AFTEKENEN: TOOLS EN TIPS

Bij al dat meten heb je natuurlijk ook aftekenmateriaal nodig. Wij overlopen hier welk teken- en markeermateriaal je zeker niet mag missen, en enkele tips die nauwkeurig en efficiënt aftekenen gemakkelijker maken.

 

TOOLS

TIMMERMANSPOTLOOD OF SCHRIJNWERKERSPOTLOOD

Voor de gemiddelde klusser is het timmermanspotlood het markeergereedschap bij uitstek. Zo'n markeerpotlood is ietwat ovaal en heeft een brede, platte grafietstift. Het is dan ook de bedoeling dat je ermee schrijft in de breedterichting van het potlood.

De stift zelf is vrij hard en dus duurzamer om te gebruiken voor aftekenwerk op hout, steen, beton enz. De meeste types zijn beschikbaar in lengtes van 18 tot 30 cm.

 

Slijpen

Een geslepen potlood is uiteraard belangrijker, want hoe fijner je lijn, hoe nauwkeuriger je maat is. De potloodslijper uit je schooltijd moet je hier niet bovenhalen. Een timmermanspotlood slijp je namelijk met een beitel. Je scherpt met de schuine kant van de beitel naar onderen, dan krijg je meteen een platte stift. Het is immers niet de bedoeling dat je een scherpe punt creëert, die zou snel afbreken.

Na het aanscherpen met de beitel schuur je de potloodpunt over een stukje schuurpapier, zo krijg je een ideale stiftpunt. Er bestaan tegenwoordig ook speciale slijpers om deze te slijpen.

 

METSERSPOTLOOD

Een trede hoger op de hardheidsschaal zijn de metserspotloden te vinden. De hardheid van 10H maakt ze uiterst geschikt om op steen, beton en andere ruwe materialen te markeren. Deze hebben meestal een groene kleur.

 

GEWOON POTLOOD

Uiteraard kan je op hout ook met een gewoon potlood tekenen, dit kan je namelijk heel scherp slijpen. Zorg dan wel dat je een potlood met hard grafiettype hebt – bij voorkeur hardheid n°4. Dat is namelijk steviger, en je hoeft het niet constant bij te scherpen.

 

HARDHEID BIJ POTLODEN

 

KRASPEN

Een kraspen wordt gebruikt om af te tekenen op metalen.  Deze heeft een zeer fijne punt van gehard staal die toelaat om markeringen te maken in zowat alle gangbare metalen. Indien de punt versleten is, valt deze gemakkelijk te vervangen.

 

VETKRIJT

Voor het markeren van verschillende – zowel natte als droge – houtsoorten is vetkrijt op basis van paraffine een van de meest aangewezen types. In tegenstelling tot potlood laat deze dikkere markeringen na. Hiervan bestaat er ook een goedkopere versie zonder papieren bescherming. Die wordt vaak gebruikt in een krijthouder.

 

WASKRIJT

Waskrijt is niet enkel bestemd voor de kleuterklas. Het kan ook gebruikt worden voor het markeren van metaaloppervlakken, steen en beton.

 

VILTSTIFT

Viltstiften hebben een dikke afschrijfpunt, dus zo nauwkeurig als met een potlood kan je ook hiermee niet werken. Aan de andere kant werkt deze wel op ondergronden waar een potlood geen vat op heeft.

 

TIMMERMANSPEN OF DIEPGATMARKEERSTIFT

Het broertje van het timmermanspotlood. Deze stift is uitgerust met een lang en fijn mondstuk dat de mogelijkheid biedt om aantekeningen te maken op minder toegankelijke plekken zoals boorgaten. De timmermanspen schrijft ook op verschillende materialen, van aluminium en staal tot beton, glas en hout. Dat maakt er eveneens een universeel inzetbare tool van.

 

TIPS

RECHTE LIJNEN

Rechte lijn met de vrije hand

Om goed te tekenen met een potlood, klem je het vast tussen duim en wijsvinger. Gebruik je middelvinger als geleider tegen je werkstuk. Zo kan je vlug met de vrije hand een rechte lijn aftekenen. Trek het potlood ook altijd naar je toe, dat is de meest stabiele manier, en het vermijdt dat je uitschuift.

 

Rechte lijnen met een vouwmeter

Een vouwmeter kan een goede geleider vormen voor je potlood. Om een rechte lijn te tekenen, vouw je deze tot een driehoek en zet je de meter in op de nodige afstand. Duw vervolgens het potlood tegen de metalen tip en laat de meter geleiden tegen je werkstuk.

De geoefende hand kan ook de plooimeter inschuiven, terwijl je je potlood er strak tegen houdt. Gebruik dan je vingers als geleider langs je werkstuk.

 

Een rechte lijn aftekenen op rondhout

Met een lat op een stuk rondhout sukkelen om een rechte lijn te bekomen is meer bezigheidstherapie dan doeltreffend werken. Beter zet je het stuk rondhout tegen een rechte zijde, zoals de omkadering van een deur.

 

EEN CIRKEL TEKENEN

Met een verfpot

Je moet een cirkel tekenen om een uitsparing te maken? Dat kan met de vrije hand, maar om zeker te zijn dat deze mooi rond is, kan een verfpot – of elke andere cilindervormige pot – ook dienstdoen.

 

Nagel en touw

Een nagel en touw helpen ook, alleen mag je niet vergeten het touw telkens strak op te spannen.

 

Met een winkelhaak

Een cirkel met een kleine diameter kan je ook met je winkelhaak en twee nagels vormen: bevestig twee nagels, plaats de benen van je winkelhaak ertegen en plaats je potlood in de haakse hoek.

Duw dan telkens met de benen tegen de nagels, terwijl je de winkelhaak verschuift om af te tekenen. Je zal zien: het resultaat is een mooie cirkel.

 

AFTEKENEN ZONDER TEKENGERIEF

Nagel of cutter

Je werkt met een zachte houtsoort en je hebt geen markeergereedschap bij? Dan kan een nagel ook soelaas bieden om een duidelijke markering aan te brengen. Een cutter kan je hiervoor ook gebruiken.

 

Markeren op metaal zonder kraspen

Je moet een markering maken op metaal, maar je hebt geen kraspen bij je? Geen nood, tape kan een goed alternatief bieden. Hoe?

Je brengt een stuk tape aan op het metaal, en vervolgens duid je erop aan waar je maat of boorgat moet komen. Nadien verwijder je gewoon de tape.

 

MATEN IN SERIE OPMETEN

Als je enkele maten in serie moet opnemen, komt tape ook goed van pas. Een stuk resthout of karton helpt wel om maten op te schrijven, maar als je bezig bent met dakwerken of een klus waarbij je je handen moeilijk kan vrijmaken, kleef je gewoon een stukje tape op je rolmeter.

De maten heb je snel genoteerd, en wanneer je aan je werkstuk bent, zal je ze zo dus niet snel vergeten.

 

WAT BLIJFT EN WAT MAG WEG?

Het is simpel, maar handig: als je in hout moet zagen, maak je er het best een gewoonte van om duidelijk aan te duiden welk deel je wil behouden en welk deel weg mag.

Een aanvulling hierop: om de gezaagde stukken die je gaat gebruiken uit elkaar te houden, duid je deze het best aan met een bepaald teken. Zo kan je delen die samen horen, in een bepaalde volgorde in elkaar puzzelen door bijvoorbeeld een driehoek over drie planken heen te tekenen.

 

HOU REKENING MET JE ZAAGSNEDE

Je zaagblad heeft ook een breedte, en als je precies op je aangeduide lijn zaagt, zaag je net iets te veel weg. Mik je zaagblad altijd er net ietwat naast, zodat je net je afgetekende lijn uitzaagt en niet verder.

 

DE SCHUINE ZIJDE VAN EEN GIPSKARTONPLAAT

Gipskartonplaten aan het plafond bevestigen betekent dat je sommige platen zal moeten bijwerken omdat er hoeken of schuine zijden bij komen kijken. De ervaring leert dat je er je hoofd bij moet houden, want de platen zelf hebben een schuine en rechte kant.

Om het niet verwarrend te maken, haal je er een stuk papier bij waar je de situatie op overtekent en de schuine zijde op aanduidt. Zo loop je minder risico op platen die je verkeerd hebt ingekort en dus niet meer kan gebruiken.

 

EEN SJABLOON VOOR BOORGATEN

Moet je iets bevestigen aan de muur? Dan is het niet nodig om alle boorgaten op te meten. Hiervoor kan je aan de slag met een sjabloon. De boorgaten zet je over op een stuk papier of karton. Uiteraard meet je wel de hoogtepositie eerst af, maar dan kan je via het sjabloon die vier gaten meten, aftekenen of rechtstreeks boren.