HOE EEN VIJL KIEZEN EN GEBRUIKEN

Met een vijl kan je een werkstuk in hout, composiet of ijzer een andere vorm geven of glad maken, of metalen gereedschap bijvijlen om te terug wat scherper te zetten. Lees hier meer over de soorten vijlen en het gebruik van dit stuk gereedschap.

 

EIGENSCHAPPEN

Een vijl bestaat uit een vijlblad en een handgreep. Het vijlblad beschikt over een vertanding of groeven (de kap). Tijdens het vijlen zetten de tanden zich in het materiaal dat je bewerkt en nemen ze er kleine stukjes van weg. Het vijlblad is gemaakt van gehard gereedschapsstaal. Dit is staal met toevoegingen van andere metalen. Op die manier is het staal van de vijl steeds harder dan het werkstuk. De handgreep van een vijl is doorgaans van rubber of kunststof gemaakt.

 

SOORTEN VIJLEN

Vijlen kan je opdelen naargelang van de vorm en de soorten snijgroeven of tanden van het vijlblad.

VORM

• Rechthoekige vijl: voor het fijn vijlen, polijsten en ontbramen
• Ronde vijl: te gebruiken voor het afwerken van gaten en uitsparingen
• Halfronde vijl: combineert functies van de rechthoekige en de ronde vijl
• Driehoekige vijl: voor het precies uitvijlen van hoeken en V-vormen

 

BASTAARD – ZOET – HALFZOET

Naargelang van de stand van de groeven of tanden op het vijlblad, kan je er een ruwere of fijnere afwerking mee creëren.

• Bastaard: de tanden staan hier het verst uiteen en zorgen er dan ook voor dat je er heel grof mee te werk gaat
• Halfzoet: de structuur van het blad is hier noch grof noch fijn, ideaal om enigszins veel materiaal weg te werken met de nodige voorzichtigheid
• Zoet: de tanden staan hier het dichtst bij elkaar en zorgen daardoor voor een heel fijne afwerking

Er is ook nog een ander verschil in de groeven op het vijlblad: ofwel staan ze in één richting ingeslepen, ofwel kruislings. Kruislings levert meer kapping in het vijlblad op, en zorgt dus voor een fijnere afwerking.

 

SPECIFIEKE VIJLEN

Er bestaan vijlen die ontworpen zijn om er alleen hout mee te bewerken, maar die zal je vooral in gespecialiseerde zaken aantreffen. De meeste vijlen, geschikt voor de DHZ'er, zijn ontworpen om er hout en ijzer mee te bewerken. Naast de doorsnee vijl voor metaal- en houtbewerking bestaan er ook specifieke vijlen voor het slijpen van hand- en kettingzagen. Ook bestaan er vijlen die speciaal dienen voor het uitdeuken van carrosserie.

 

WERKEN MET EEN VIJL

Omdat je wel wat kracht uitoefent, zet je altijd je werkstuk eerst stevig vast met een bankschroef of met lijmklemmen. Duid ook steeds het deel aan dat je wilt slijpen, glad maken of een andere vorm geven.

Vervolgens ga je met de vijl in een vloeiende beweging over je werkstuk. Met je ene hand hou je het heft vast, met je andere hou je het uiteinde van het vijlblad vast. Oefen met beide handen een gelijkmatige druk uit terwijl je de vijl naar voren duwt (weg van jezelf). Wanneer je metalen gereedschap bijvijlt, kan je de bramen ook wegtrekken door ze in één beweging weg te duwen.

Vergeet bij ijzerbewerkingen niet om steeds handschoenen te dragen: het is vlug gebeurd dat je hapert aan een braam en dat wil je te allen tijde vermijden!

 

JE VIJL ONDERHOUDEN

Om te voorkomen dat de tanden van je vijl bot worden, berg je ze afzonderlijk op – dus niet samen met ander handgereedschap in een gereedschapskoffer. Beter hang je ze op, bijvoorbeeld aan een gereedschapsrek. Om optimaal te kunnen blijven werken met het vijlblad, voorkom je ook dat je vijl in contact komt met vetten of oliën.

Zorg ervoor dat je na gebruik kleine stukjes materiaal die op het vijlblad zijn achtergebleven ook verwijdert. Om je vijl schoon te maken na gebruik, bestaan er speciale borstels.

TIP
Het vijlblad instrijken met krijt voor gebruik vermindert telkens het ophopen van metaalvijlsel.

 

ELEKTRISCHE VIJL

Naast een handvijl, kan je ook gebruikmaken van een elektrische vijl op accu of op netstroom. Deze kan je dan gebruiken om met een constante kracht te schuren, polijsten en slijpen. Vooral voor het schuren van moeilijk bereikbare plekken is een elektrische vijl handig om snel veel materiaal weg te nemen. Deze functioneert daarbij als een dunne bandschuurmachine.