Een thuisbatterij: is het interessant voor mij?
Hoe maximaliseer je het gebruik van je eigen opgewekte stroom? Wie zonnepanelen heeft liggen, worstelt de laatste tijd waarschijnlijk steeds meer met die vraag. Nu de terugdraaiende teller en daaraan gekoppelde voordelen aan het verdwijnen zijn, wordt er gezocht naar een oplossing. Zeker in Vlaanderen, waar de compensatie die in de plaats is gekomen, magerder uitvalt dan in Wallonië en Brussel, neigen steeds meer mensen naar de thuisbatterij. Maar wanneer is een thuisbatterij interessant? En welke prijs betaal je ervoor?
Waarom een thuisbatterij plaatsen?
Zonne-energie heeft voor een gemiddeld gezin een ongunstig opwekkingspatroon: de productie van elektriciteit is maximaal overdag met een piek net na de middag, terwijl het grootste verbruik 's morgens en vooral 's avonds plaatsvindt.
In feite gebruiken zonnepaneeleigenaars zonder opslagcapaciteit dan het standaard elektriciteitsnet als batterij: bij overproductie, overdag, wordt er op het net geïnjecteerd en 's avonds, wanneer er niet (voldoende) wordt geproduceerd, wordt er elektriciteit vanaf gehaald. Uit onderzoek blijkt dat een gemiddeld gezin ongeveer 30% van de opgewekte elektriciteit op het moment zelf verbruikt.
Het is dus belangrijk om dit percentage aan zelfconsumptie zo hoog mogelijk te krijgen. Dit doe je in de eerste plaats door je verbruikspatroon aan te passen. Op die manier kan je al snel een 10% meer zelf verbruiken. Met een thuisbatterij kan je dat eigen verbruik dan nog eens met een goede 30% verhogen. Overtollige productie tijdens piekmomenten leid je naar de batterij. Wanneer de panelen te weinig of niets meer produceren, ‘s morgens en ‘s avonds, kan je die elektriciteit benutten.
Eigen gebruik verhogen: wat zegt de wet?
Ook van de wet uit is er een push richting het stimuleren van eigen verbruik, samenhangend met de switch van de terugdraaiende naar de digitale teller.
In Vlaanderen besliste het Grondwettelijk Hof dat het principe van de terugdraaiende teller overal plaats moet ruimen voor een digitale teller. Met de invoering van het capaciteitstarief wil de regering ook aansporen op een zo efficiënt mogelijk gebruik van het net: wie hoge pieken veroorzaakt, betaalt meer voor zijn afname dan een gezin waar het verbruik wordt gespreid.
De overstap naar de digitale teller is een werk van lange adem: pas in 2029 zouden alle Vlaamse gezinnen er van een voorzien moeten zijn. Nu reeds de overstap maken, heeft ook zijn voordelen: je kan aanspraak maken op de reactieve investeringspremie en je hoeft het prosumententarief definitief niet meer te betalen.
In Wallonië blijft het systeem van de terugdraaiende teller nog tot 2030 standhouden voor iedereen die zonnepanelen heeft geïnstalleerd vóór 2024. In Brussel hebben alle eigenaars van zonnepanelen sowieso een digitale meter.
Het financiële plaatje
Prijs en rentabiliteit
Het financiële plaatje is vaak een heikel punt voor wie een thuisbatterij wil laten installeren. Het grootste nadeel aan een thuisbatterij is immers de prijs, die voor heel wat systemen tussen de € 5.000 en € 10.000 uitkomt. Een flinke investering dus, die je anno 2024 niet meteen hebt terugverdiend. Voor een groot deel is de terugverdientijd (tot 20 jaar) langer dan de levensduur van de batterij (tot 15 jaar).
Met de omschakeling naar de digitale meter, kan de combinatie van zonnepanelen en een thuisbatterij wel degelijk een interessant verhaal vormen, gezien het met een digitale meter rendabeler wordt om je eigen stroom te gebruiken. Verder wordt er ook verwacht dat de prijzen van thuisbatterijen zullen zakken, en hun rendement en levensduur worden geoptimaliseerd.
Een thuisbatterij kan ook interessant zijn in functie van het capaciteitstarief. Een thuisbatterij kan door de installateur zo ingesteld worden om bij te springen op het moment dat je een hoog vermogen vraagt. Zo wordt jouw maandpiek afgevlakt, waardoor je het distributienet minder belast en dat kan jouw capaciteitstarief verlagen.
Er zijn evenwel opstellingen die nu reeds rendabel kunnen zijn. Er zijn bijvoorbeeld leveranciers waar je een retrofitsysteem, dus een bestaande zonnepaneleninstallatie waar een thuisbatterij aan wordt toegevoegd, van 5 kWh kan aanschaffen voor een prijs van onder de € 4.000, inclusief 6% btw. Voor een retrofitsysteem van 10 kWh komt je net niet op € 5.000 incl. btw. Bij een nieuwbouwsituatie betaal je uiteraard 21%.
De terugverdientijd van de thuisbatterij schommelt voor dergelijke systemen momenteel rond de 6 tot 9 jaar. Indien je weet dat de batterij met 6.000 cycli 15 jaar meegaat, kan het wel een rendabel verhaal worden. Er wordt daarbij overigens ook rekening gehouden met een capaciteitsverlies van 20% bij het bereiken van de 6.000 cycles.
TERUGLEVERVERGOEDING
Hoewel een digitale teller niet terugdraait wanneer je je eigen stroom op het net injecteert, kan je wel in aanmerking komen voor een terugleververgoeding, een bedrag dat je krijgt voor de opgewekte stroom die je niet meteen verbruikt. Hoeveel die vergoeding bedraagt, wordt bepaald door je energieleverancier. Het bedrag dat je krijgt, is echter sowieso lager dan wat je betaalt om elektriciteit van het net te halen. In het kader daarvan kan een thuisbatterij interessant zijn.
Een thuisbatterij zonder zonnepanelen?
Technisch is de installatie van een thuisbatterij zonder zonnepanelen perfect mogelijk, maar financieel heeft het weinig nut. De enige winst die je daarmee boekt, is elektriciteit tijdens de goedkope daluren opslaan om deze vervolgens tijdens de dure uren in te zetten. Dat zal echter volledig tenietgedaan worden door de kost- en werkingsprijs van de thuisbatterij.
Eigen verbruik verhogen zonder thuisbatterij
Zie je een thuisbatterij niet ziet zitten, maar wil je wel je elektriciteitsverbruik beter afstemmen op de opbrengst van je zonnepanelen? Dan zijn er nog wel wat trucjes achter de hand. Zo kan je tot 5% meer eigen energie verbruiken als je de grote verbruikers (denk aan de wasmachine, de droogkast of de vaatwasser) overdag inschakelt – hetzij je zelf thuis bent tijdens de piekmomenten of je gebruikmaakt van een uitgestelde startfunctie. Veel huishoudtoestellen kan je tegenwoordig immers vanop afstand bedienen met een app.
In hetzelfde straatje is het ook interessant om je elektrische boiler uit te rusten met een timer. Je kan je eigen verbruik zo tot wel 13% verhogen als je je water opwarmt tijdens piekuren. Heb je een elektrische auto? Dan kan je die eventueel ook inzetten om je eigen verbruik te maximaliseren. Zo kan je die overdag aan een laag vermogen laten opladen. Eventueel kan je je autobatterij ook ontladen voor stroom in huis.
(bronnen: Elektricien Magazine, TestAankoop).
