Een nivelleersysteem voor vloer- en wandtegels? Enkel maar voordelen

Met behulp van een nivelleersysteem kunnen tegels perfect vlak en genivelleerd geplaatst worden. Storende, zelfs gevaarlijke, niveauverschillen tussen de tegelranden onderling worden zo volledig uitgesloten. Daarnaast zorgt een nivelleersysteem ervoor dat de tegels keurig op hun plaats blijven liggen tijdens het droogproces, met een mooi strakke tegelvloer als eindresultaat. Niet onbelangrijk is daarnaast het feit dat een nivelleersysteem de plaatsing van tegels beduidend sneller laat verlopen. Bovendien is het systeem zowel bruikbaar voor het plaatsen van tegelvloeren als van tegelwanden, ook in natuursteen.

het ongemak van een niveauverschil

Zelfs minieme niveauverschillen tussen aan­grenzende vloertegels kunnen ongemakken veroorzaken. Niet alleen worden dergelijke niveauverschillen, voornamelijk bij een strakke afwerking, als esthetisch storend ervaren, maar bovendien kunnen zij zelfs valpartijen veroorzaken bij het belopen van de tegelvloer en schade toebrengen wanneer er met meubilair over geschoven wordt of wanneer er met harde wieltjes op wordt gereden.

Ook het gekozen voegpatroon heeft invloed op eventuele niveauverschillen tussen twee aangrenzende tegels. Indien er geopteerd wordt voor een kruisend voegpatroon (halfsteens, wildverband enz.), kun je zelfs bij een perfecte plaatsing op een volledig vlakke ondergrond niet voorkomen dat er tussen de tegels niveauverschillen ontstaan ter hoogte van de kruising van de voegen.

Bij grootformaattegels kunnen de vlakheids­afwijkingen van de randen zelfs tot 2 mm bedragen. In dit geval is een dubbele verlijming of een mortellijm die in grotere diktes
aangebracht kan worden, aangewezen. Niveauverschillen tussen aangrenzende tegels zijn doorgaans storender bij vloerbetegeling dan bij muurbetegeling. Algemeen geldt dat de hinder stijgt naarmate de voegen smaller zijn.

Voorbereiding

Vooraleer het betegelen aan te vatten, wordt de wand of de vloer opgemeten. Laten we de vloer als te betegelen oppervlak beschouwen. Aan de hand van de vloeroppervlakte en de grootte van de tegels wordt het aantal tegels berekend, rekening houdend met snijverlies. Nadat vastgesteld werd dat de ondergrond vrij van oneffenheden is, eventueel na het aanbrengen van een stabilisatielaag van zand en cement, wordt een mortel- of lijmbed aangelegd, waarop de tegels dan worden ingemetseld. Een andere manier is om de tegels met een kleefcement op een droge chapelaag te plaatsen, waarbij grotere tegels steevast dubbel verlijmd worden. Doordat zowel de ondergrond als de tegel voorzien wordt van een lijmlaag, blijft de tegelvloer sowieso beter op zijn plaats liggen.

Opgelet: bij het verlijmen van tegels is het voor een substantieel deel de ondergrond die de kwaliteit van de plaatsing bepaalt. Om te vermijden dat je op het einde van de eerste rij een onesthetisch smal stukje tegel bij moet plaatsen, leg je eerst een rij tegels uit.

Blijkt het resterende gedeelte aan het einde te summier, dan dient ook de eerste tegel van de rij ingekort te worden met behulp van een manuele tegelsnijder of elektrische slijpschijf. Nu komt het insmeren van het tegelvlak met tegellijm aan de beurt. Je werkt het best zone per zone en gebruikt een getande lijmkam. Het is de bedoeling dat de tegel volledig met lijm bedekt is; holle ruimten onder de tegel die niet van lijm voorzien zijn, kunnen gemakkelijk breken wanneer die belopen worden.

 

Hulpmiddelen

Zowel voor hen die eenmalig een tegelvloer leggen als voor de professionele plaatser zijn er verschillende hulpmiddelen op de markt om de klus te vereenvoudigen en om een perfect resultaat te bekomen. Denk maar aan aansluitprofielen in pvc of in aluminium, die het tegel­oppervlak extra verstevigen. Tijdens de plaatsing kan tevens randisolatie aangebracht worden, om te voorkomen dat er tot tegen de wand wordt betegeld. Bovendien voorkom je zo scheuren in de chapelaag. Ook uitzettingsvoegen vereisen aandacht, aangezien zij verantwoordelijk zijn voor het feit of de tegelvloer al dan niet onder spanning staat. Twee aan elkaar grenzende tegeloppervlakten of -zones worden met pvc-uitzettingsprofielen mooi aaneengesloten. Desgewenst kan dit ook bereikt worden met silicone in de uit­zettingsvoegen.

Nivelleersystemen voor tegelvloeren

Een van de handigste hulpmiddelen bij het plaatsen van tegelvloeren of -wanden is een nivelleersysteem. Dit is minder geschikt voor kleine tegels. Een nivelleersysteem voor tegels bestaat in twee varianten die we hierbij onder de loep nemen. Het ene systeem bestaat uit voegkruisjes in T- of X-vorm en tegeldoppen. Afhankelijk van de voegbreedte, de tegeldikte en de gewenste plaatsingswijze (recht op recht, halfsteens, Romeins verband …) kiest de plaatser voor onderdelen in de voor die toepassing bestemde afmetingen. De toepassing van dit systeem is eenvoudig: de tegel wordt op het lijmbed gelegd, het T- of X-kruisje wordt met de voet onder de tegel geschoven en de volgende tegel wordt in een schuivende beweging op de nog vochtige lijm geplaatst. De tegeldop wordt op de steel van het voegkruisje geplaatst en aangeschroefd totdat beide tegels precies hetzelfde niveau hebben. Met voegkruisjes wordt tussen de hoeken en tussen twee tegels automatisch dezelfde voegbreedte aangehouden.

Nadat de lijm voldoende uitgehard is (minimaal 24 uur), wordt de tegeldop van het voegkruisje afgeschroefd, waarna het voegkruisje in de voegrichting wordt afgebroken. De tegeldoppen kunnen vervolgens opnieuw gebruikt worden. Nadeel van dit systeem is dat de kans bestaat dat de schroef binnen in de tegeldop wordt overgedraaid.

Levellingsysteem met spiEën en tegelclips

Het andere nivelleersysteem maakt gebruik van een spie (keg), een clip en een levellingtang. Tegelclips zijn verkrijgbaar in diverse voegbreedtes: 1 mm, 1,5 mm, 2 mm, 2,5 mm, 3 mm en 4 mm. Na een laag van minstens 4 mm tegellijm (S1 of S2, afhankelijk van de tegelkeuze) op een perfect egale ondergrond te hebben aangebracht, wordt de tegel geplaatst en wordt de voet van de tegelclip daar meteen onder geschoven. Afhankelijk van het tegelformaat worden een of meerdere tegelclips gebruikt. Gewoonlijk gebruik je twee tegelclips per tegelzijde, afhankelijk van de convexiteit van de tegel, en blijf je 10 cm van elke hoek verwijderd. Nadat de tegel werd aangeklopt, wordt de spie (keg) in de opening van de tegelclip geschoven om de tegels te nivelleren. Dit inbrengen wordt vergemakkelijkt met een speciaal voor dit systeem ontworpen aandruktang.

Wanneer de tegellijm bijna volledig uitgehard is, moet het zichtbare deel van de tegelclip verwijderd worden. Het bovendeel van de tegelclip kan, naar keuze, afgebroken worden met een rubberen hamer of weggestampt worden met de voet, zolang dit maar steeds in de richting van de voeg gebeurt.

Bij nivellering met het spie- en tegelclipsysteem moet er steeds van de laatst geplaatste naar de voorgaande tegel gewerkt worden. Wanneer de tegels vervolgens worden aan­getrokken, kunnen de voegen niet verbreden. De lijm onder de voorlaatst geplaatste tegel is immers reeds een beetje opgedroogd en is daardoor iets steviger. Door de vers ge­plaatste tegel naar de oudere toe te trekken, ontstaat een mooie voeg.

 

Aandachtspunten

• Keramische tegels kunnen onderling op de diagonalen minieme verschillen (een lichte krimp) vertonen door het afkoelen na het bakproces. Dankzij het nivelleersysteem kunnen die verschillen evenwel perfect worden opgevangen. Ook bij natuursteen­tegels is de dikte van de individuele tegels nooit dezelfde – gemakkelijk wel 0,5 of 1 mm verschil – maar dankzij een nivelleersysteem worden alle tegels op precies hetzelfde niveau geplaatst.
• Voorkom lijm tussen de tegelclipvoetjes.
• De spieën (keggen) goed aandrukken met de correct ingestelde tang. Een niet correct ingestelde tang kan ervoor zorgen dat de tegelclips voortijdig of helemaal niet afbreken.
• Verwijder de tegelclips niet te vroeg (droogtijd lijm minimaal 24 uur), maar ook niet te laat. Maar het dient wel te gebeuren alvorens de lijm volledig uitgehard is, omdat anders het gevaar bestaat dat de tegelclipvoet in de lijm droogt.
• Nogmaals: de tegelclip moet altijd ver­wijderd worden in de richting van de voeg, en dat met een zachte, rubber hamer of weggeschopt door de voet. Verwijder de clip nooit, maar dan ook nooit, in de dwarsrichting van de voeg.
• Op de verpakkingen van de verschillende nivelleersystemen worden de afmetingen van de verschillende toepassingen duidelijk weergegeven, terwijl sommige fabrikanten ook kleurcodes hanteren.
• Als de plaatsing van de tegels aan het einde van de dag niet beëindigd kan worden, wordt geadviseerd om de dag nadien het werk te hervatten zoals begonnen werd.
• De tegelclips kennen een eenmalig gebruik, de spieën zijn perfect herbruikbaar.
• Op websites van producenten, op verpakkingen en/of via apps vindt de plaatser handige tools of tabellen om de aantallen te berekenen die hij van een bepaald nivel­leringssysteem per m² nodig heeft.
• Dit systeem is ook erg handig voor de plaatsing van dunne keramische tegels met een dikte van 4 mm voor geveltoepassingen.

Voordelen nivelleersysteem

Uit bovenstaande mag blijken dat het gebruik van een nivelleersysteem om tegels te plaatsen heel wat voordelen heeft.

• Alle tegelclips en spieën houden de vloer mooi bij elkaar, met steeds automatisch dezelfde voegbreedte, zodat die minder gemakkelijk uit elkaar kan schuiven zoals dat het geval kan zijn bij het niet-gebruik van een nivelleersysteem.
• Het resultaat oogt altijd perfect, ook al zou de plaatser geen professional zijn.
• Een nivelleersysteem is ook bruikbaar voor terrastegels, tegels dunner dan 6 mm, keramische en natuursteentegels.
• Het plaatsen van de tegels met een nivelleersysteem verloopt 20 tot 30% sneller dan een plaatsing zonder het systeem.
• Met een nivelleersysteem worden de tegels in één keer perfect geplaatst.
• De nieuw gelegde tegelvloer is sneller (licht) beloopbaar dan wanneer er geen nivelleer­systeem gebruikt zou zijn. 

Met dank aan Levelit, ATEK BV en Fixfine