Een drassige tuin herstellen

De laatste jaren hebben we vaker intense regenbuien over ons heen gekregen. Ook op je tuin heeft al die neerslag een impact. En die impact vereist actie. Wat kan je doen om je tuin weer een frisse start te geven dit voorjaar? We geven een stappenplan.

 

Bodemherstel

Ga niet overhaast te werk

Het eerste wat je moet doen om wateroverlast in je tuin aan te pakken, is wachten. Zeker wanneer er zeer veel regen is gevallen, moet je je tuin de nodige tijd geven om het water in de grond te laten infiltreren. Dat kan wel enkele weken duren, zeker als de grond wel wat verzadigd is. Wie een wadi in de tuin heeft liggen, zal daarmee de infiltratie van regenwater bevorderen. 

Over het algemeen geldt dat je beter geen tuinwerken uitvoert zolang de bovenste laag nat is. Je zou met elke stap immers lucht uit de grond halen, wat het probleem alleen maar erger maakt: je verdicht de bodem, waardoor de wortels van je gras en je planten verstikken en minder kans hebben om te overleven. Daar kan water ook niet in de grond dringen, wat dus resulteert in meer plassen met stilstaand water in je tuin.

Belucht je bodem

In tijden van intense regenbuien zal je de pijnpunten in je tuin, waar de bodem te compact is, snel opmerken. Als je merkt dat er plassen water blijven staan, is er waarschijnlijk iets mis met de bodem. Die bodemverdichting kan veroorzaakt worden door tuinwerkzaamheden tijdens natte periodes uit te voeren, maar is meestal een gevolg van een lange periode van intense belasting of betreding.

Met een prikrol of spitvork

Als je plassen opmerkt in je tuin, weet je dat het tijd is om de bodem te beluchten. Dat doe je met een prikrol of een spitvork. Uiteraard begin je er enkel aan wanneer de toplaag van je tuin droog is. 

Het principe is simpel: je maakt gaten in de bodem van 10 tot 15 cm diep, zodat er lucht aan de wortels van je gras of planten kan komen en het regenwater makkelijker kan wegvloeien. Het is wel belangrijk om meteen na het beluchten de bodem te bezanden. Door zand te strooien in de gaten die je met de prikrol of spitvork hebt gemaakt, zal de bodem op lange termijn beter infiltreren.

 

Maak zelf een prikrol

Je kan zo'n prikrol gemakkelijk zelf maken. Verzamel een rioolbuis van 50 cm breed en diameter 32 alsook gegalvaniseerde buisjes, t-stukken en een as. Je hebt ook draadstang M6 en snelbeton nodig.

Pinnen maken en positioneren

Neem de draadstang erbij en markeer stukken van 9 cm. Zaag die af en scherp er een punt aan. De pinnen hebben ook nog twee boutjes nodig om ze te bevestigen op de plastic rol.

Meet de omtrek van je cilinder, teken die uit op papier en snijd hem uit. Je kan dit nu gebruiken als template om de pinnen mooi verdeeld over te zetten. Het is namelijk belangrijk dat het gewicht van de rol evenredig verdeeld is over de acht pinnen in de lijn. Maak die lijn ook schuin, dan verhoog je het gewicht of de druk per pin en zullen ze makkelijker in de grond zakken. 

Verdeel je rol in gelijke vakken, diagonaal getrokken. Positioneer zeven pinnen per rij, over acht rijen. In het totaal kom je op 56 pinnen in de rol. Door te werken met een template zullen die nu perfect evenredig verdeeld zijn. Dat is anders bijna onmogelijk als je ze rechtstreeks op de cilinder moet aftekenen.

Boorgaten overzetten en boren

Plak je template nu op de cilinder en boor de gaatjes. De zijkanten moet je vrijlaten, want daar gaan flenzen op komen om de zijkanten af te dichten. Boor de gaatjes voor met een kleine diameter en verwijder de mal. Met een boortje van 6 mm breng je de 56 gaatjes dan op de juiste diameter.

Pinnen bevestigen

De volgende stap is de draadstangpinnen bevestigen met een moertje aan de binnenkant en een moertje aan de buitenkant. De pin is 9 cm lang, maar houd ook rekening met de dikte van de buis (5 mm) en het moertje op de achterkant (ook 5 mm). Je verliest dus al een centimeter. Van de buis tot het puntje neem je 7 cm. Neem je meer, dan loop je het risico dat die stangen buigen. Zet de pinnen telkens goed vast met de moertjes.

Vullen met beton

Tijd om de prikrol te vullen met beton. Wat heb je nodig? Een as in een halve duim galvanisé en een draadas van 14 mm (12 mm kan ook). Maak een gat in de onderste flens met een diameter gelijk aan de draadstang. Draai de as erdoor, zodat daar geen beton rond komt. Het goedje komt eigenlijk rond de galvanisé buis.

Draai die in de flens zodat ze verticaal omhoog staat. Schuif dan je prikrol over de flens. Nu kan je in principe het snelbeton direct in de cilinder gieten. Maar denk eerst even na over het gewicht. Hier gaan we ervan uit dat 50 kg bijna het maximum is dat we nog kunnen tillen. Om de cilinder te vullen heb je echter meer dan twee zakken betonmix (25 kg) nodig. In dit geval maken we dus gebruik van hydrokorrels om de rol te vullen en toch het gewicht te verlagen. 

Voeg water toe aan het poeder en meng goed door. Let op, de hydrokorrels slorpen veel water op, voeg dus een beetje meer water toe dan voorgeschreven op de verpakking van het snelbeton. Giet je mengsel in de cilinder en maak achteraf de as wat proper zodat je daar achteraf niet zoveel moeite mee hebt. Laat het beton uitharden.

Het frame maken

Om de prikrol te kunnen trekken of duwen, maak je uiteraard eerst een frame. Begin met de buis die als steel dient. Als deze te lang is, kort je die in met een slijpschijf – in dit geval verkorten we de buis met 20 cm en snijden we een aantal centimeter draad in de buis. Zorg ervoor dat je een schuine kant aanbrengt rondom de afgezaagde rand; dit zorgt ervoor dat het snijkussen straks goed grip krijgt. Wissel hiervoor naar een geschikte slijpschijf.

Let op, voor je draad gaat kerven, breng je olie aan op de buis. Dit voorkomt oververhitting van het snijkussen. Monteer vervolgens het snijkussen en tap de draad tot de gewenste diepte. Nadat de draad zichtbaar is, draai je de richting om en verwijder je het snijkussen van de buis.

Bepaal daarna hoe lang de buis moet zijn van de as tot het draagstuk. Houd een marge van een paar centimeter aan; in dit geval hebben we 26 cm afgemeten. Gebruik T-stukken, korte buisjes (bijvoorbeeld van 15 cm) en eventueel eindstoppen om het handvat samen te stellen. Die zijn geen vereiste, maar het is wel mooier.

Monteer de steel in het T-stuk en zorg ervoor dat alles stevig vastzit. Gebruik teflontape bij de montage om de wrijving te verminderen en de fitting makkelijker in elkaar te draaien.

De as afwerken en monteren

Nu kan je de rol op haar plaats bevestigen. Let op, die zal behoorlijk zwaar zijn (in dit geval 50 kg). Schuif de as op zijn plek en monteer de bouten met rondellen, waarbij je een extra rondel toevoegt om wrijving te verminderen. Zaag de as op de juiste lengte af en laat de moer tijdens het zagen al op de draad zitten. Dit voorkomt dat je de moer niet meer zou kunnen verschuiven door bramen. 

Positioneer de as aan beide zijden en maak alles vast met rondellen. Opgepast, laat enige speling want je as moet nog kunnen draaien! Daarmee is de prikrol klaar en kan je je gazon verluchten.  

 

Met een grondboor

Zeker bij zware, kleiachtige gronden kun je te maken krijgen met grote plassen. Een prikrol of spitvork zal in dat geval weinig soelaas bieden; je zal zwaardere middelen moeten inzetten. Dan is het beter om een grondboor te nemen, waarmee je diepere en bredere gaten kunt maken.

Als je op verschillende plekken in het probleemgebied tot een meter diep boort met een grondboor, zal je in de meeste gevallen door de probleemlaag zitten. Ook hier is het principe van bezanden na beluchting van belang. Je gebruikt echter beter wat grotere en grovere korrels, zoals keitjes, idealiter in een geperforeerde buis die je inbrengt in het boorgat. Dat doe je om het regenwater gecontroleerder te laten wegvloeien.

Een alternatief is om wat gesnoeide takken samen te binden en in het drainagegat in te werken. Die zullen immers verder composteren en zo ook meer voedingsstoffen afgeven aan de grond.

Is het probleem nog niet opgelost met een grondboor? Dan ligt het probleem waarschijnlijk dieper en is het raadzaam een tuinaannemer in te schakelen.

Drainage aanleggen

Zit je met een structureel natte bodem? Dan kijk je beter naar een permanente oplossing voor de waterhuishouding in je tuin.

Denk bijvoorbeeld aan ingegraven drainagebuizen. Dit zijn vaak geperforeerde pvc-buizen die omhuld zijn met kokos of een synthetische stof. Dergelijke buizen komen in uitgegraven sleuven, idealiter tot 20 cm onder het maaiveld (maar wel hoger dan het grondwaterpeil) op een ondergrond van enkele centimeters aan grind, zand of schelpen. Ook boven de drainagebuis werk je idealiter met een dergelijk infiltrerend materiaal. 

Het overtollige water kan in de buis stromen, die op zijn beurt het water afvoert naar een lagergelegen punt - idealiter is dit een infiltratievoorziening zoals een wadi, of een ondergronds systeem met infiltratieblokken. Als je nabij een beek of gracht woont, kan je de drainagebuis ook daar laten uitkomen. Denk er dan wel aan om aan de uitmonding een gaas te bevestigen zodat muizen of ratten er niet in kunnen. Sluit een drainagebuis in ieder geval nooit aan op het riool.

Daarnaast kan je je gazon uiteraard herstellen door te bemesten en kale plekken meteen aan te pakken en in te zaaien voor het probleem verergert.