VERMIJD VALGEVAAR BIJ WERKPUTTEN
Hoewel de hefbrug alomtegenwoordig is, heeft de traditionele werkput zeker nog bestaansrecht naast zijn liftende uitdager. Je kunt er immers naast personenwagens ook probleemloos zware, grote voertuigen mee onder handen nemen. Zorg wel voor goede veiligheidsmaatregelen, zodat valpartijen geen kans krijgen.
VOORDELEN VAN WERKPUTTEN
Het spreekt voor zich dat een hefbrug zich heel erg effectief van haar taak weet te kwijten, maar wanneer er te weinig hoogte voorhanden is, kan het als carrosseriebedrijf raadzaam zijn de aandacht te richten op het alternatief: de werkput.
GEEN ONDERHOUD, LAGE EXPLOITATIEKOSTEN
Werkputten behoeven – in tegenstelling tot hun stevig liftende uitdagers – weinig onderhoud (zeker nodig bij oudere hefbruggen), ze verbruiken geen stroom en ze hoeven ook niet op geregelde tijdstippen te worden getest of gekeurd. Zodra een put geïnstalleerd is, heb je er slechts weinig kosten aan.
GEEN INNAME VAN HOOGTE OF OPPERVLAKTE
Werkputten zijn zoals gezegd een oplossing wanneer er slechts een beperkte hoogte beschikbaar is en een hefbrug dus sowieso niet aan de orde is, maar een ander groot voordeel van een werkput – zeker voor kleinere garages – is dat die, in tegenstelling tot een statisch liftsysteem of hefbrug, geen consequenties heeft voor de beschikbare oppervlakte van de werkvloer.
Immers, wanneer de werkput niet in gebruik is, kan hij volledig worden afgesloten. En over de robuustheid van die afdekking bestaat geen enkele twijfel meer.
Een voordeel van een werkput is dat die geen consequenties heeft voor de beschikbare oppervlakte van de werkvloer
VEILIGHEID
De robuustheid van de afdekking heeft uiteraard ook betrekking op de veiligheid van het personeel, maar er zijn ook andere factoren die inzake veiligheid in het voordeel spreken van de smeerput als alternatief voor de hefbrug.
Zo zal de persoon die de werkzaamheden uitvoert in de put minder snel het hoofd stoten (al dan niet door nog een extra putkrik te gebruiken om het voertuig in kwestie nog wat te liften), maar ook het gebeurlijke risico op het omkantelen of zelfs ineenklappen van de brug is onbestaande bij een werkput.
Het duurt de gebruiker bovendien slechts een halve minuut om de put te openen en de vijf of zes treden af te dalen, waarna hij in alle veiligheid aan de slag kan.
VEILIGHEIDSOPLOSSINGEN ANTICIPEREN
Belangrijk is dat de vraag hoe een werkput beveiligd kan worden idealiter reeds bij het plaatsen van de put gesteld én beantwoord wordt. Beperkt men zich tot een simpele afsluiting, dan liggen alle opties open.
Gaat men echter voor een reële afdekking, dan dienen zich enkele ingrepen bij het plaatsen aan (bv. een HEB 180-balk voorzien op de rand van de werkput: zo kunnen de hangende putkrik, de olieopvangbak en de geleiderails van de afdekking geplaatst worden).
SCHETS VAN HET VEILIGHEIDSVRAAGSTUK
MOGELIJKE ONGEVALLEN
Kort geschetst: de werkput zorgt voor een leemte in de vloer waarbij één moment van onachtzaamheid volstaat om in te vallen. Vaak ziet men ook nog hoe mechanici erover stappen. Wat olie kan echter voor gladheid zorgen, met een voorspelbaar gevolg.
BEWUSTWORDING
Het bewustzijn van de veiligheidsrisico's en a fortiori het voorkomen ervan blijkt erg wisselvallig te zijn. Navraag leert dat dit vooral in grotere structuren dieper doorgedrongen is. Veelal past het ook in een ruimere veiligheidscultuur die al dan niet in een bedrijf of organisatie aanwezig is. Te vaak is een ongeval een wake-upcall die aan de basis van maatregelen ligt.
EXTRA ACTIVITEITEN
Het gebruik van een put betekent dat je ook aanvullende vormen van service kunt aanreiken, bijvoorbeeld door een remmentestbank te integreren in de put.
CONSTRUCTIE
AFMETINGEN
De ideale put is net iets minder breed dan de spoorbreedte van het voertuig, dus circa 1 meter in het geval van onderhoud aan personenwagens. Idealiter is de lengte van de smeerput langer dan het langste voertuig dat aan een onderhoud zal worden onderworpen.
Op die manier is er voldoende ruimte om aan beide uiteinden via trappen toegang te krijgen tot de put, iets wat vanaf een lengte van 10 meter zelfs opgelegd wordt. De diepte van een doorsnee werkput varieert van 1,4 tot 1,6 meter, opnieuw afhankelijk van de voertuigtypes die er onder handen genomen zullen worden.
Smeerputten komen voor als eenvoudige rechte putten, maar ook als ergonomische smeerputten, waarbij ergonomie kan duiden op ofwel uitkragingen (waardoor men met de borst kan leunen, maar toch voldoende beenruimte heeft), ofwel op het feit dat werkzaamheden zittend uitgevoerd kunnen worden.
VOORZIENINGEN
Naast aansluitingen voor elektrische (24 V) of pneumatische (perslucht) gereedschappen zijn vooral voorzieningen met het oog op gasdetectie en ventilatie geen overbodige luxe in een smeerput.
Op die manier kunnen schadelijke of brandbare gassen zich niet opeenstapelen in de smeerput, met anders alle gevolgen van dien.
BETONNEN PUTTEN
KLASSIEKE CONSTRUCTIE
Van oudsher werden smeerputten opgetrokken door simpelweg een opening in de vloerplaat te frezen, (al dan niet bewapende) wandbekisting te voorzien, om vervolgens de wanden en de vloer van de put vol te storten.
Deze klassieke constructie maakt dat een kraagboog (een constructiemethode waarbij er meer ruimte is aan de onderzijde dan aan de opening van de put, met het oog op meer bewegingsvrijheid voor de gebruiker) niet eenvoudig tot stand komt.
Bij een slechte plaatsing loeren problemen op de middellange termijn (bv. vocht) bovendien om de hoek.
PREFAB
Als antwoord op courante problemen bij klassiek geplaatste putten worden betonnen smeerputten steeds vaker geconstrueerd op basis van prefab bouwelementen. Deze elementen zijn 100% waterdicht, zodat eventuele olie niet in de ondergrond kan dringen, maar ook opstijgend vocht uit de bodem geen kans maakt.
De plaatsing van zo'n put van bijvoorbeeld 20 meter met prefab bouwelementen neemt ruwweg slechts een werkdag in beslag. Gaat het om een renovatie, dan moet je door het uitbreken van de vloer, het plaatsen van de put en het storten van een nieuwe vloer al snel rekenen op een week.
Het grote voordeel van zo'n prefabwerkput is dat de vormvrijheid schier onbeperkt is. Zo is deze variant er in rechte vorm, maar ook met uitkragingen, wat de ergonomie ten goede komt.
Er zijn geen beperkingen qua lengte en hoogte, en bovendien zijn er tal van modulaire mogelijkheden, waarbij zaken als remmentestbanken, zijdelingse toegang tot de put, aansluitingen op kelders … probleemloos te realiseren vallen.
ALTERNATIEVEN
We gaven het al aan: werkputten opgetrokken uit beton toonden zich in het verleden in sommige gevallen minder populair door problemen met vochtinsijpeling of de absorptie van vloeistoffen en oliën, waardoor de put na verloop van tijd al een pak minder netjes kon ogen dan bij zijn constructie het geval was.
Gezien zijn karakteristieken hoeft het dan ook niet te verwonderen dat sommige fabrikanten brood zagen in alternatieven, met – naast prefab – ook staal en kunststof.
KUNSTSTOF WERKPUTTEN
De voordelen van deze putten zijn volgens de aanbieders legio. Zo tonen glasvezelversterkte polyester werkputten (voorzien van ribben voor extra stevigheid en een vlamvertragende gelcoating) zich niet alleen immuun voor de absorptie van gemorste vloeistoffen, ze vallen ook eenvoudiger te reinigen.
Het spreekt voor zich dat – gezien de eerder bescheiden werkzaamheden om deze in te bouwen en het hoge DIY-gehalte – deze kunststof interpretatie van de werkput vooral bij de sleutelende liefhebber van oldtimers aan populariteit wint.
STALEN WERKPUTTEN
Hoewel kunststof werkputten verscheidene voordelen hebben, komen ze weinig voor en zijn ze niet toepasbaar voor zwaardere toepassingen (bv. werkzaamheden aan zware trucks, bouwmachines of treinstellen). Dan komen – naast betonnen werkputten met aangepaste bewapening – ook stalen varianten in het vizier.
Hoewel kunststof werkputten verscheidene voordelen hebben, komen ze weinig voor en zijn ze niet toepasbaar voor zwaardere toepassingen
Deze varianten mogen dan wel uitgerust zijn met alle voorzieningen (elektriciteit, afvoerkanalen, rookafzuiging, verlichting …), door hun doorgaans grote omvang vormen ze constructietechnisch veelal een uitdaging. De laatste jaren echter werden er in onze contreien (met Wallonië en Noord-Frankrijk in het bijzonder) toch al verscheidene van dergelijke stalen werkputten geplaatst.
AFDEKKINGEN
STATISCH
Er bestaan systemen van netten of luchtbedden die een ongeval moeten verhinderen of op zijn minst de gevolgen ervan moeten inperken. Net dat zijn de oplossingen waarbij de meeste vraagtekens geplaatst worden. Daarnaast zijn er de zogenaamde statische bedekkingen.
Die kunnen uit hout of plastiek bestaan. De werkwijze is eenvoudig: de put wordt toegedekt en weer geopend bij gebruik. Uiteraard zal de aantrekkelijkheid van net dit soort oplossingen sterk afhangen van het gebruik van de put. Is een frequent openen en sluiten vereist, dan zal dit misschien niet de meest aangewezen keuze zijn. Meer nog, de plaatsing zou niet risicovrij zijn.
HARMONICAPROFIELEN
Een van de meest veilige én functionele vormen van afdekking is deze die gebruikmaakt van lichtgewicht panelen, die netjes opgestapeld liggen wanneer de put in gebruik is, maar door hun scharnieren en lagers heel eenvoudig openvouwen, om zo langs de profielen van de werkput te komen te liggen en deze zo te bedekken.
Hoewel er niet veel kracht nodig is om een put op die manier te sluiten of te openen, bestaan er ook elektrisch/pneumatisch aangedreven varianten, waardoor enkel een druk op een knop nodig is. Of ook uitvoeringen die de put automatisch openen wanneer er een voertuig over de put rijdt.
En aangezien veiligheid boven alles gaat, is er ook een ingreep bij de gemotoriseerde systemen die ervoor zorgt dat de aandrijving bij het sluiten van de afdekking onmiddellijk onderbroken wordt wanneer die in contact komt met een persoon of voorwerp.
Putafdekkingen met harmonicaprofielen tonen zich ook erg robuust – er wordt gewag gemaakt van een impactweerstand van circa 1.200 J en een belasting van 1.500 kg/m2 – wat er dus voor zorgt dat er perfect bovenop de put gelopen kan worden wanneer deze niet in gebruik is.
ZEILEN, LUCHTBEDDEN OF NETTEN
Ook zeilen en luchtbedden komen weleens voor. Met beide varianten kan je dan wel erg lange werkputten afsluiten en je personeel behoeden voor valpartijen, het spreekt voor zich dat ze geen stabiliteit bieden om als werkvloer te kunnen worden gebruikt. Hetzelfde geldt overigens voor de netten die je weleens boven zo'n put ziet.
CONCLUSIE
Werkputten kunnen, net als een hefbrug, de werkzaamheden aanzienlijk vereenvoudigen. Ze nemen echter minder plaats in beslag en verbruiken minder energie. Het grote aandachtspunt situeert zich op het vlak van veiligheid voor de werknemer.
Vaak heeft men de neiging om over de werkput te springen. Een simpele olievlek kan een sprong echter al ombuigen tot een breuk. Of erger ... En net daar kan een gepaste afdekking vruchten afwerpen. Een gewaarschuwd man is er twee waard!
Met medewerking van Dalis Pit Covers, Duranet en Techno Automotive Equipment
