Hoe isoleer je een plat dak?
Bij een warm plat dak komt de isolatie op de structuur terecht, bovenop een (meestal houten) dakvloer, bij een koude plat dak komt de isolatie eronder. Daarnaast heb je ook een omkeerdak, waarbij de isolatie op een bestaande dakbedekking terechtkomt.
Isolatiemethoden voor een plat dak
Warm plat dak
Een warm dak bestaat van binnen naar buiten achtereenvolgend uit de plafondafwerking, de dakvloer, een dampscherm dat ervoor zorgt dat vochtige lucht niet condenseert, de isolatie en de dakafdichting.
Doordat de isolatie zich tussen de dakvloer en de dakbedekking bevindt, bescherm je de dakvloer tegen temperatuurschommelingen. Het dampscherm boven de dakvloer voorkomt condensatieproblemen. De positie van de isolatie tussen de dakvloer en -bedekking zorgt er ook voor dat de dakconstructie minder snel zal krimpen en uitzetten.
Hoe een warm plat dak in de praktijk wordt geïsoleerd, kan je hier nalezen.
Koud plat dak
Bij een koud plat dak wordt de isolatie langs de binnenkant in het plafond tussen de draagbalken gestopt, onder de dakvloer. Onder de isolatielaag komt een dampscherm en vervolgens de plafondafwerking. Er bevindt zich ook een waterkerende laag boven de dakvloer die de verandering in temperatuur niet kan tegenhouden. Het resultaat is dat het dak zal uitzetten in de zomer en terugtrekken in de winter, wat op zijn beurt tot scheurvorming in het dakmateriaal kan leiden.
Het is dus niet zo interessant, maar soms zijn er echter goede redenen voor een koud dak. Zo ben je bij een renovatie gebonden aan een bepaalde hoogte. Doordat de isolatie onder het dak komt, kan je die hoogte respecteren.
Wanneer je een combinatie hebt van een plat en een hellend dak die voorzien moet worden van isolatie, kan je met hetzelfde isolatiemateriaal doorwerken, want de kans op condens vermindert. Het dampscherm kan dan ook doorlopen, waardoor je een meer luchtdicht geheel krijgt.
Hoe een koud plat dak in de praktijk wordt geïsoleerd, kan je hier nalezen.
Compactdak
Een variant hierop is het compactdak. Hierbij wordt het dampscherm onder de (houten) draagstructuur geplaatst. De ruimte tussen de dakvloer, dampscherm en draagbalken wordt volledig opgevuld met isolatie. Het belangrijkste verschil met het koude dak is dat er geen (geventileerde) luchtspouw aanwezig is tussen de isolatie en de dakvloer.
Omkeerdak
Wil je een warm dak, maar is de bestaande dakbedekking nog in onberispelijke staat? Dan kan je ook kiezen voor een omkeerdak. Deze methode bouwt voort op het traditionele warm dak en wordt vooral toegepast bij renovaties waarbij de oorspronkelijke dakbedekking blijft liggen.
De isolatielaag komt bovenop de bestaande dakafdichting. Daarbovenop zorgt een ballastlaag (grind of tegels) voor bescherming. De dakafdichting onder de isolatielaag dient hier als dampscherm.
Vooral bij platte daken die vaak gebruikt worden als terras, is het aan te raden om een omkeerdak te plaatsen. Let wel dat er dan een zwaardere dakstructuur nodig is die de ballastlaag kan dragen en dat je dikker zal moeten isoleren voor eenzelfde isolatiewaarde in vergelijking met een warm plat dak.
De isolatielaag zelf: met welke materialen?
Hardschuimplaten
Om een plat dak warm te isoleren wordt er voornamelijk gewerkt met hardschuimplaten, meestal gaat het hier om PUR- en PIR-platen. XPS-platen zijn ook een optie, maar enkel voor omkeerdaken of groendaken omwille van de ballastlaag op de dakbedekking. Voor traditionele warme platte daken is het minder geschikt daar het onder hoge temperaturen kan vervormen.
Isolatieplaten bieden mogelijk ook al een tand-en-groefsysteem voor een makkelijke installatie, en zijn vaak aan weerzsijden voorzien van een dampdichte cachering die de isolatiewaarde verbetert.
Wanneer er wordt gewerkt met kunststof platen wordt purschuim vaak aanvullend gebruikt ter afwerking voor de gaatjes die de platen op zichzelf niet kunnen opvullen.
Lambdawaarde (W/mK)
Wanneer je gaat isoleren, moet je rekening houden met de lambdawaarde van het materiaal. Hoe hoger de lambdawaarde, hoe hoger de bekwaamheid van het product om warmte te geleiden en hoe minder goed het dus isoleert. PUR heeft een lambdawaarde van 0,022 tot 0,028 W/mK, bij PIR ligt dat tussen de 0,018 en 0,026 W/mK. Resol heeft lambdawaarden rond 0,020 of zelfs 0,018 W/mK. Let op: de lambdawaarde kan van merk tot merk verschillen.
Bio-ecologische materialen
Naast traditionele isolatiematerialen zoals wol en hardschuimplaten, kunnen ook bio-ecologische materialen worden aangewend. Ingeblazen cellulosevlokken zijn bijvoorbeeld een goede optie wanneer een plat dak van langs binnen wordt geïsoleerd. Kurk-, houtvezel) of hennepplaten vormen ook een mogelijkheid voor zowel warme als koude dakconstructies.
Minerale wol
Als je koud isoleert, vormen minerale woldekens eveneens een goede optie. Minerale wol is namelijk een dampopen vorm van isolatie. Mocht er dan toch damp in de isolatie terechtkomen, dan kan die weer ontsnappen via het dak naar buiten. Het voordeel van glasvezelisolatie is dat het flexibel en licht is. De isolatie bestaat uit lange glasvezels die met een bindingshars aan elkaar worden gehouden.
Je kan ook werken met rotswol, die wordt gemaakt van gerecycleerde rots of steen. De vezels hiervan zijn echter korter, wat het materiaal steviger maakt. Het is wel zwaarder dan glaswol, en dus minder gemakkelijk om boven je hoofd te plaatsen.
Met stijve minerale wolplaten en cellenglas kan je overigens ook platte daken warm isoleren.
Lees hier meer over isolatiematerialen.
Hoe dik moet je isoleren?
De dikte van de isolatie voor het dak (en bij uitbreiding, andere constructiedelen zoals de vloer en de muren) hangt af van het beoogde E- en S-peil. Daarnaast speelt de lambdawaarde van het isolatiemateriaal uiteraard een belangrijke rol. Op basis daarvan geven we een richtlijn. Hoe dik je effectief moet isoleren, laat je altijd bepalen door een professional.
In een nieuwbouwwoning
Volgens de huidige eisen - de BEN-norm - moet een nieuwbouwwoning een E-peil van maximaal E30 hebben en een S-peil van maximaal S28. In een BEN-woning moet elk constructiedeel - dak, vloer en muren - voldoen aan de maximaal toegelaten U-waarde van 0,24 W/m²K. De U-waarde slaat op de isolatiewaarde van een volledig constructie-onderdeel.
Als je een plat dak isoleert met PIR- of PUR-platen, moet je rekenen op een dikte van 10 cm. Als je met ingeblazen cellulose werkt, heb je een laag van 16 cm nodig. Als je een plat dak wilt isoleren met minerale wol, heb je een dikte van 15 cm nodig.
In een lage-energiewoning
Om gecategoriseerd te worden als een lage-energiewoning, mag het E-peil niet meer dan E30 bedragen en het S-peil niet meer dan S25. Dat komt neer op een maximaal toegelaten U-waarde van 0,20 W/m²K. Dat komt neer op een isolatielaag van 11 cm voor wie met PIR/PUR werkt, 19 cm voor ingeblazen cellulose en 18 cm voor minerale wol.
In een passiefhuis
Om als passiefhuis beschouwd te worden, moet er dikker geïsoleerd worden. Het is immers de bedoeling dat er niet actief gekoeld of verwarmd moet worden. De maximaal toegelaten U-waarde van dak, vloer en muren bedraagt hier 0,15 W/m²K. Dit betekent dat de volgende isolatiediktes nodig zijn: 15 cm voor PIR/PUR-platen, 25 cm voor ingeblazen cellulosevlokken en 23 cm voor minerale wol.
