Plakspaan en plamuurmes: wat gebruik je wanneer?

Of je nu grote renovatiewerkzaam­heden of kleine klussen doet, je moet al snel hier en daar pleisteren of opstoppen. Maar wat is precies het verschil tussen een plakspaan en een plamuurmes? We zetten de belangrijkste gereedschappen, hun eigen­schappen en toepassingen voor je op een rij.

 

Plamuurmes

Flexibele plamuurmessen

Met een flexibel plamuurmes breng je cement, pleister of vulmiddel egaal aan op muren of in naden. Je kan er het product goed mee in de gaten smeren. Je gebruikt een flexibel plamuurmes dus bijvoorbeeld om schroefgaten op te vullen in houten werkstukken of om naden tussen gipskartonplaten te dichten.

Het plamuurmes dient niet enkel om het product aan te brengen, net dankzij het flexibele blad ben je ook in staat om het perfect glad af te strijken.

Er zijn heel wat verschillende plamuurmessen. Afhankelijk van de toepassing kies je uiteraard de juiste breedte van het blad. Het blad kan tussen de 4 en 30 centimeter breed zijn; als richtlijn geldt dat het blad zeker drie keer zo breed moet zijn als de put die je wilt vullen.

Om naden tussen gipskartonplaten te vullen gebruik je traditioneel twee verschillende plamuurmessen:

• Voor het aanbrengen en gladstrijken van de voegpasta gebruik je een plamuurmes van ongeveer 15 centimeter.
• Wanneer je uiteindelijk met de fijnere afwerkingslaag in de weer bent, gebruik je een zeer breed plamuurmes van zo'n 25 à 30 centimeter om de naad perfect glad te kunnen afwerken.

Let naast het blad ook op het handvat. Een handvat met softgrip of van bimateriaal is soms comfortabeler om mee te werken dan een klassiek handvat dat gemaakt is van hout.

 

Stijve plamuurmessen

Een stijf plamuurmes heeft een ander blad. De flexibele plamuurmessen beschikken over een dunner blad (of een naar de rand dunner wordend blad), een stijf plamuurmes heeft een relatief dik, onbuigzaam blad.

Je gebruikt een stijf plamuurmes dan ook op een andere manier. Je kan het eventueel gebruiken voor zwaarder vul- en plamuurwerk. Veelal echter wordt dit type plamuurmes eerder als afsteekmes en schraper gebruikt. Zo zal je er bijvoorbeeld oude lijm- of siliconenresten van de ondergrond mee halen of gebruik je het om behang en tapijtresten te verwijderen. Ook verf kan je ermee verwijderen, nadat je het afgebrand of afgebeten hebt.

 

Plakspaan

Plak- en pleisterspanen

Een plakspaan gebruik je om vulmiddelen, cementpleisters, pleisters en dergelijke egaal aan te brengen op de ondergrond. Een licht gebogen handgreep zorgt ervoor dat deze spanen goed in de hand liggen.

Daarnaast kan een plak- of pleisterspaan evengoed ook gebruikt worden om bijvoorbeeld naden in gipskarton te dichten. De smalle kant gebruik je in zo'n geval om de dieper liggende naden te vullen, de brede zijde om de naden glad af te strijken.

 

Lijmspaan

Een lijmspaan is een plakspaan waarbij een of twee zijden uitgerust zijn met een vierkante vertanding. Met deze kanten kan je een geribde laag lijm, kit of zelfs cement aanbrengen.

De tanden, die tijdens het uitstrijken steeds over de hele breedte van je spaan de ondergrond moeten raken, zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de lijm over het oppervlak. De tegels kunnen op die manier optimaal hechten. Hoe grover de vertanding is, hoe meer lijm je er in één keer mee op de ondergrond kan afzetten. Met de rechte randen kan je uiteraard ook plakken en pleisteren.

 

Afgeronde plakspanen

Plakspanen met een afgeronde neus gebruik je om cement of beton glad te strijken. Wanneer de fundering of de bekisting is volgegoten, kan je de bovenzijde mooi glad­strijken met dit type plakspaan. Zorg ervoor dat je je spaan steeds zo vlak mogelijk houdt, zodat je een perfect vlak resultaat bekomt.

 

Variaties

Hoektroffel

Hoeken zijn niet altijd eenvoudig te bewerken. Om toch proper aan de slag te kunnen gebruik je het best een hoektroffel. Eerst breng je met een plamuurmes het vulmiddel aan. Daarna werk je met een hoektroffel glad af. Er bestaat zowel voor de binnenhoek als voor de buitenhoek een aangepast modelletje.

 

Speciale vormen

Je kan ook een plakspaan met een speciale vorm aanschaffen. Je gebruikt het, naar eigen voorkeur, voor bepaalde toepassingen. Een puntplakspaan – de naam verklapt al veel – gebruik je bijvoorbeeld ook in binnenhoeken, als alternatief voor de hoektroffel. In deze gevallen geldt echt: kies waar je je zelf het best bij voelt.

 

Rubberen voegspatel

Een voegspatel heeft een houten handvat en een rubberen blad. Je gebruikt het bij het tegelen om de voegspecie netjes in de voegen te drukken. Ga daarbij altijd schuin over de voegen, dat is de beste manier om het materiaal in de voeg te drukken zonder het er opnieuw uit te wrijven.

 

Tips bij aankoop

Het is mogelijk dat bij jou in de buurt niet alle plakspanen of plamuurmessen verkrijgbaar zijn. Het gebruik van dit soort metsel- en stukadoorsgereedschap is namelijk erg streekgebonden. Kies voor een kunststof softgrip als je graag ergonomisch aan de slag gaat, kies voor hout als je het belangrijk vindt dat het zweet goed geabsorbeerd wordt.

Uiteindelijk hangt de keuze van het type gereedschap nog het meest af van je persoonlijke voorkeur. Kijk dus uit naar een exemplaar dat voor jou goed in de hand ligt. Je zal immers pas een mooi resultaat bereiken als je gemakkelijk aan de slag kan.

 

Tips voor onderhoud

• Draag zorg voor je plamuurmessen en plakspanen. Als je ze op de juiste manier onderhoudt, kunnen ze jaren meegaan. En als je de plakspanen die je al hebt niet steeds hoeft te vervangen, kan je in de loop der jaren een volledig assortiment aankopen; zo heb je steeds de juiste spaan voor de juiste toepassing.
• Laat pleister- of cementresten niet opdrogen, maar verwijder die meteen na elke klus.
• Droog je gereedschap na het reinigen zo goed mogelijk af. Een plamuurmes met een lemmet van roestvrij staal mag je wel niet schoonwrijven met staalwol.
• Gebruik je plamuurmessen steeds waarvoor ze dienen. Gebruik ze dus nooit om bijvoorbeeld een emmer verf mee te openen.