebben. In de correcte habitat en met de juiste omgevingsfactoren kunnen ze floreren en zijn ze echte eyecatchers waarmee u een uniek tuinontwerp op tafel kunt leggen. Om nog maar te zwijgen van de meerwaarde die ze brengen op het vlak van biodiversiteit in een groenzone. Verkeerde plaatsing, slechte voeding, ziektes of parasieten kunnen echter roet in het eten gooien. Het is dan aangewezen om meteen voor een directe, resultaatgerichte aanpak te kiezen en een specialist te raadplegen.
VAKMANSCHAP, ETHIEK EN MENSENKENNIS
Boomverzorgers hebben de juiste mix van vakmanschap, ethiek en mensenkennis om een oplossing te vinden die zowel de boom als u en uw klant ten goede komt. Het zijn experts die veilig en met respect voor de boom te werk gaan tijdens het planten, snoeien en onderhouden. Als u op tijd hun professionalisme inschakelt, kan het u heel wat uren, verloren kosten en ontevredenheid van de klant besparen.
CERTIFICERING
De zoektocht naar een boomverzorger die aansluit bij uw visie en project, moet beginnen bij de lijst met ETW- of ETT-gecertificeerden. Die kunt u raadplegen op de website www.bomenbeterbeheren.org of via de European Arboricultural Council. De mens achter het certificaat lichten we verder in dit artikel uit.
ETW- OF ETT-CERTIFICAAT
European Tree Worker
ETW is een certificaat voor de uitvoerende boomverzorger en wordt doorheen Europa als de standaard gezien. Wanneer overheden werken aan en rond bomen willen uitvoeren, is het ETW-certificaat ook steeds meer de vereiste. Om het te behalen, moeten kandidaten een examen afleggen dat onder de supervisie van de European Arboricultural Council (EAC) staat. Het gaat om drie theoretische en drie praktische proeven: een mondeling en een schriftelijk examen, een examen soortenkennis, twee praktijksimulaties en een praktijktest. Het certificaat is drie jaar geldig en kan telkens vernieuwd worden.
European Tree Technician
Een tweede certificaat dat gestuurd wordt door de European Arboricultural Council (EAC), is dat van de boomtechnisch raadgever of European Tree Technician (ETT). ETT-gecertificeerden hebben een leidinggevende functie zowel in de privé als de openbare sector.
Ook zij moeten een examen afleggen dat bestaat uit een schriftelijke proef en managementoefeningen. Ze kunnen zowel een team boomverzorgers aansturen als ondersteuning geven aan gemeentediensten.
Het ETT-certificaat is levenslang geldig.
ONDER DE KRUIN VAN...
wat inspireerde u om boomverzorger te worden?
Paul: "Mijn opvoeding en mijn kinderlijke drang om van jongs af hoog in bomen te willen zijn vanwege het ruimtelijke perspectief."
Robin: "Het is een beetje een familiemicrobe. We zijn al generaties lang met bomen bezig. Mijn vader deed het voor mij en nu probeer ik mijn twee zonen ook wat in te wijden in de wereld van boomverzorging."
Wat houdt het in om boomverzorger te zijn en welke drie eigenschappen moet een boomverzorger zeker hebben?
Paul: "Als mensen het woord 'boomchirurg' hanteren, zeg ik meestal dat het dient als metafoor voor de precisie, de ethische en brede blik waarmee wij in ons vak moeten staan. Het is onze taak om de noden van onze eindklant (de boom) aan onze klant (vruchtgebruiker of ontwerper) te vertalen in een zo simpel mogelijke taal. De nodige eigenschappen? Vakmanschap, ethiek en mensenkennis. En als het even mag, humor!"
Robin: "Eigenlijk benoemen we onszelf niet graag met de term boomchirurg. Die naam is eerder uit de volksmond zo ontstaan. We prefereren boomspecialist of boomexpert, omdat dat ook echt behelst wat wij doen. En welke eigenschappen moeten we hebben? Je kan niet zonder passie. Ook innovatief zijn en een oog voor ethiek hebben is eigenlijk onontbeerlijk."
Moet er hars door je aderen stromen om dit werk te doen of valt het aan te leren?
Paul: "Best wel, want de ervaring die je hebt, alsook het inzichtelijke vermogen en kennis van de materie, levert soms meer op dan techniek ... Terwijl we ze beide nodig hebben."
Robin: "Ja, je moet er toch voor gemaakt zijn, denk ik. Dit werk dwingt je door weer en wind. Nu eens in de gietende regen, dan weer in de blakende zon ... Maar als je eens de microbe hebt gevangen, geraak je ze niet meer kwijt. "
Waarom moeten onze lezers een specialist als u raadplegen en niet gewoon zelf aan de slag gaan?
Paul: "Specialisatie brengt allerlei voordelen en kennis met zich mee, en als bedrijf maak je een professionelere indruk als je voor elk specifiek terrein een vakman of -vrouw hebt. Het is een win-winsituatie voor alle partijen. Uiteraard is er open communicatie en respect voor elkaar op zakelijk en menselijk vlak, dat spreekt voor zich. We werken in een team op dat moment, en het is het einddoel dat dan telt."
Robin: "Als het over de gewone snoeiwerken gaat of over het verwijderen van droge takken uit de boom, kan je je met een gewone klimcursus redelijk uit de slag trekken. Maar zodra het gaat over heel oude en belangrijke bomen, schade door ziektes, een verkeerde standplaats enzovoort, schakel je beter een specialist in. Het is niet alleen sneller en je vermijdt boomsterfte of onnodig werk achteraf, het komt ook beter over bij de klant (de eindgebruiker)."
Wanneer wordt u het vaakst opgeroepen? En waarvoor?
Paul: "Problem solving, onderzoek, adviezen, begeleiding van bomen op bouwwerven, aanplant op moeilijk bereikbare plaatsen, disputen met buren, noodingrepen bij gevaar, zieke bomen, restauratie van tuinen, inventarisatie en het gezond houden van bomen in tuinen, parken en bossen, standplaats of terreinverbetering, biologische belagers ontmoedigen, zorg dragen voor erfgoed, op zoek gaan naar kwekers met een exclusief aanbod, schade door storm opruimen enz."
Robin: "We zijn gespecialiseerd in het behoud en de behandeling van zieke bomen op privé- of stadsdomeinen. We schieten het vaakst in actie bij schade door bouwwerkzaamheden en grondwerken. De grond rond het wortelnetwerk is daardoor zwaar verdicht, waardoor de bomen wegkwijnen. Ik ontwikkelde hiervoor de Drainjet, een machine die de gecompacteerde zones kan beluchten met een zware compressor. Ze injecteert lava, meststoffen en micro-organismen om zo de bomen weer een boost én doorwortelbare ruimte te geven."
WELKE DRIE KWALEN KWELLEN BOMEN HET MEEST IN DE ZOMER?
Paul
- Droogte
“Die wordt bij bomen gemanifesteerd als topsterfte, bruin verkleuren (coniferen en dennenbomen) en/of kleinere bladeren. We voorzien dan een bladlaag (10-15 cm) of een kwalitatieve snippermulch die vocht vasthoudt en dient als antiverdampingslaag. Men kan ook palen van vers afgezaagde dennenbomen in de grond duwen (geven over een lange periode vocht af).” - Microbelagers
“Dat gaat van soorteigen predatoren (bijvoorbeeld spintkevers, takluizen enz.) tot bacteriën, virussen en schimmelaantastingen. De meeste zaken die een boom kunnen belagen, krijgen voet aan wal doordat de boom niet alles uit de grond/bodem krijgt die hij zou moeten krijgen. Een grondige determinatie en analyse leiden hier tot de oplossing.” - Aanlegproblemen
“Elke boom heeft specifieke noden met betrekking tot bodem, standplaats, windrichting,
aanplanthoogte, aanplantdatum etc. Is hier niet aan voldaan, dan wordt de boom ziek.”
Robin
- Ziektes en parasieten
“Ik denk dan bovenal aan de mineermot en de bladvlekkenziekte. Zeker op kastanjebomen. Die aanpak hangt vooral af van hoe ver de aantasting al gevorderd is en welke bestrijdingsmiddelen dan beschikbaar zijn. Maar ik ga persoonlijk zo ver mogelijk om de boom te redden.” - Standplaats
“Er wordt zo vaak uit het oog verloren hoe belangrijk de juiste standplaats voor een specifieke boom is. In een verkeerde omgeving zal de boom steeds verder verzwakken tot hij sterft. Als er íets is wat ik dan wil meegeven, is dat ontwerpers en aannemers buiten de kroonprojectie moeten blijven.” - Grondwaterbemaling
“Door het betere weer wemelt het op de werven van de bedrijvigheid. We zien bij het bouwen vaak grondwaterbemaling en die kan rampzalig zijn voor de waterhuishouding van een boom. Zeker bij droog weer is dat de doodsteek. We proberen dit op te lossen met retourbemaling, maar vaak is het al te laat.”
Wordt het belang van bomen onderschat de dag van vandaag?
Paul: "Nee, want of je als klant nu een fiets of een Aston Martin in de garage hebt, ik hoor steeds hetzelfde mooie verhaal dat de mensen net voor dat huis kozen vanwege de boom of bomen die er staan. Men zou zich snel bij de tafelspringers kunnen voegen door de politieke teneur aan te kaarten, maar aan de hand van wat ik zelf zie, kan ik enkel stellen dat de mens een wonderlijk zelfregelend wezen is. Mijn klanten vinden bomen héél belangrijk voor hun levenskwaliteit, en niet alleen mijn klanten, iedereen voelt aan dat groen een effect heeft op welzijn, of ze daar nu mondig in zijn of niet."
Robin: "Ik vind van wel, iedereen wil in het bos gaan wonen én een openluchtzwembad én zonnepanelen plaatsen, maar ze willen bouwen en graven tot haast tegen de stam. We willen groen, maar we willen er niet de nodige ruimte aan geven. Dat is die typische bouwwoede. En die leidt vaak tot kappen. Jammer, want bomen zijn tenslotte onze groene longen."
Waarom is het European Tree Worker- certificaat belangrijk?
Paul: "Even vooruitspoelen naar vandaag en ik voel en zie dat de ETW eerder de klemtoon legt op werkveiligheid in de hoogte – zeer terecht – maar dat de échte kennis van materie pas volgt bij het afwerken van de European Tree Technician-cursus. Wat ik steevast mis, is een klemtoon op ethiek. Ikzelf ben al een paar keer gevraagd om voor geld een boom 'af te keuren' of zelfs te mismeesteren. Mijn langetermijnvisie, geweten en mijn passie dicteerden mij om daar niet in mee te gaan. Ik zie tegenwoordig echter een ravage van boomhandelingen die absoluut enkel met gewin en niet met correct in het vak te staan te maken hebben. Jammer, want dat zorgt dan weer voor een devaluatie van een landschappelijk of stedelijk beeld, én op lange termijn een af te voeren boom."
Robin: "De European Arboricultural Council is een Europese overkoepelende organisatie die met het ETT/ ETW-certificaat een erkenning biedt waarmee wij als specialisten onze deskundigheid kunnen aantonen. Daarnaast haalde ik nog mijn erkenning als VTA-controleur (visuele veiligheidscontrole naar stabiliteit en levensvatbaarheid). En mocht ik 15 jaar geleden mijn Belgische fytolicentie in ontvangst nemen. Dergelijke regelgevingen zijn belangrijk om een lijn te trekken in al die verschillende visies binnen de sector. Ik hoop ook dat de toekomst meer inmenging van een ETT zal brengen nog voor er ook maar één graafmachine op een site arriveert. In veel Europese landen doen aannemers niet zomaar wat ze willen met bomen op hun werf, België blijft – voorlopig – nog een beetje achter."
Waar moeten tuinarchitecten volgens u meer rekening mee houden in hun ontwerpen?
Paul: "Het duurt een leven om een tuin te bouwen. Ontwerpers verkopen beelden, vormen, sferen. Ik kom dikwijls in regio's waar in elke tuin identiek dezelfde signatuur heerst. Je zou bijna kunnen spreken van een copy/pastecultuur. Ik persoonlijk ga liever in dialoog met karakter, inhoud en het groter plaatje. Toon durf en moed, waarbij je niet de klant alles laat bepalen, maar luistert en de plek aanvoelt, zodat je een ontwerp kan realiseren dat daar thuishoort. Want de locatie gaat veel verder de toekomst in."
Robin: "Ze moeten zich er vooral van bewust zijn dat er aan bomen ook nog wortels hangen en dat die levensnoodzakelijk zijn voor de boom zelf. Het gaat om een grotere oppervlakte dan men vaak denkt, namelijk tot 10% buiten kroonprojectie. Het is dus niet mogelijk om in deze zone te graven, er grond aan te voeren of ze te betreden met zware machines. Ook frezen is dan uit den boze! De belangrijkste wortels zitten namelijk tussen 10 en 20 cm diep. Zelfs bij het ontwerpen moet hier rekening mee gehouden worden."
Wat willen bomen ons vertellen?
Paul: "Volgens de Syrische dichter Gibran Kahlil vormen bomen 'gedichten die op de hemel staan geschreven'; in diverse religies en culturen zijn bomen de verbinding tussen het hiernamaals en de aarde; ... Volgens mij zijn het vooral getuigen en ook humoristen. Ze zijn een herinnering aan waar we vandaan komen."
Robin: "Bomen betekenen heel veel voor mensen. Ze geven energie, geborgenheid, beschutting ... Kijk naar de pracht en schoonheid die ze uitstralen. Het belang voor mensen gaat verder dan enkel het luchtzuiverende aspect. Denk aan de morele waarde van een boom, de schoonheid die ze brengen in een tuin of in de stad ..."
