Een oprit aanleggen: de fundering
Verharden doe je niet zomaar; dat hebben de aanhoudende natte en droge periodes van de afgelopen jaren ons wel geleerd. Tegenwoordig biedt waterdoorlatende bestrating een goede oplossing. Regenwater vloeit daarbij niet af naar het riool, maar gaat door of langs de tegels of klinkers in de bodem. Dit principe passen we toe bij de aanleg van een oprit. Zo'n oprit leggen is een gevorderde klus, maar met de juiste tools en wat hulp kom je al een heel eind. We begeleiden je stap voor stap bij het plaatsen van de fundering en de boordstenen.
De fundering
In dit project komt aan de ene zijde van de woning een parkeerstrook, en aan de andere kant een oprit. Tussenin komt nog een pad richting de voordeur. Ook aan de zijkanten van de woning worden paden gelegd. Dat is op zich veel verharding, maar door met waterdoorlatende bestrating te werken, wordt de milieu-impact tot een minimum beperkt.
Eerst: bestrating kiezen
Voor je aan de werken begint, moet je wel weten welke soort bestrating je wilt leggen. Kies je voor tegels of klinkers? Ga je voor beton, natuursteen of keramische stenen, ...? Zodra je die beslissing hebt genomen, kun je opmeting doen en bestellen. Die bestelling plaats je best in één keer, om kleurverschil zo veel mogelijk te beperken. Hier zal er gewerkt worden met betonklinkers. Reken bij je bestelling ook altijd zo‘n 5% snijverlies.
Wat zegt de wet?
Informeer je eerst goed bij de gemeente voor je begint met de aanleg van je oprit. In principe mag je maximaal 80 m² verharden rond je woning. Als je oprit groter is dan 40 m², mag regenwater niet onmiddellijk worden afgevoerd en moet deze voldoen aan de hemelwaterverordening. In sommige gemeenten is het dan ook wettelijk verplicht om de bovenste laag waterdoorlatend of waterpasserend te maken.
Een oprit valt onder de categorie 'verharding van de voortuin', dus het is noodzakelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen. Een architect is echter niet nodig.
De fundering bepalen
De volgende stap is het bepalen van je fundering. Dat doe je niet alleen aan de hand van het gekozen bestratingsmateriaal en de uiteindelijke belasting, maar ook door naar de ondergrond te kijken. Deze moet stabiel zijn met een egale, effen structuur. Als dit niet het geval is, voorzie dan bovenop je geëffende ondergrond een onderfundering.
De opbouw
Een oprit heeft altijd een onderfundering nodig om de belasting van een wagen aan te kunnen. Die onderfundering (uit betonpuin of steenslag) is doorgaans tot 20 cm diep. Daarop komt nog een drainerende straatlaag (in dit geval 3 cm), waarin de tegels of klinkers geplaatst worden.
De onderfundering ligt in dit geval ook tussen twee geotextiel gronddoeken, om de fundering en de straatlaag erboven goed op zijn plaats te houden.
Doorlatendheid bepalen
Voordat je begint, moet je testen of de ondergrond het regenwater goed kan opvangen. Dit kan je nagaan door een put van 50 x 50 x 50 cm te graven. Gooi wat kiezels in de put en giet er 5 l water in. Herhaal dit drie keer en voer dezelfde test uit op meerdere plaatsen als het een grote oppervlakte betreft.
Als het water in minder dan 10 minuten wegstroomt, dan heb je een goede doorlatendheid. Als het tot 16 uur duurt, is de doorlatendheid van de grond onvoldoende. Als het langer duurt, dan moet je extra stappen ondernemen om het water te draineren.
Uitmeten en uitzetten
De nodige graafwerken zijn in dit geval al gebeurd. Moet je dit nog doen? Huur een graafmachine of nodig wat volk uit om te helpen als je het handmatig wil doen. Graaf diep genoeg, volgens de dikte van je klinkers, straatlaag en fundering samen.
Geotextiel leggen
Plaats op de ondergrond eerst het geotextieldoek. Zo'n doek is verkrijgbaar op rol of per lopende meter en je snijdt hem makkelijk op maat met een breekmes.
Maten uitzetten
Met de gronddoek op zijn plaats, kan je vervolgens de maten van je oprit uitmeten en uitzetten. Dat kan met een meter en pasdarm, maar een bouwlaser is uiteraard nog iets makkelijker. Teken eerst tot waar je fundering moet komen. Dit is de hoogte van je uiteindelijke bestrating, min de dikte van je klinker en je straatlaag. Stel je laserlat in zodat je deze maat kan aanhouden over het gehele oppervlak. Gebruik betonijzers en metserskoord om de juiste hoogte op verschillende plaatsen uit te zetten.
Houd rekening met de helling
Besteed ook de nodige aandacht aan de helling die je moet aanhouden voor je afwatering, in ons geval is dat richting de straat. Als vuistregel wordt in standaardgevallen meestal 1 cm per lopende meter gehanteerd, maar afhankelijk van de situatie kan de aan te houden helling afwijken. Denk aan de bestaande elementen waarop je oprit moet aansluiten: je garage, de oprit van de buren, het voetpad, ...
Mogelijk moet je, om alles mooi te laten aansluiten, in zones werken met verschillende afschotten. Hier wordt bijvoorbeeld in drie delen gewerkt: zo goed als geen verval van de garage tot en met de oprit en het wandelpad. Daarna, een iets steilere helling om gelijk uit te komen met het bestaande pad, en als laatste een steiler verval op het laatste deel (hier eigendom van de gemeente) om te kunnen aansluiten met de straat.
Om de helling aan te houden bij het uitzetten van de maten, span je het best tussendoor ook verschillende touwen op de exacte hoogte om te bepalen hoe de oprit en daarmee ook de funderingen geplaatst zullen worden.
Betonpuin voor de onderfundering
Het betonpuin voor de onderfundering wordt zo dicht mogelijk geleverd bij de plaatsen waar het moet komen. Eenmaal geleverd, moet het verdeeld worden over de volledige oppervlakte tot iets boven de hoogte die je net hebt uitgezet. Je kunt dit verdelen met een rakel. Omdat het zwaar en veel werk is, is het beter om de nodige hulp in te schakelen.
Je kunt ook een kraan huren om het puin eerst grof te verdelen. Daarna kan je het met de rakel op gelijke hoogte brengen. Controleer regelmatig of je op de juiste hoogte werkt.
Betonpuin aantrillen
Eens het betonpuin is verdeeld, moet je het tot de juiste eerder uitgezette hoogte aantrillen. Dat doe je met een trilplaat. Deze zit waarschijnlijk niet standaard in je arsenaal, maar gelukkig kan je deze machine ook huren in je lokale verhuurcentrum.
TIP
Voor een doorlatende ondergrond kies je betonpuin met een goed variërende korrelgrootte. Hier zijn de brokstukken 0 tot 40 mm groot. Door de grotere brokstukken zullen er holtes ontstaan in de fundering die dienen om water tijdelijk te bufferen tot het volledig kan infiltreren in de ondergrond.
De boordstenen
Eens de onderfundering er ligt, kun je aan de slag met de boordstenen om de oprit te omboorden.
Maten uitzetten
Hiervoor zet je eerst opnieuw de maten uit. Plaats een stuk betonijzer aan het begin en eind waar de boordstenen moeten komen. Daartussen span je een koord op de juiste hoogte. Houd er rekening mee dat dit een paar millimeter lager moet zijn dan de klinkers, zodat vuil en water ook langs deze weg kunnen wegspoelen.
Ondergrond weggraven
Graaf je ondergrond weg tot op de juiste diepte, op maat van de boordstenen. Uitgraven doe je altijd iets dieper dan de hoogte van de boordsteen zelf. Zo heb je ruimte genoeg om de boordstenen vast te zetten.
Boordstenen vastzetten
Je kunt de boordstenen bevestigen op een bedje van schraal beton. Dit bestaat uit 1 deel cement en 5 à 7 delen zand. Plaats je boordstenen op je bed van beton en tik ze met een rubberen hamer tot op de juiste hoogte. Controleer met de waterpas of ze mooi uitkomen, en check ook volgens de koord die je hebt gespannen.
Vul vervolgens ook de zijkanten aan met schraal beton zodat minstens een derde van de steen vastzit. Uiteraard ga je aan de binnenzijde niet hoger dan je fundering. De boordstenen zijn hier makkelijk in één lijn te plaatsen dankzij het tand-en-groefsysteem.
Verstekken maken
Bij de boordstenen die in een hoek worden geplaatst, voorzie je best een verstek. Dat oogt netter. Slijp hiervoor de boordstenen bij in een hoek van 45°. Dit doe je uiteraard met een haakse slijper, met een slijpschijf geschikt voor beton. De steen kan op zijn plaats, in lijn met het uitgezette koord.
TIP
Vergeet na elke plaatsing niet het cement van je stenen te halen. Dit zou anders vlekken kunnen maken.
Nog eens trillen
Als de boordstenen op hun plaats staan, kun je nog het verdichte betonpuin aantrillen. Op deze manier zit de fundering stevig op zijn plaats. Blijf hierbij weg van de boordsteen om te voorkomen dat je deze verplaatst.
SITUATIESPECIFIEK
We haalden het al aan: bij het leggen van een oprit moet je rekening houden met bestaande elementen. In de situatie hier ligt de oprit van de buren een stuk lager, omdat die later zal worden heraangelegd. Daarom voorzien we aan deze rand van onze oprit hogere boordstenen, om verzakkingen te vermijden.
