Meer biodiversiteit in een overzichtelijke tuin: hoe doe je dat?

Maai Mei Niet kende dit jaar een succes: goed voor dagelijks eten voor 17 miljoen bijen en 115 hectare ongemaaide grasmatten. Dat succes kadert in een algemenere trend: mensen willen een inspanning doen voor een meer ecologische, biodiversiteitsvriendelijke tuin. Maar wat houdt dat in? En betekent het dat je alles zomaar moet laten groeien?

 

LAAT HET GRAS MAAR GROEIEN

De opkomst van zaken als ecologische bouwmaterialen, groendaken en waterdoorlatende bestrating tonen het al enkele jaren aan: mensen willen hun steentje bijdragen om de klimaatverandering de baas te kunnen.

De afgelopen editie van Maai Mei Niet – een campagne van Knack, met steun van KU Leuven, Mijn Tuinlab, Bond Beter Leefmilieu, Velt, Het Ministerie voor Natuur en HoGent – zet dat nog maar eens in de verf. De campagne kan betere cijfers voorleggen dan vorig jaar. Door de Vlaming te sensibiliseren om een maand lang zijn gras niet te maaien, konden maar liefst 17 miljoen bijen eten, dat tegenover 5 miljoen bijen in 2021.

Er werd in 2022, binnen de campagneperiode, 115 hectare niet gemaaid. Hoewel dat in absolute cijfers minder is dan vorig jaar (toen ging het om 145 hectare), is het algemene resultaat wel gunstiger, doordat er niet gewoon een maand lang niet werd gemaaid, maar mensen (en steden en gemeenten) steeds meer zoeken naar alternatieven om met hun tuin als een stukje natuur om te gaan, die zowel dient voor de mens als voor de bij, de vogel, de bloem en de bodem.

 

MAAIPLANNEN

Dat was immers het uitgangspunt van de campagne: niet het gazon als dusdanig verketteren, maar mensen sensibiliseren om er anders mee omspringen. Niet “weg met de grasmat”, maar op z’n minst de koek verdelen met de natuur. Zeg nu zelf, zo’n stukje wild in de tuin is best mooi, én je bewijst er fauna en flora een dienst mee.

Om daartoe te geraken wordt er meer en meer nagedacht over maaiplannen, zowel bij steden en gemeenten als bij particuliere tuinen. Kort gezegd komt dat op het volgende neer: bepaalde stukken van de tuin worden vaker gemaaid, andere slechts sporadisch. "Vaker" betekent hier om de drie à vier weken, "sporadisch" max. vier keer per jaar.

De tijd van de volledige tuin wekelijks of om de twee weken maaien voor een gemillimeterd gras verdwijnt met andere woorden naar de achtergrond. En dat heeft enkele belangrijke voordelen voor je omgeving. Ten eerste is er de bloemenpracht en de toename in biodiversiteit, maar dat is niet alles. Langer gras is immers beter bestand tegen droogte en hitte én het houdt water beter vast, wat de infiltratie van regenwater in de bodem bestendigt.

In de context van de biodiversiteitsvriendelijke tuin is het belangrijkste criterium om het gras te maaien niet de lengte van de sprieten, maar de staat van de wilde bloemen ertussen: in hoeverre zijn ze uitgebloeid en hebben ze zaadjes? Zaadjes die neervallen bij het maaien kunnen zo kiemen en op hun beurt voor meer bloemen zorgen.

Let wel: niet of minder maaien kan, maar hoeft niet per se te betekenen dat je de natuur vrij spel geeft. Biodiversiteit kan je ook zelf in de hand werken met zelf gekozen beplanting.

 

MEER WETEN:
> Hoe een natuurlijke tuin aanleggen
> Hoe een bloemenweide aanleggen
> Alles over regenwaterinfiltratie
> Hoe je gras maaien
> Hoe voor meer biodiversiteit zorgen in je tuin

 

WAT MET ONKRUID?

Is het in die context nog bon ton om onkruid te verwijderen, of om zelfs nog maar te spreken van ‘onkruid’? Beide vragen kunnen zowel met ja als nee beantwoord worden. Het loont eerst en vooral de moeite om de planten die in je tuin groeien te leren kennen alvorens je ze verwijdert. Wie weet heb je wel iets staan die dienst kan doen in de keuken, je huisapotheek of in de moestuin. Haal er daarvoor een plantengids of app bij, voor je naar de bestrijdingsmiddelen grijpt.

In een bepaald stukje tuin dat dient als zithoek , de moestuin, een bloemenborder of tussen de voegen van je terras, wil je dan weer wat meer overzicht en kan je de planten die er ongewenst groeien wel verwijderen. Je kan sproeien met ecologische verdelgers (bijvoorbeeld op basis van pelargonzuur), met hand- of steelgereedschap of met een onkruidbrander. Wie nog zijn tuin moet aanleggen, kan ook preventief te werk te gaan en voorkomen dat onkruid er in de eerste plaats kan groeien.

 

MEER WETEN:
> Hoe onkruid nuttig toepassen
> Hoe onkruid verwijderen door te sproeien
> Hoe onkruid verwijderen met gereedschap
> Hoe onkruid thermisch verwijderen
> Hoe onkruid voorkomen