Alternatief voor metselen: tand en groef, verlijmen of prefab?

De populariteit van keramische binnenmuurstenen was het signaal voor de fabrikanten om met deze steen op zoek te gaan naar nieuwe verwerkingsmethodes die eenvoudiger en efficiënter zijn dan metselen. In dit artikel spitsen we ons toe op het gebruik van tand-en-groefstenen verlijmen en prefabricage als alternatieven.

 

Tand- en groefsysteem

De methode die het eerst haar neus aan het venster stak, waren geperforeerde bakstenen met tand-en-groefverbinding. Deze binnenmuur­stenen ha­ken aan de kopse zijde in el­kaar, dus is er enkel nog horizontale mortel nodig.

Dat brengt een aantal voordelen met zich mee:

• Ten eerste kan je de stenen aan een hoger tem­po verwerken, omdat de stootvoegen reeds verbonden worden door de tand en groef.
• Om­dat deze snelbouwstenen minder mortel nodig hebben (tot 30%), zal er minder bouwvocht ontstaan en dat staat synoniem met een kortere droogtijd.
• Een bijkomende troef is de grootte van de ste­nen. Door het wegvallen van de verticale mor­telvoeg kunnen de stenen iets hoger en langer gemaakt worden (tot 24 cm hoog en 50 cm lang), wat de snellere verwerking in de hand werkt. Al kan het ook een nadeel zijn, wan­neer de stenen dan te zwaar worden.
• De fabrikanten slaagden er bovendien in om deze stenen te ontwikkelen met dezelfde gun­stige thermische en akoestische eigenschappen als klassieke snelbouwstenen én met dezelfde druksterkte.

 

Verlijmen

Een tweede methode, opvallend in opmars de laatste jaren, is het verlijmen van binnenmuurstenen. Hier wordt standaard gebruikgemaakt van bin­nenmuurstenen met een tand-en-groefverbinding.

De legvlakken van de binnenmuurstenen zijn echter vlakgeslepen om het horizontaal ver­lijmen mogelijk te maken. Dat maakt dat de ho­rizontale voegdikte dan ook maar ± 1 mm bedraagt. In vergelijking met tradi­tioneel metselwerk vereist het verlijmen van binnenmuurstenen een stuk minder ervaring en een stuk min­der tijd. Wel moet de eerste laag kera­mische binnenmuur­stenen (de kimlaag) perfect waterpas liggen.

Door de beperkte horizontale voeg zullen niveauverschillen immers moeilijker gecorrigeerd kunnen worden. Maar zodra dit kar­weitje erop zit, is het ver­lijmen van binnenmuurstenen bij wijze van spreken kinderspel. Iedereen die een dag opleiding gevolgd heeft en nauwlettend de voorschriften van de fabrikanten naleeft, zal tot 50% sneller kunnen werken t.o.v. traditioneel met­selen.

Ook hier weer opent deze verwerkingstechniek de mogelijkheid om grotere stenen te ge­bruiken en dus extra tijd te winnen in het plaatsen. Verder bestaat er geen risico op uitzakkende muren of ‘zwemmende’ keramische binnenmuurstenen. De binnenmuren kunnen dus meteen tot op verdiepingshoogte gebouwd worden.

Doordat de lijmmortel veel dunner geplaatst wordt, wordt er minder water verbruikt. Daardoor kan de woning sneller uitdrogen. Ten slotte zal de isolatie beter aansluiten, omdat er geen mortel uit de voegen kan puilen. Dezelfde thermische en akoestische eigenschappen zijn mogelijk, net als de drukweerstand.

Houd er rekening mee dat klassieke mortel en lijmmortel over andere eigenschappen be­schikken en dat er dus voor de afwerking specifiek aan deze methode aangepast materiaal nodig zal zijn. Het verlijmen kan tevens gebeuren met een PU-lijm in plaats van lijmmortel. Deze is niet cementgebonden, wat het aanbrengen vereenvoudigt (plug & spray) en de uitharding versnelt.

Tips & tricks

• De eerste laag moet perfect gelegd worden. Zo niet, dreigt u fouten over de volledige muur mee te dragen.
• Borstel de stenen altijd eerst af. Op die manier kan stof of puin niet voor niveau­verschillen zorgen.
• Spuit het rolbakje in met olie, zodat het na afloop van het lijmwerk makkelijk gereinigd kan worden. Doe dit niet met de rol, dit zou tot schade leiden.
• Leef de mengvoorschriften van de lijm die de fabrikant opstelt, grondig na.
• Er bestaan specifieke alternatieven voor de meeste producten voor verlijmen in plaats van werken met mortel. Maak daar gebruik van.

 

Prefab

De prefabelementen ontwikkelden zich vanuit de projectbouw tot een oplossing die vandaag ook in de residentiële markt toepassing vindt, zij het vooral in nieuwbouwprojecten. Bij deze methode wordt op voorhand conform het plan nauwkeurig opgemeten hoe groot de binnenmuren moeten zijn.

Een exacte maatvoering is van primordiaal belang, want deze bouwmethode laat geen marge voor fouten toe. De muren worden vervolgens door de fabrikant volledig op maat gemaakt en met een vrachtwagen op de werf afgeleverd.

Opgelet: er moet niet alleen vol­doende plaats aanwezig zijn op de werf voor het lossen van de prefabelementen, de los­plaats moet ook voldoende vlak zijn, anders loopt men het risico op beschadigingen.

Verder moet de kraan zodanig gepositioneerd worden dat ze zelfs de verste hoek van de woning kan bereiken voor het plaatsen van de prefabelementen. Voor de eigenlijke plaatsing is er geen specifiek materiaal nodig en zal je ook zeer snel weg zijn met hoe alles moet verlopen. De fabrikant geeft het goede voorbeeld en daarna kun je er zelf mee aan de slag. Bovendien kan het slechte weer niet voor vertraging zorgen.

Wie wil werken met prefabelementen, eigent zich de snelst mogelijke plaatsingstechniek toe met de kleinst mogelijke foutenlast. Wel is een grondige voorbereiding, zowel in het meten als in het klaarzetten van de werf, dan van het grootste belang. 

Tips & tricks

• De fabrikanten hebben voor hun producten montagehandleidingen uitgewerkt. Maak daar gebruik van voor het best mogelijke resultaat.
• Een grondige voorbereiding is alles. De muren worden helemaal zoals besteld ge­leverd.
• Zorg voor een volledig vlakke losplaats om beschadigingen aan de prefabelementen te vermijden.
• De positie van de kraan is strategisch. Besteed daar voldoende aandacht aan.
• In functie van de kraan kan het gewicht van de prefabelementen mogelijk nog aangepast worden. Voorbereiding is dus cruciaal.