Betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar isoleren met cellulose
Een zwart op wit bewezen duurzaam isolatiemateriaal dat voor 90% uit gerecycled krantenpapier bestaat, een hoge brandbescherming biedt, goed thermisch en zeer goed akoestisch isoleert, en een interessant prijskaartje heeft, onder meer omdat het zeer snel te plaatsen valt, ook in complexe situaties. Dat is cellulose-isolatie in een notendop. Hieronder brengen we u de basis en enkele toepassingsmogelijkheden bij.
Hoe wordt cellulose-isolatie geplaatst?
Cellulose-isolatie bestaat uit fijne vlokken, voor 90% gemaakt uit gerecycleerd krantenpapier dat in drie stappen uiteen wordt gerafeld. Minerale toeslagstoffen beschermen de cellulosevezels tegen brand.
Op de werf wordt de isolatie, samengeperst in zakken van 12,5 kg, in een machine geschud die beneden in de bestel-, vracht- of aanhangwagen blijft staan. Dat toestel decompacteert het materiaal, waardoor het volume ervan met een factor 3 tot 6 toeneemt. Daarna blaast de aannemer het isolatiemateriaal met de machine via een slang rechtstreeks naar de plaats van toepassing, vanaf de begane grond.
Toepassingen
De toepassingen voor cellulose verschillen van land tot land. In Frankrijk blaast men cellulose hoofdzakelijk open op zoldervloeren. De Duitsers isoleren er vooral houtskeletbouw mee en de Nederlanders zetten het in voor de akoestische isolatie van houten vloeren.
In België isoleren we met cellulose-isolatie meestal hellende en platte daken met houten daktimmer, zowel bij nieuwbouw als bij renovatie. Het doel: het hele jaar door een goede akoestische en thermische bescherming bieden. Het gaat daarbij zowel om particuliere woningen als om cohousingprojecten, kantoorgebouwen, scholen, kindercrèches ...
Bestaand hellend dak van binnenuit isoleren
Een veelvoorkomende toepassing is het isoleren van een hellend dak met kepers en gordingen. Vaak hangen de gordingen en de nok wat door. Die vallen eenvoudig pas te krijgen door er tegen de zijkant telkens een plank (sectie bijvoorbeeld ± 45x220) tegen te bevestigen. Dat verstevigt meteen ook de dakconstructie, wat dikwijls aangewezen wordt gezien de isolatie en binnenafwerking 20 kg/m² of meer extra gewicht toevoegen. Ook aan de dakvoet wordt een stevige lat geplaatst, mooi in hetzelfde vlak als de hierboven vermelde planken. Daartegen komt een gewapende damprem die aan de onderzijde met latten wordt ondersteund.
Een veelvoorkomende toepassing is het isoleren van een hellend dak met kepers en gordingen
Zo bekomt u ‘bakken’ van gording tot gording (of tot de nok) die aan de binnenzijde pas staan. Die worden over de volledige hoogte van kepers en de uitgelijnde gordingen (samen dikwijls ± 30 cm), van het onderdak tot de damprem, vol geblazen. Voor de volledigheid: dit is een van meerdere bestaande werkwijzen.
Bestaand hellend dak van buitenuit isoleren: het sarkingdak
Is het wegens een bestaande binnenafwerking onmogelijk om van binnenuit te isoleren? Dan wordt er tegenwoordig dikwijls voor een sarkingdak gekozen, waarbij de isolatie bovenop de daktimmer komt. Geen evidente oplossing: niet alleen komt de dakbedekking een pak hoger te liggen, waardoor meestal de puntgevels, dakvoet en goten aangepast moeten worden. Bovendien moet het luchtscherm, dat boven op de daktimmer hoort te komen, zowel aan de tipgevels als aan de dakvoet luchtdicht met de luchtdichte laag aan de binnenzijde verbonden worden (meestal de pleisterlaag op de binnensteen). Dit is een erg arbeidsintensieve klus, maar wel een cruciale.
Ook voor sarkingdaken bestaan er verschillende oplossingen met cellulose, waarbij het dak niet alleen correct wordt geïsoleerd, maar meteen ook wordt verstevigd en, deze keer aan de buitenzijde, pas wordt gezet.
Ook voor nieuwe hellende daken
Ook nieuwe hellende daken vallen met cellulose te isoleren. Maar nieuwe hellende daken worden echter dikwijls met al dan niet geprefabriceerde A-spanten uitgevoerd. De daarbij gebruikte trekkers en borstweringen maken een correcte luchtdichting heel arbeidsintensief, om niet te zeggen nagenoeg onmogelijk. Daarom is het interessanter om volgens het systeem met dragende nok en keperplanken of I-liggers te werken, die zonder bijkomende ondersteuning de overspanning aankunnen van nok tot muurplaat. Dit maakt ook het perfect plaatsen van luchtdichting en isolatie zeer eenvoudig.
En ook platte daken: compact dak en duodak
Kan het plat dak goed opgewarmd worden door de zon (donkere dakbedekking en geen schaduw, terras, zonnepanelen …)? Dan valt het, na plaatsing van de gepaste vochtgestuurde damprem aan de binnenzijde, erg goedkoop te isoleren door de volledige hoogte van de houten draagconstructie met cellulose vol te blazen.
Heeft de zon geen vrije toegang tot het dakvlak? Dan biedt het duodak, waarbij een deel van de isolatie bovenop de dakvloer komt, meestal een oplossing. Duodaken zijn ook mogelijk bij de renovatie van daken, waarbij een al eerder geplaatste isolatielaag op de dakvloer aanwezig is. Voordeel is dat bijvoorbeeld de dakopstanden dan niet verhoogd moeten worden.
WATER-, WIND EN LUCHTDICHT ISOLEREN
Net zoals bij andere isolatiematerialen moet u ook bij cellulose de algemene principes voor een effectieve en probleemloze isolatie respecteren. Is de buitenzijde van het dak water- en winddicht? Is de binnenzijde luchtdicht? Is dit alles met het juiste materiaal gerealiseerd, voor optimaal damptransport? Probeer constructies te bouwen die droog blijven. Maar nog belangrijker: zorg ervoor dat ze kunnen uitdrogen, mochten ze, om welke reden ook, toch ooit nat worden.
WAAROM CELLULOSE-ISOLATIE?
Duurzaam
Om te beginnen is cellulose-isolatie duurzaam. Het was schijnbaar het eerste bouwproduct in België waarvoor een uitgebreide levenscyclusanalyse werd opgesteld om tot een B-EPD te komen, de Belgische variant van een Europese Environmental Product Declaration.
Dat laat toe om in de tool TOTEM objectief de duurzaamheid van een bepaalde dakopbouw met cellulose-isolatie te vergelijken met dezelfde of een andere opbouw die met ander materiaal geïsoleerd werd. Daarbij blijkt dat dit type isolatie over het algemeen tot een beduidend lagere milieukost leidt.
Prijs-kwaliteitverhouding
De lambdawaarde van cellulose-isolatie is 0,038 W/mK, vergelijkbaar met die van de meeste natuurlijke isolatiematerialen. Niet slecht, al laten andere materialen met een lagere lambda toe dunner te isoleren. Voor cellulose pleit dan weer dat het materiaal perfect de vorm aanneemt van het compartiment waarin het wordt ingeblazen. De isolatie sluit naad- en kierloos aan, ook bij de meer en meer gebruikte I-liggers (bij zowel hellende als platte daken), de hellingspieën boven op roosteringsbalken (waardoor de hoogte van de vakken continu verandert), de complexe vormen aan dakvoeten, kielgoten, noordbomen ... En dat alles zonder materiaalverlies, want snijresten zijn er niet. Meten, snijden, passen, materiaal naar boven dragen: het is allemaal niet nodig. Het isoleren verloopt dan ook zeer snel. Een ploeg van twee man plaatst over het algemeen gemakkelijk 150 m²/dag, ongeacht de dikte of complexiteit.
Cellulose heeft dan ook een interessant prijskaartje, met een gemiddelde prijs van 75 euro/m³ excl. btw (wat bij een dikte van 20 cm overeenkomt met 15 euro/m²).
Akoestische isolatie
Net als andere zachte, vezelige isolatie scoort cellulose-isolatie akoestisch zeer goed. Geluidsproeven uitgevoerd bij het WTCB toonden aan dat cellulose bijvoorbeeld erg geschikt is voor de geluidsisolatie van daken in de nabijheid van luchthavens.
Net als andere zachte, vezelige isolatie scoort cellulose-isolatie akoestisch zeer goed
Goede brandbescherming
Proeven bij het labo Warrington Fire in Gent toonden dan weer aan dat bij bepaalde opbouwen het toepassen van cellulose (brandreactieklasse: B,s2-d0) toeliet de brandweerstand te verhogen. Cellulose-isolatie heeft immers een hogere soortelijke warmte dan minerale wol (± 2.000 J/(kg.K) tegenover ± 800 J/(kg.K)), waardoor het hout, ingekapseld in de cellulose, langer beschermd blijft tegen de hoge temperaturen die optreden bij brand. De hoge soortelijke warmte verhoogt in de zomer ook de weerstand tegen hittedoorslag.
Minder ongedierte
Uit proeven en ervaringen uit de VS, waar cellulose al meer dan honderd jaar wordt toegepast, blijkt cellulose-isolatie door de toeslagstoffen minder aantrekkelijk te zijn voor knaagdieren en insecten. Ook het feit dat de isolatie door zijn structuur en elasticiteit de neiging vertoont gangen opnieuw te dichten vinden knaagdieren niet leuk.
hoe zit het met de zetting?
Het volstaat niet de compartimenten volledig te vullen: op termijn mag er namelijk ook geen zetting optreden. Dé reden waarom de aannemer een opleiding moet volgen, is dan ook dat hij leert de cellulose-isolatie met de juiste densiteit in te blazen. Hoeveel kg/m³ precies ingeblazen moet worden, is terug te vinden in een densiteitstabel, op basis van proeven opgesteld door de fabrikant.
Wilt u als aannemer alles juist in de vingers krijgen, de machine correct kunnen instellen volgens de concrete situatie, de juiste controles uitvoeren (door steekproeven te nemen en bij te houden hoeveel materiaal u hebt gebruikt) …? Dan dient u ofwel zelf de nodige opleiding te volgen, ofwel een degelijk opgeleide celluloseplaatser als onderaannemer in te schakelen.
Met dank aan: ISOPROC
